Europejski Zielony Ład a szanse i zagrożenia rolnictwa ekologicznego w Polsce

Abstrakt

Cel artykułu. Celem opracowania jest wskazanie kluczowych założeń strategii Europejskiego Zielonego Ładu w odniesieniu do rolnictwa ekologicznego. Szczególną uwagę zwrócono na szanse i zagrożenia wynikające z konieczności przejścia na „zielone” rolnictwo w Polsce. Założono, że przejście na ekologiczne rolnictwo w Polsce będzie wymagało zmiany architektury rolnictwa przy wypracowaniu kompromisu pomiędzy potrzebami środowiskowymi a sektorowymi.

Metoda badawcza. Artykuł ma charakter przeglądowy, a do osiągnięcia zamierzonego celu wykorzystano następujące metody badawcze: przegląd literatury przedmiotu, regulacji unijnych oraz danych statystycznych dotyczących rolnictwa, w tym ekologicznego w Polsce, metodę opisową i indukcyjną.

Wyniki badań. Europejski Zielony Ład to ambitna strategia dla Unii Europejskiej na współczesne wyzwania gospodarcze, społeczne, a przede wszystkim środowiskowe. Głównym celem dokumentu jest osiągnięcie do 2050 r. zerowego poziomu emisji gazów cieplarnianych, oddzielenie wzrostu gospodarczego od nadmiernego korzystania z zasobów naturalnych, przejście na czystą gospodarkę o obiegu zamkniętym, przeciwdziałanie utracie różnorodności biologicznej i obniżenie poziomu emisji zanieczyszczeń. Wszystkie wymienione cele bezpośrednio lub pośrednio powiązane są z sektorem rolniczym. Dla tego sektora najważniejsze znaczenie mają dwie strategie: „od pola do stołu” oraz unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030. Rolnictwo w Polsce przechodzi przeobrażenia. Pomimo stopniowego przechodzenia z rolnictwa konwencjonalnego na rolnictwo ekologiczne, dynamika przemian jest niezadawalająca. Cechą charakterystyczną gospodarstw ekologicznych jest ich towarowy charakter, z przewagą produkcji roślinnej. Gospodarstw specjalizujących się w chowie zwierząt lub mieszanych jest niewielki odsetek. Europejski Zielony Ład niesie dla polskiego rolnictwa ekologicznego zarówno szanse, jak i zagrożenia. Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, zdrowa żywność dla konsumentów to niewątpliwie zalety postulowanych zmian. Są także zagrożenia, których podłoże ma charakter ekonomiczny. Na rządzących ciąży ogromna odpowiedzialność przyjęcia takich rozwiązań, które pogodzą interes środowiskowy i społeczny.