O muzyczności Wirów Henryka Sienkiewicza

Dorota Samborska-Kukuć

doi:10.18778/1505-9057.52.02

Autor

Dorota Samborska-Kukuć Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej i Logopedii, Zakład Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski https://orcid.org/0000-0002-1943-6694

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.52.02

Słowa kluczowe:

Henryk Sienkiewicz, Wiry, muzyka, ekfraza

Abstrakt

Mimo że trudno mówić o rozległości kompetencji muzycznych Henryka Sienkiewicza, w jego pisarstwie widać szczególną fascynację harmonią dzieł wybitnych kompozytorów, przede wszystkim Beethovena i Schumanna. Tematyzacje muzyczne służące podkreśleniu zdolności transcendentnych, jakie uwalnia obcowanie z tą najsubtelniejszą ze sztuk, ujawniają się głównie w Bez dogmatu i Wirach. W tej ostatniej powieści muzyka staje się sygnaturą wyższej, lepszej sfery i kultury rozumianej przez pisarza jako bastion polskości i oazę piękna, jako wskaźnik estetyczny, ale też etyczny. Pojawiająca się w dziele figura św. Cecylii – patronki muzyki ma silny związek z kobiecością jako animacją piękna. W Wirach podejmuje Sienkiewicz także próbę transpozycji muzyki na obrazy, dokonując dość osobliwej formy ekfrazy – opisu poetycką prozą Beethovenowskiej sonaty zwanej Księżycową.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Dorota Samborska-Kukuć - Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej i Logopedii, Zakład Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski

Dorota Samborska-Kukuć - historyk literatury, kresoznawca, genealog, biograf. Zajmuje się – jako literaturoznawca – przede wszystkim dziewiętnastowiecznością, szczególnie zaś zjawiskami i fenomenami pogranicznymi. Autorka 11 książek i ponad 100 artykułów naukowych.

Bibliografia

Barska Joanna, La musique n’est pas représentabe? Ekfraza muzyczna jako szczególny rodzaj komunikacji intersemiotycznej, w: Komunikacja przez sztukę, komunikacja przez język, red. B. Bączkowski, P. Gałkowski, Zakład Teorii i Filozofii Komunikacji UAM, Poznań 2008, s. 77–88.
Google Scholar

Bujnicki Tadeusz, „Wiry” Sienkiewicza. Rewolucja w oczach dekadenta i pozytywisty, w: Rewolucja lat 1905–1907. Literatura – publicystyka – ikonografia, red. M. Gabryś, T. Stępnik, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curie, Lublin 2005, s. 11–19.
Google Scholar

Dubownik Henryk, Literatura – muzyka – plastyka, w: Szkice z historii i teorii literatury, red. J. Konieczny, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Poznań–Bydgoszcz 1971, s. 3–30.
Google Scholar

Głowiński Michał, Muzyka w powieści, w: Muzyka w literaturze. Antologia polskich studiów powojennych, red. A. Hejmej, Universitas, Kraków 2002, s. 285–293.
Google Scholar

Górski Konrad, Muzyka w opisie literackim, w: Muzyka w literaturze. Antologia polskich studiów powojennych, red. A. Hejmej, Universitas, Kraków 2002, s. 259–283.
Google Scholar

Gwizdalanka Danuta, Muzyka i płeć, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 2001.
Google Scholar

Hejmej Andrzej, Muzyka w literaturze. Perspektywy komparatystyki interdyscyplinarnej, Universitas, Kraków 2008.
Google Scholar

Kuniczuk-Trzcinowicz Agnieszka, W poszukiwaniu słowa – Sonata księżycowa w rękopisie i druku, w: Sienkiewicz z innej strony, red. J. Axer, T. Bujnicki, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2015, s. 145–154.
Google Scholar

Majkowski Hilary, Sienkiewicz i muzyka, „Kurier Poznański” 1931, nr 202, s. 4.
Google Scholar

Mazur Aneta, Transcendencja realistów. Motywy metafizyczne w polskiej i niemieckiej prozie II połowy XIX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2001, s. 219.
Google Scholar

Mazur Aneta, Wiry polskości, czyli o niedocenionej powieści Henryka Sienkiewicza, w: Spotkanie Sienkiewiczowskie, red. Z. Piasecki, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 1997, s. 169–182.
Google Scholar

Poradecki Jerzy, „Aż tu moje skrzydło sięga”. Studium o dziejach motywu lotu poety w poezji polskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1988.
Google Scholar

Sobieraj Tomasz, Sienkiewicz i muzyka, „Ruch Literacki” 2004, z. 6, s. 591–608.
Google Scholar

Świerzewski Stefan, Henryk Sienkiewicz o życiu muzycznym Warszawy, „Stolica” 1967, nr 12–13, s. 19.
Google Scholar

Tomaszewski Mieczysław, Muzyka i literatura, w: Słownik literatury XIX wieku, red. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1991, s. 579.
Google Scholar

Tyszka Adam, Henryk Sienkiewicz i wiry rewolucji, w: Henryk Sienkiewicz w kulturze polskiej, red. K. Stępnik, T. Bujnicki, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curie, Lublin 2007, s. 289–296.
Google Scholar

Wrocki Edward, Sienkiewicz i muzyka, „Twórczość Młodej Polski” 1924, nr 8, s. 81–90.
Google Scholar