Klasa społeczna a poziom i zróżnicowanie rodzinnej aktywności sportowo-rekreacyjnej. Wyniki badań jakościowych

Natalia Organista; Michał Lenartowicz

doi:10.18778/1733-8069.15.3.07

Autor

Natalia Organista Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, Wydział Wychowania Fizycznego, ul. Marymoncka 34, 00-968 Warszawa 45 (skrytka pocztowa 55) https://orcid.org/0000-0003-0106-7568
Michał Lenartowicz Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, Wydział Wychowania Fizycznego, ul. Marymoncka 34, 00-968 Warszawa 45 (skrytka pocztowa 55) https://orcid.org/0000-0002-6237-6287

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.15.3.07

Słowa kluczowe:

klasa społeczna, rodzina, sport, rekreacja ruchowa, Pierre Bourdieu

Abstrakt

Artykuł analizuje uwarunkowaną klasowo aktywność sportową i rekreacyjną dzieci i ich rodziców w oparciu o teorię Pierre’a Bourdieu. Celem badania było scharakteryzowanie uczestnictwa w sporcie respondentów z klasy średniej i wyższej (n=64) i ich dzieci oraz sprawdzenie, czy uczestnictwo w sporcie jest uwarunkowane klasowo zgodnie z wzorami zależności prezentowanymi przez Pierre’a Bourdieu w odniesieniu do pola sportu. Skorzystano z częściowo ustrukturyzowanych indywidualnych wywiadów pogłębionych. Wywiady przeprowadzono w okresie od grudnia 2016 do marca 2017 r. na terenie Warszawy i aglomeracji warszawskiej. Wyniki wskazały, iż zarówno aktywność sportowo-rekreacyjna badanych rodziców, jak i ich dzieci odpowiadała klasowym wzorom praktyk sportowych wskazanym przez Bourdieu. Tradycja rodzinna odegrała ważną rolę przy wyborze aktywności dzieci z klasy wyższej. Uprawiały one również więcej dyscyplin sportu niż dzieci z klasy średniej, a te same dyscypliny sportu były uprawianie przez dzieci z obu klas w inny (np. mniej lub bardziej zindywidualizowany, bardziej kosztowny, ściśle nadzorowany przez rodziców) sposób. Artykuł kończy wskazanie konsekwencji klasowo uwarunkowanej aktywności sportowo-rekreacyjnej badanych.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogramy autorów

Natalia Organista - Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, Wydział Wychowania Fizycznego, ul. Marymoncka 34, 00-968 Warszawa 45 (skrytka pocztowa 55)

Natalia Organista, dr, adiunkt w Katedrze Nauk Humanistycznych i Społecznych AWF Warszawa. Prowadzi badania dotyczące sportowych przekazów medialnych i płci. Zainteresowania badawcze obejmują również nierówności społeczne w sporcie, działanie organizacji sportowych oraz teorie feministyczne.

Michał Lenartowicz - Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, Wydział Wychowania Fizycznego, ul. Marymoncka 34, 00-968 Warszawa 45 (skrytka pocztowa 55)

Michał Lenartowicz, socjolog sportu i kultury fizycznej. Pracownik AWF w Warszawie. Prowadzi badania m.in. na temat socjalizacji i konsumpcji sportowej. Autor książek Klasowe uwarunkowania sportu i rekreacji ruchowej z perspektywy teorii Pierre’a Bourdieu (2012, AWF Warszawa) i (razem z Jakubem Moszem) Stadiony i widowiska. Społeczne przestrzenie sportu (2018, Wydawnictwo Naukowe Scholar).

Bibliografia

Bourdieu Pierre (1978) Sport and Social-class. „Social Science Information”, vol. 17, s. 819–840.
Google Scholar

Bourdieu Pierre (1995/1984) Sociology in Question. London: Sage Publications.
Google Scholar

Bourdieu Pierre (2005/1979) Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Przełożył Piotr Biłos. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Cebula Michał (2017) Analiza klasowa na rozdrożu. W stronę kulturowej koncepcji klas P. Bourdieu. „Studia Socjologiczne”, t. 3(226), s. 33–69.
Google Scholar

Dagkas Symeon, Quarmby Thomas (2012) Young p eople’s e mbodiment of physical activity: The role of the “pedagogized” family. „Sociology of Sport Journal”, vol. 29, no. 2, s. 210–226.
Google Scholar

Eijck Koen van (1999) Socialization, education, and lifestyle: How social mobility increases the cultural heterogeneity of status groups. „Poetics”, vol. 26, no. 5–6, s. 309–328.
Google Scholar

Eitzen Stanley, Sage George H. (1991) Sociology of North American Sport. Madison, WI: Brown & Benchmark.
Google Scholar

Elling Agnes, Claringbould Inge (2005) Mechanisms of inclusion and exclusion in the Dutch sports landscape: Who can and wants to belong? „Sociology of Sport Journal”, vol. 22, no. 4, s. 498–515.
Google Scholar

Erickson Bonnie H. (1996) Culture, class, and connections. „American Journal of Sociology”, vol. 102, no. 1, s. 217–251.
Google Scholar

Gdula Maciej, Sadura Przemysław (2012) Style życia jako rywalizujące uniwersalności [w:] M. Gdula. P. Sadura, red., Style życia i porządek klasowy w Polsce. Warszawa: Scholar, s. 15–70.
Google Scholar

Gemar Adam (2018a) Sport as culture: Social class, styles of cultural consumption and sports participation in Canada. „International Review for the Sociology of Sport” [dostęp 3 kwietnia 2018 r.]. Dostępny w Internecie: https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1012690218793855
Google Scholar

Gemar Adam (2018b). Sport in broader leisure lifestyles: An analysis of the professional sport consumer’s cultural engagement. „International Review for the Sociology of Sport” [dostęp 3 kwietnia 2018 r.]. Dostępny w Internecie: https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1012690218807363
Google Scholar

Gruneau Richard S. (1999) Class, Sport and Social Development. Champaign, IL: Human Kinetics.
Google Scholar

Hartmann-Tews Ilse (2006) Social stratification in sport and sport policy in the European Union. „European Journal for Sport and Society”, vol. 3, no. 2, s. 109–124.
Google Scholar

Jakobsson, Britta Thedin i in.(2012) Almost all start but who continue? A longitudinal study of youth participation in Swedish club sports. „European Physical Education Review”, vol. 18, no. 1, s. 3–18.
Google Scholar

Lareau Anette (2003) Unequal childhoods: Class, race and family life. London: University of California Press.
Google Scholar

Lenartowicz Michał (2012a) Klasowe uwarunkowania sportu i rekreacji ruchowej z perspektywy teorii Pierre’a Bourdieu. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego.
Google Scholar

Lenartowicz, Michał (2012b) Klasowe uwarunkowania sportu z perspektywy teoretycznej Pierre’a Bourdieu. „Kultura i Społeczeństwo”, t. 3, nr 56, s. 51–74.
Google Scholar

Lenartowicz Michał. (2016) Family leisure consumption and youth sport socialization in post-communist Poland: A perspective based on Bourdieu’s class theory. „International Review for the Sociology of Sport”, vol. 51.2, s. 219–237.
Google Scholar

Moens Maarten, Scheerder Jeroen (2004) Social determinants of sport participation revisited: The role of socialization and symbolic trajectories. „European Journal for Sport and Society”, vo1. 1, s. 35–50.
Google Scholar

Nielsen Glen i in. (2012) Predisposed to participate? The influence of family socio-economic background on children’s sports participation and daily amount of physical activity. „Sport in Society”, vol. 15, no. 1, s. 1–27.
Google Scholar

OECD (2017) Education at a Glance 2017: OECD Indicators. Paris: OECD Publishing [dostęp 25 marca 2019 r.]. Dostępny w Internecie: https://static.rasset.ie/documents/news/2017/09/oecd.pdf
Google Scholar

Peterson Richard, Simkus Albert (1992) How musical tastes mark occupational status groups [w:] M. Lamont, M. Fournier, eds., Cultivating differences. Chicago, IL: University of Chicago Press, s. 152–86.
Google Scholar

Peterson Richard, Kern Roger M. (1996) Changing highbrow taste: From snob to omnivore. „American Sociological Review”, vol. 61, no. 5, s. 900–909.
Google Scholar

Peterson Richard (2005) Problems in comparative research: The example of omnivorousness. „Poetics”, vol. 33, no. 5–6, s. 257–282.
Google Scholar

Scheerder Jeroen, Vos Steven (2011) Social stratification in adults’ sports participation from a time-trend perspective Results from a 40-year household study. „European Journal for Sport and Society”, vol. 8, no. 1-2, s. 31–44.
Google Scholar

Scheerder Jeroen i in. (2002) Social sports stratification in Flanders 1969-1999: Intergenerational reproduction of social inequalities? „International Review for the Sociology of Sport”, vol. 37, s. 219–245.
Google Scholar

Stempel Carl (2005) Adult participation sports as cultural capital. „International Review for the Sociology of Sport”, vol. 40, no. 4, s. 411–432.
Google Scholar

Stempień Jakub Ryszard (2017) Bieganie jako praktyka dystynktywna. Analiza z wykorzystaniem teorii Pierre’a Bourdieu [w:] J. Ryszard Stempień, red., Moda na bieganie – zapiski socjologiczne. Łódź: Uniwersytet Medyczny w Łodzi, s. 41–76.
Google Scholar

Stichele Alexander, Laermans Rudi (2006) Cultural participation in Flanders: Testing the cultural omnivore thesis with population data. „Poetics”, vol. 34, no. 1, s. 45–64.
Google Scholar

Strzyczkowski Konstanty (2007) O (nie)użyteczności pojęcia kapitału kulturowego z perspektywy ustaleń socjologii amerykańskiej. „Kultura i Społeczeństwo”, t. 51, nr. 3, s. 41–69.
Google Scholar

Stuij Mirjam (2015) Habitus and social class: A case study on socialisation into sports and exercise. „Sport, Education and Society”, vol. 20, no. 6, s. 780–798.
Google Scholar

Szreder Mirosław (2018) Wykształcenie a problemy na rynku pracy. „Statystyka w praktyce”, t. 7(686), s. 25–36.
Google Scholar

Sztandar-Sztanderska Karolina (2010) Teoria praktyki i praktyka teorii. Wstęp do socjologii Pierre’a Bourdieu. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Telama Risto i in. (2009) Secular trends in youth physical activity and parents’ socioeconomic status from 1977 to 2005. „Pediatric Exercise Science”, vol. 21, no. 4, s. 462–474.
Google Scholar

Vincent, Carol, Ball Stephen J. (2007) “Making up” the middle-class child: Families, activities and class dispositions. „Sociology”, vol. 41, no. 6, s. 1061–1077.
Google Scholar

Wacquant Loïc, Stones Rob (2006) Key contemporary thinkers. London/New York: Macmillan.
Google Scholar

Warde Alan (2006) Cultural capital and the place of sport. „Cultural Trends”, vol. 15, no. 2–3, s. 107–123.
Google Scholar

Wheeler Sharon, Green Ken (2014) Parenting in relation to children’s sports participation: generational changes and potential implications. „Leisure Studies”, vol. 33, no. 3, s. 267–284.
Google Scholar

White Philip, Wilson Brian (1999) Distinction in the stands: An investigation of Bourdieu’s ‘habitus,’ socio-economic status and sport spectatorship in Canada. „International Review for the Sociology of Sport”, vol. 34, no. 3, s. 245–264.
Google Scholar

Widdop Paul, Cutts David (2013) Social stratification and sports’ participation in England. „Leisure Sciences”, vol. 35, no. 2, s. 107–128.
Google Scholar

Widdop Paul, Cutts David, Jarvie Grant (2016) Omnivorousness in sport: The importance of social capital and networks. „International Review for the Sociology of Sport”, vol. 51, no. 5, s. 596–616.
Google Scholar

Wiltshire, Gareth, Jessica Lee, Williams Oli (2019) Understanding the reproduction of health inequalities: Physical activity, social class and Bourdieu’s habitus. „Sport, Education and Society”, vol. 24, no. 3, s. 226–240.
Google Scholar

Wróblewski Michał (2016) Nowe szaty healthismu. Self-tracking, neoliberalizm i kapitalizm kognitywny. „Folia Sociologica”, t. 58, s. 5–23.
Google Scholar