Proces recenzyjny
Proces recenzji naukowej rozpoczyna się zgłoszeniem do redakcji tekstu naukowego przez autora, a kończy – wydaniem ostatecznej decyzji na jego temat, i jest koordynowany przez dedykowanego danemu procesowi redaktora czasopisma.
W pierwszym etapie redakcja dokonuje oceny formalnej tekstu, a następnie powołuje dwóch niezależnych recenzentów afiliowanych poza jednostka naukową z której pochodzi autor (autorzy) artykułu. Proces recenzowania odbywa się według modelu double-blind review process, w którym autorzy artykułów i recenzenci nie znają wzajemnie swojej tożsamości.
Recenzje mają formę pisemną (Redakcja posiada odpowiedni formularz recenzji) i kończą się jednoznacznym wnioskiem dotyczącym dopuszczenia artykułu do publikacji lub jego odrzucenia.
Wszyscy recenzenci powinni spełniać następujące wymagania:
- brak istnienia konfliktu interesów z autorami (przy czym za konflikt interesów uznaje się zachodzące między recenzentem a autorem bezpośrednie relacje osobiste: pokrewieństwo do drugiego stopnia, związki prawne, związek małżeński, relacje podległości zawodowej lub bezpośrednią współpracę naukową w ciągu ostatnich dwóch lat poprzedzających rok przygotowania recenzji)
- posiadanie co najmniej stopnia doktora
- wykazanie aktualnych publikacji w zakresie określonej tematyki
Ponadto powinni oni:
- posiadać niezbędną wiedzę do oceny jakości danego artykułu
- utrzymywać standardy profesjonalizmu i etyki
- cieszyć się nieposzlakowaną opinią naukowca
Dodatkowo nie mogą być członkami redakcji lub rady naukowej czasopisma.
Recenzenci, którzy zaakceptują zaproszenie do recenzji, proszeni są o dostarczenie recenzji w ciągu 4 tygodni. Może on zostać wydłużony na prośbę recenzenta.
Uwagi recenzentów przekazywane są następnie autorowi. Racjonalne i umotywowane konkluzje przedstawione w recenzji są dla autora wiążące. Ma on obowiązek uwzględnić zalecenia recenzentów i poprawić tekst. Zmiany wprowadzone w artykule powinny być szczegółowo opisane lub widoczne w trybie śledzenia zmian MS Word. Recenzentom przysługuje prawo do powtórnej weryfikacji poprawionego tekstu. Jeśli autor tekstu nie zgadza się z konkluzjami recenzenta, ma prawo do przedstawienia swojego stanowiska redakcji w nocie polemicznej (odpowiedzi na recenzje).
Poprawione wersje artykułów mogą zostać wysłane do recenzentów w zależności od tego, czy chcą oni zapoznać się z aktualną wersją.
Decyzję o publikacji tekstu podejmuje redaktor naczelny po zasięgnięciu opinii kolegium redakcyjnego i ewentualnie rady naukowej, na podstawie analizy uwag i konkluzji zawartych w recenzjach wraz z ewentualną polemiką autora tekstu i ostatecznej wersji tekstu dostarczonej przez autora, sprawdzając:
- właściwy dobór recenzentów
- adekwatność opinii recenzentów i ustosunkowanie się do nich autora
- ogólną jakość naukową artykułu
Recenzenci są zobowiązani do poufności w opiniach na temat recenzowanego artykułu oraz niewykorzystywania zdobytej przy tej okazji wiedzy przed jego publikacją.
Redaktor wydaje jednoznaczne orzeczenie dotyczące dopuszczenia artykułu do publikacji lub jego odrzucenia.
Według przyjętego zwyczaju recenzje artykułów są sporządzane nieodpłatnie.
Nazwiska recenzentów poszczególnych artykułów nie są ujawniane. Lista współpracujących z czasopismem recenzentów jest raz w roku zamieszczana na stronie internetowej czasopisma.
Proces recenzyjny danych badawczych (data articles)
W przypadku danych badawczych (data articles) recenzenci oceniają przede wszystkich ich zgodność z zasadą FAIR (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable):
- jakość artykułu i metadanych
- jakość, kompletność i przydatność do ponownego użycia danych
- ważności zbioru danych i jego potencjalnej wartości dla postępu nauki
Ponadto zgodność z zasadami etycznymi czasopisma, np. odpowiednie zabezpieczenie danych osobowych i wizerunku.
Recenzji nie podlega sam zbiór danych, za których poprawność odpowiada autor.
Procedura recenzowania jest zgodna z zaleceniami broszury Dobre praktyki w procedurach recenzyjnych w nauce (MNiSzW, Warszawa 2011) oraz standardami COPE.
https://publicationethics.org/guidance
https://publicationethics.org/core-practices
https://publicationethics.org/files/ethical-problem-in-submitted-manuscript-cope-flowchart.pdf
https://publicationethics.org/files/Full%20set%20of%20Polish%20flowcharts.pdf
