Istnieje nowsza wersja tego artykułu opublikowanego 2024-11-30. Przeczytaj wersję najnowszą.

Najdłuższa wiosna w historii. Sposoby interpretowania przemian na granicy polsko-niemieckiej w przeddzień jej zamknięcia

Autor

Maciej Frąckowiak Adam Mickiewicz University, Poznań, Poland https://orcid.org/0000-0003-3802-1184

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.20.4.07

Słowa kluczowe:

bordering, współpraca polsko-niemiecka, obszary transgraniczne, przemiany społeczno-przestrzenne, COVID-19

Abstrakt

Artykuł dotyczy rozmywania i odtwarzania granicy polsko-niemieckiej, zwłaszcza sposobów, w jakie tak zwani eksperci codzienności interpretowali te procesy w 2018 roku. Badania realizowano w rejonie Słubic i Gubina (oraz na przyległych obszarach wiejskich) z użyciem indywidualnych wywiadów pogłębionych, analiza danych inspirowana była zaś teorią ugruntowaną. Zdaniem osób badanych różnice kulturowe, prawne i ekonomiczne w sposób istotny określały doświadczenia i interakcje na pograniczu, mimo osłabienia fizycznych granic. Analiza sposobów interpretowania procesów deborderingu i reborderingu umożliwia także lepsze zrozumienie charakterystyk narracji, które kształtowały myślenie o przeobrażeniach danego regionu w badanym okresie oraz ich znaczenia dla procesów integracji i wyłaniania się obszarów transgranicznych. W dyskusji autor argumentuje za przeorientowaniem współczesnych badań nad pograniczem polsko-niemieckim, kładąc nacisk na studiowanie procesu odtwarzania się granicy oraz towarzyszących mu narracji i podkreślając, w jaki sposób owe interpretacje współkształtować mogą przebieg przyszłych zdarzeń, jak to się stało w przypadku zamknięcia granic na skutek pandemii COVID-19.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Maciej Frąckowiak - Adam Mickiewicz University, Poznań, Poland

PhD, sociologist, assistant professor at the Faculty of Sociology, Adam Mickiewicz University in Poznań, and lecturer at Design Department, SWPS University in Warsaw. He is interested in urban sociology, the sociology of architecture and urban planning, visual research, as well as the sociology of culture. He participated in many architecture-related, cultural, and border studies research projects.

Bibliografia

Asher Andrew D. (2012), Inventing a city: cultural citizenship in ‘Słubfurt’, “Social Identities: Journal for the Study of Race, Nation and Culture”, vol. 8(5), pp. 497–520, https://doi.org/10.1080/13504630.2012.667601
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/13504630.2012.667601

Berger Peter, Luckmann Thomas (1983), Społeczne tworzenie rzeczywistości, translated by Józef Niżnik, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Brandariz José A., Fernández-Bessa Cristina (2021), Coronavirus and Immigration Detention in Europe: The Short Summer of Abolitionism?, “Social Sciences”, vol. 10(6), 226, https://doi.org/10.3390/socsci10060226
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3390/socsci10060226

Christmann Gabriela B. (2010), Kommunikative Raumkonstruktionen als (Proto)Governance, [w:] Kilper Hiederose (ed.), Governance und Raum, Baden-Baden: Nomos, pp. 27–48.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5771/9783845226255-25

Dębicki Marcin, Doliński Wojciech (2013), Sympatia i „ciepła obojętność” jako kategorie analityczne stosunku zgorzelczan do mieszkańców Görlitz, „Opuscula Sociologica”, vol. 2, pp. 7–30.
Google Scholar

Dolińska Kamila, Makaro Julita (2020), O rodzeniu się wielokulturowości z transgraniczem w tle. Na przykładzie pandemii COVID-19 (i jej skutków) w miastach podzielonych, “Przegląd Zachodni”, vol. 4(377), pp. 225–244.
Google Scholar

Dolińska Kamila, Niedźwiecka-Iwańczak Natalia (2017), German Neighbours from Across the River – Insiders? Strangers? Others?, “Sociální studia/Social Studies”, vol. 14(1), pp. 94–116, https://doi.org/10.5817/SOC2017-1-95
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5817/SOC2017-1-95

Dolińska Kamila, Makaro Julita, Niedźwiecka-Iwańczak Natalia (2018), Cud pogranicza? Zgorzelczanie, gubinianie i słubiczanie o życiu w miastach podzielonych, Warszawa: Nomos.
Google Scholar

Dolińska Kamila, Niedźwiecka-Iwańczak Natalia, Makaro Julita (2017), Divided towns in the Polish-German borderland in the perspective of the transborder processes (transnational/horizontal Europeanisation?) – opportunities and threats, [in:] Zbigniew Kurcz, Elżbieta Opiłowska, Jochen Roose (eds.), Advances in European Borderlands Studies, Wrocław: Nomos, pp. 211–238.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5771/9783845276892-211

Dołzbłasz Sylwia, Zelek Krzysztof (2019), Wybrane cechy zagospodarowania przestrzennego i aktywności gospodarczej w otoczeniu miejsc przekraczania granicy polsko-niemieckiej, “Przegląd Geograficzny”, vol. 91(4), pp. 487–510, https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.4.3
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.4.3

Eigmüller Monika (2006), Der duale Charakter der Grenze. Bedingungen einer aktuellen Grenztheorie, [in:] Monika Eigmüller, Georg Vobruba (eds.), Grenzsoziologie. Die politische Strukturierung des Raumes, Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften, pp. 55–74.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-531-90245-6_5

Frymark Kamil (2023), Germany: a major drop in the number of illegal migrants crossing the Polish border, Ośrodek Studiów Wschodnich, https://www.osw.waw.pl/en/publikacje/analyses/2023-11-28/germany-a-major-drop-number-illegal-migrants-crossing-polish-border [accessed: 10.03.2024].
Google Scholar

Galasiński Dariusz, Meinhof Ulrike H. (2002), Looking across the river: German-Polish border communities and the construction of the Other, “Identity Politics”, vol. 1(1), pp. 23–58, https://doi.org/10.1075/jlp.1.1.05gal
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1075/jlp.1.1.05gal

Gibbs Graham (2011), Analizowanie danych jakościowych, translated by Maja Brzozowska-Brywczyńska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Hennig Anja (2021), The spatial dimension of coronavirus crisis management and the role of subnational actors in the German-Polish border region, “European Societies”, vol. 23, pp. 859–871, https://doi.org/10.1080/14616696.2020.1846065
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/14616696.2020.1846065

Herzog Lawrence A., Sohn Christophe (2019), The co-mingling of bordering dynamics in the San Diego–Tijuana cross-border metropolis, “Territory, Politics, Governance”, vol. 7(2), pp. 177–199, https://doi.org/10.1080/21622671.2017.1323003
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/21622671.2017.1323003

Jańczak Jarosław (2018), Symmetries, asymmetries and cross-border cooperation on the German–Polish border. Towards a new model of (de)bordering, “Documents d’Anàlisi Geogràfica”, vol. 64(3), pp. 509–527, https://doi.org/10.5565/rev/dag.518
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5565/rev/dag.518

Jańczak Jarosław (2020), Re-bordering in the EU under Covid-19 in the First Half of 2020: A Lesson for Northeast Asia?, “Eurasia Border Review”, vol. 11, pp. 2–16, https://doi.org/10.14943/ebr.11.2
Google Scholar

Keller Reiner (2013), Kommunikative Konstruktion und diskursive Konstruktion, [w:] Reiner Keller, Hubert Knoblauch, Jo Reichertz (eds.), Kommunikativer Konstruktivismus. Theoretische und empirische Arbeiten zu einem neuen wissenssoziologischen Ansatz, Wiesbaden: Springer, pp. 69–94.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-531-19797-5_4

Keller Reiner, Knoblauch Hubert, Reichertz Jo (eds.) (2013), Kommunikativer Konstruktivismus. Theoretische und empirische Arbeiten zu einem neuen wissenssoziologischen Ansatz, Wiesbaden: Springer.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-531-19797-5

Knoblauch Hubert (2017), Die kommunikative Konstruktion der Wirklichkeit, Wiesbaden: Springer.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-658-15218-5

Kolossov Vladimir, Scott James (2013), Selected conceptual issues in border studies, “Belgian Journal of Geography”, vol. 1, https://doi.org/10.4000/belgeo.10532
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4000/belgeo.10532

Konrad Victor (2015), Toward a Theory of Borders in Motion, “Journal of Borderlands Studies”, vol. 30(1), pp. 1–17, https://doi.org/10.1080/08865655.2015.1008387
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/08865655.2015.1008387

Kurzwelly Michael, Stefański Tomasz (2022), Nowa Amerika, Poznań: Galeria Miejska Arsenał.
Google Scholar

Löfgren Orvar (2008), Regionauts: the Transformation of Cross-Border Regions in Scandinavia, “European Urban and Regional Studies”, vol. 15(3), pp. 195–209, https://doi.org/10.1177/0969776408090418
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0969776408090418

Malinowski Piotr (2021), Przez Polskę do Niemiec. Czy uchodźcy będą odsyłani nad Wisłę?, “Krytyka Polityczna”, https://krytykapolityczna.pl/swiat/ue/malinowski-przez-polske-do-niemiec-czyuchodzcy-beda-odsylani-nad-wisle/ [accessed: 10.03.2024].
Google Scholar

Marody Mirosława (ed.) (2021), Wartości w działaniu, Warszawa: Scholar.
Google Scholar

McCall Cathal (2012), Debordering and Rebordering the United Kingdom, [in:] Thomas M. Wilson, Hastings Donnan (eds.), A Companion to Border Studies, Chichester: John Wiley & Sons, Ltd., pp. 214–229.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/9781118255223.ch12

Opiłowska Elżbieta (2020), The Covid-19 crisis: the end of a borderless Europe?, “European Societies”, vol. 23, pp. 589–600, https://doi.org/10.1080/14616696.2020.1833065
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/14616696.2020.1833065

Opiłowska Elżbiera, Dolińska Kamila, Kajta Justyna, Makaro Julita, Niedźwiecka-Iwańczuk Natalia (2022), Narracje o miastach podzielonych w Europie Środkowej: Słubice i Frankfurt nad Odrą oraz Cieszyn i Český Těšín, Warszawa: Scholar.
Google Scholar

Pap Norbert, Reményi Péter (2017), Re-bordering of the Hungarian South: Geopolitics of the Hungarian border fence, “Hungarian Geographical Bulletin”, vol. 66(3), pp. 235–250.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15201/hungeobull.66.3.4

Pries Ludger (2007), Integration als Raumentwicklung – Soziale Räume als Identifikationsräume, [in:] Petra Deger, Robert Hettlage (eds.), Der europäische Raum. Die Konstruktion europäischer Grenzen, Wiesbaden: Springer, pp. 123–144.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-531-90246-3_7

Rogowski Łukasz, Frąckowiak Maciej (2023), COVID-19’S re-bordering impact on the identity of the Polish-German borderland from the perspective of Polish residents: the case of the twin cities of Słubice and Gubin, “Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, vol. LXXXV(3), pp. 119–143, https://doi.org/10.14746/rpeis.2023.85.3.09
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2023.85.3.09

Roose Jochen (2010), Vergesellschaftung an Europas Binnengrenzen. Eine vergleichende Studie zu den Bedingungen sozialer Integration, Wiesbaden: Springer.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-531-92227-0

Sandberg Marie (2016), Restructuring locality: practice, identity and place-making on the German-Polish border, “Identities”, vol. 23(1), pp. 66–83, https://doi.org/10.1080/1070289X.2015.1016523
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/1070289X.2015.1016523

Stokłosa Katarzyna (2014), The Border in the Narratives of the Inhabitants of the German-Polish Border Region, [in:] Katarzyna Stokłosa, Gerhard Besier (eds.), European Border Regions in Comparison, New York: Routledge, pp. 257–274.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9781315815602

Strauss Anselm L., Corbin Juliet M. (1990), Basics of qualitative research: grounded theory procedures and techniques, Thousand Oaks: Sage Publictions.
Google Scholar

Więckowski Marek, Timothy Dallen J. (2021), Tourism and an evolving international boundary: Bordering, debordering and rebordering on Usedom Island, Poland-Germany, “Journal of Destination Marketing & Management”, vol. 22, 100647, https://doi.org/10.1016/j.jdmm.2021.100647
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.jdmm.2021.100647

Wilson Dean, Weber Leanne (2008), Risk and Preemption on the Australian Border, “Surveillance and Society”, vol. 5, pp. 124–141.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.24908/ss.v5i2.3431

Pobrania

PDF (English)

Opublikowane

2024-11-30

Wersje

2025-01-10 - (2)
2024-11-30 - (1)

Jak cytować

Frąckowiak, M. (2024). Najdłuższa wiosna w historii. Sposoby interpretowania przemian na granicy polsko-niemieckiej w przeddzień jej zamknięcia. Przegląd Socjologii Jakościowej, 20(4), 144–165. https://doi.org/10.18778/1733-8069.20.4.07