Od redaktorów: Dylematy etyczne i ryzyko w badaniach terenowych

Borys Cymbrowski

doi:10.18778/1733-8069.12.3.01

Authors

Borys Cymbrowski Uniwersytet Opolski

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.12.3.01

Keywords:

sociology, anthropology, qualitative research, ethics, risk

Abstract

In the introduction the authors propose framing ethical issues in terms of different risks which accompany fieldwork. This approach helps to organize ethical problems that emerge during qualitative research and directs our attention to the complementary issues of risk communication and ethical discourse within sociology.

It seems that one of the most important features of the relationship emerging during qualitative research is that they appear in changing circumstances, unique situations and have unexpected consequences both for individuals and collectivities. They proceed both within face-to-face contact and within a clash of different forms of social organization and ethical systems. When it is impossible for a researcher to deal with the differences between collectivities directly, he or she bears the burden of these differences on the personal level during the fieldwork. It must cause different kinds of cognitive, emotional, moral, and personal results for both the researchers and their informants. In the light of current knowledge the risk during fieldwork seems to be inevitable and must be accepted, but, still the impact of developing of ethical discourses on controlling this risk and on research organization (for example in selecting research subjects, research methods, and research funding politics) is unclear.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Borys Cymbrowski, Uniwersytet Opolski

Uniwersytetu Opolskiego, obecnie przewodniczący Oddziału Opolskiego PTS. Zajmuje się socjologią historyczną, antropologią kulturową i socjologią jakościową. Ostatnio opublikował m.in. artykuł Walka klas w społeczeństwie dworskim („Kultura i Społeczeństwo” nr 1, 2015) oraz współredagował tom monograficzny (razem z Krzysztofem Frysztackim) Socjologia historyczna. Wokół wyzwań teoretycznych i praktyki badawczej (2015). Obecnie zajmuje się badaniami z pogranicza socjologii historycznej i socjologii literatury.

References

Anderson Nels (1923) The Hobo. Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Barley Nigel (1997) Niewinny antropolog: notatki z glinianej chatki. Przełożyła Ewa T. Szyler. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Google Scholar

Beck Ulrich (2002) Społeczeństwo ryzyka: w drodze do innej nowoczesności. Przełożył Stanisław Cieśla. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Bennett John W. (2010) Antropologia stosowana i antropologia w działaniu. Aspekty ideologiczne i pojęciowe [w:] Hana Červinková, Bogusława Dorota Gołębniak, red., Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, s. 297–337.
Google Scholar

Boholm Asa (2015) Anthropology and risk. London and New York: Routledge.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9781315797793

Cressey Paul Goalby (1932) The Taxi Dance-Hall: A sociological study in commercialized recreation and city life. Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Denzin Norman, Lincoln Yvonna, red. (2009) Metody badań jakościowych. Przełożył Krzysztof Podemski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Douglas Mary, Wildavsky Aron (1982) Risk and Culture: An Essay on the Selection of Technological and Environmental Dangers.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1525/9780520907393

Berkeley, Los Angeles, London: University of California Press.
Google Scholar

Garland David (2003) The Rise of Risk [w:] Aaron Doyle, Richard V. Ericson, eds., Risk and Morality. Toronto: University of Toronto Press, s. 48–86.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3138/9781442679382-005

Geertz Clifford (2003) Myślenie jako akt moralny: etyczny wymiar antropologicznych badań terenowych w nowo utworzonych państwach [w:] tenże, Zastane światło. Antropologiczne refleksje na tematy filozoficzne. Przełożył Zbigniew Pucek. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Geertz Clifford (2005) Interpretacja kultur: wybrane eseje. Przełożyła Maria M. Piechaczek. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Hammersley Martyn, Atkinson Paul (2000) Metody badań terenowych. Przełożył Sławomir Dymczyk. Poznań: Zysk i S-ka.
Google Scholar

Hastrup Kirsten (2008) Droga do antropologii. Między doświadczeniem a teorią. Przełożyła Ewa Klekot. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Kamiński Marek M. (2006) Gry więzienne. Tragikomiczny świat polskiego więzienia. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Kaniowska Katarzyna, Modnicka Noemi, red. (2010) Etyczne problemy badań antropologicznych. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Łódź: Instytut Etnologii i Antropologii Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

King Nancy, Henderson Gail, Stein Jane, eds. (1999) Beyond regulations: Ethics in human subjects research in social medicine. Chapel Hill: University of North Carolina Press.
Google Scholar

Konecki Krzysztof (2008) Grounded theory and serendipity. Natural history of a research. „Qualitative Sociology Review”, vol. 4, no. 1, s. 171–188 [dostęp 20 kwietnia 2016 r.]. Dostępny w Internecie http://www.qualitativesociologyreview.org/ENG/Volume9/abstracts.php#art9
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8077.4.1.09

Kubica Grażyna (2002) Wstęp [w:] Bronisław Malinowski, Dziennik w ścisłym znaczeniu tego wyrazu. Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 5–36.
Google Scholar

Kuźma Inga, red. (2013) Tematy trudne: sytuacje badawcze. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Kuźma Inga (2015) Domy bezdomnych. O badaniu sytuacji trudnych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7969-800-4

Lash Scott (2000) Risk Culture [w:] Adam Barbara, Ulrich Beck, Joost Van Loon, eds., The Risk Society and Beyond. London: Sage, s. 47–62.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4135/9781446219539.n2

Lee-Treweek Geraldine, Linkogle Stephanie, eds. (2000) Danger in the field. Risk and ethics in social research. London: Routledge.
Google Scholar

Lichtenstein Sara, Slovic Paul (1971) Reversals of preference between bids and choices in gambling decisions. „Experimental Psychology”, vol. 89, s. 46–55.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037/h0031207

Luhmann Niklas (1990) Paradigm lost: Über die ethische Reflexion der Moral. Rede anlässlich der Verleihung des Hegel-Preises 1989. Frankfurt am Main: Suhrkamp, s. 7–46.
Google Scholar

Luhmann Niklas (1991) Soziologie des Risikos. Berlin, New York: Walter de Gruyter.
Google Scholar

Luhmann Niklas (1993) “Was ist der Fall?” und “Was steckt dahinter?” Die zwei Soziologien und die Gesellschaftstheorie. Bielefeld: Universität Bielefeld; StadtBlatt Verlags GmbH.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/zfsoz-1993-0401

Mairal Buil Gaspar (2008) Narratives of risk. „Journal of Risk Research”, vol. 11, no. 1–2, s. 41–54.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/13669870701521321

Mairal Buil Gaspar (2013) What is risk? A historical-narrative approach. Ithaca: Cornell University.
Google Scholar

Malinowski Bronisław (2002) Dziennik w ścisłym znaczeniu tego wyrazu. Opracowała Grażyna Kubica. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Michna Ewa (2014) Wyzwania i dylematy etyczne badacza grup etnicznych walczących o uznanie. Próba autoetnograficznej refleksji. Referat wygłoszony na sympozjum Sekcji Antropologii Społecznej 25–27 września 2014 w Górze Świętej Anny.
Google Scholar

Niedbalski Jakub (2013) Żyć i pracować w domu pomocy społecznej. Socjologiczne studium interakcji personelu z upośledzonymi umysłowo podopiecznymi. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Park Robert E. (1967) The City: Suggestions for the Investigation of Human Behavior in the Urban Environment [w:] Robert E. Park, Ernest W. Burgess, Roderick D. McKenzie, eds., The City. Chicago, London: The University of Chicago Press, s. 1–46.
Google Scholar

Putnam Robert (1995) Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech. Przełożył Jakub Szacki. Kraków: Znak.
Google Scholar

Rakowski Tomasz (2009) Łowcy, zbieracze, praktycy niemocy. Etnografia człowieka zdegradowanego. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.
Google Scholar

Saujani Reshma (2016) Teach girls bravery, not perfection [dostęp 4 kwietnia 2016 r.]. Dostępny w Internecie https://www.ted.com/talks/reshma_saujani_teach_girls_bravery_not_perfection
Google Scholar

Shapiro Susan P. (2005) Agency theory. „Annual Review of Sociology”, vol. 31, s. 263–284.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.soc.31.041304.122159

Surmiak Adrianna (2015) Antropologia kłamstwa: O sposobach interpretacji kłamstwa na przykładzie społeczności katolickiego Ośrodka Interwencji Kryzysowej. Kraków: Nomos.
Google Scholar

Ślęzak Izabela (2016) Praca kobiet świadczących usługi seksualne w agencjach towarzyskich. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Wacquant Loïc J. D. (2004) Body and soul: Notebooks of an apprentice boxer. New York: Oxford University Press.
Google Scholar

Wagner Roy (1981) The Invention of Culture. Chicago, London: University of Chicago Press.
Google Scholar

Whyte William Foote (1943) Street corner society: The social structure of an Italian slum. Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Wyka Anna (1993) Badacz społeczny wobec doświadczenia. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Google Scholar