WALORYZACJA I TYPOLOGIA PRZESTRZENNA ZASOBÓW MIESZKANIOWYCH ŁODZI W OKRESIE TRANSFORMACJI

Abstrakt

Przedmiotem tego opracowania jest waloryzacja i typologia przestrzenna zasobów mieszkaniowych Łodzi w warunkach charakterystycznych dla okresu transformacji. Wielozmienna analiza tych zasobów obejmuje rozmieszczenie i intensywność zabudowy mieszkaniowej, jej dynamikę (w latach 1988–2002), wiek oraz formy własności, a także wielkość budynków i mieszkań, wyposażenie lokali mieszkalnych w instalacje sanitarno-techniczne oraz zaludnienie mieszkań. Określone cechy zasobów mieszkaniowych były rozpatrywane według stanu ustalonego w momencie krytycznym NSP z 2002 r., przy przyjęciu podziału miasta na 61 jednostek osiedlowych. W waloryzacji zasobów mieszkaniowych posłużono się zmienną syntetyczną będącą funkcją 13 cech diagnostycznych, stanowiących stymulanty standardu mieszkaniowego. Natomiast do opracowania typologii przestrzennej zasobów mieszkaniowych wykorzystano metodę K-średnich, zaliczaną do najbardziej efektywnych metod iteracyjno-optymalizacyjnych stosowanych w taksonomii numerycznej, posługując się zbiorem 19 cech typologicznych. Standard mieszkaniowy ma układ przestrzenny zbliżony do koncentryczno- -sektorowego, przy ogólnym wzroście tego standardu w kierunku odśrodkowym. Podobny układ stwierdzono w badaniach standardu mieszkaniowego jednostek urbanistycznych Łodzi w 1988 r., dowodząc tym samym, że okres transformacji nie doprowadził do zasadniczych, jakościowych przekształceń przestrzeni mieszkaniowej miasta. Zastosowanie metody K-średnich pozwoliło na wydzielenie siedmiu skupień, traktowanych jako odpowiedniki typów jednostek osiedlowych. Poszczególnym typom nadano następujące nazwy pochodzące od najbardziej wyróżniających cech ich zasobów mieszkaniowych: typ 1 – wysoka dynamika budownictwa mieszkaniowego, przy dużym udziale mieszkań spółdzielczych w zabudowie jednorodzinnej i wielorodzinnej; typ 2 – wysoki udział mieszkań należących do Skarbu Państwa i duże zaludnienie mieszkań w zabudowie jednorodzinnej z domieszką wielorodzinnej; typ 3 – silna dominacja zabudowy jednorodzinnej, przy niskim stopniu zaludnienia mieszkań i wysokim poziomie ich wyposażenia w instalacje sanitarno- -techniczne; typ 4 – dominacja zabudowy jednorodzinnej i zagrodowej, przy wysokim stopniu zaludnienia mieszkań i niskiej samodzielności użytkowania mieszkań przez gospodarstwa domowe; typ 5 – względna nadwyżka prywatnych mieszkań w przedwojennej zabudowie jednorodzinnej o niskim zaludnieniu; typ 6 – względna dominacja przedwojennych kamienic czynszowych, w połączeniu z wysokim udziałem mieszkań komunalnych; typ 7 – dominacja intensywnej zabudowy blokowej o bardzo dużych zasobach mieszkaniowych.