Antropologiczna analiza obrazu na przykładzie fotografii

Paulina Jędrzejewska

doi:10.18778/1733-8069.4.1.03

Authors

Paulina Jędrzejewska Uniwersytet Warszawski, Polska

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.4.1.03

Keywords:

Analiza jakościowa, interpretacja, antropologia obrazu, semiologia, interakcjonizm symboliczny, projekcja, wywiad narracyjny, tematyczny, test Rorschacha, mapa świata skojarzeń, analiza pól semantycznych, model emocji Roberta Plutchika

Abstract

Artykuł porusza tematykę antropologicznej analizy obrazu, jakim jest fotografia, który w interakcji z odbiorcą podlega interpretacji. W pierwszej części skupiłam się na założeniach teoretycznych dotyczących problematyki antropologii obrazu, a w szczególności semiologii. Następnie opisałam osoby badane, użyte narzędzia - fotografie oraz techniki badawcze: definicje pól semantycznych, mapę skojarzeń oraz model emocji Roberta Plutchika. Jedynym kryterium formalnym doboru próby zdjęć było wspólne występowanie całości bądź fragmentu człowieka i zwierzęcia. Materiał poddany analizie w tym artykule, a uzyskany w trakcie wywiadów dotyczy fotografii Krzysztofa Hejke Łódzkie podwórko z 1988 roku, która spośród dziesięciu analizowanych fotografii najbardziej podobała się badanym. Analizowałam go m.in. pod kątem emocji i skojarzeń wywołanych przez kontakt z tą fotografią oraz zbudowałam definicje pól semantycznych pojęcia fotografia. Omówiłam także interpretacje fotografii, której dokonali badani w kontekście intencji jej autora. W ostatniej części niniejszego tekstu przedstawiam wnioski mogące stanowić podstawę dla dalszych badań.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Paulina Jędrzejewska, Uniwersytet Warszawski, Polska

Paulina Jędrzejewska – socjolożka, antropolożka, animatorka kultury i fotografka. Absolwentka Instytutu Stosowanych Nauka Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego. Prowadzi badania z zakresu antropologii wizualnej, społeczności lokalnych, organizacji pozarządowych oraz kultur organizacyjnych polskich przedsiębiorstw.

References

Aczel, Amir D. (2000) Statystyka w zarządzaniu. Przełożył. Z. Czerwiński, W. Latusek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Barthes, Roland (1996) Światło obrazu. Uwagi o fotografii. Przełożył. J. Trznadel. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Google Scholar

Barthes, Roland (2005) System mody. Przełożył M. Falski. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Benjamin, Walter (1975) Twórca jako wytwórca. Przełożył J. Sikorski. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar

Berger, John (1999) O patrzeniu. Przełożył S. Sikora. Warszawa: Fundacja Aletheia.
Google Scholar

Berger, John (2006) Nasze twarze, moje serce, zwięzłe jak fotografie. Przełożył M. Chojnacki. Warszawa: Świat Literacki.
Google Scholar

Blumer Herbert (1975) „Implikacje socjologiczne myśli George’a Herberta Meada.” S. 70-84 w Elementy teorii socjologicznej, pod redakcją W. Derczyński, A. Jasińska–Kania, J. Szacki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Blumer Herbert (1984) „Społeczeństwo jako symboliczna interakcja.” S. 71-86 w Kryzys i schizma. Antyscientystyczne tendencje w socjologii współczesnej, tom 1, pod redakcją E. Mokrzycki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Bourdieu, Pierre (2005) Dystynkcja, Społeczna krytyka władzy sądzenia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Von Brauchitsch, Boris (2004) Mała historia fotografii. Warszawa: Cyklady.
Google Scholar

Buchowski, Michał (1993) Amerykańska antropologia kognitywna. Warszawa: Instytut Kultury.
Google Scholar

Eco, Umberto (1996) Nieobecna struktura. Przełożył A. Weinsberg, P. Bravo, Warszawa: Wydawnictwo KR.
Google Scholar

Fatyga, Barbara, Janusz Sierosławski (1999) Uczniowie i nauczyciele o stylach życia młodzieży i narkotykach. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Google Scholar

Gertsmann, Stanisław (1976) Rozwój uczuć. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Google Scholar

Gurycka, Antonina, redaktor (1996) Typologia i funkcje obrazu świata w umyśle człowieka. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Google Scholar

Ingarden, Roman (1957) Studia z Estetyki t. 2. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Ingarden, Roman (1966) Przeżycie, dzieło, wartość. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Kaczmarek, Jerzy, redaktor (2004) Kadrowanie rzeczywistości, Szkice z socjologii wizualnej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Google Scholar

Kłosiński, Marek (1994) „Semantyczna analiza pojęć „bezrobocie” i „bezrobotny” („bezrobotni”) w wypowiedziach prasowych.” Kultura i społeczeństwo numer 3.
Google Scholar

Konecki, Krzysztof (2005) Ludzie i ich zwierzęta, Interakcjonistyczno – symboliczna analiza społecznego świata właścicieli zwierząt domowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Google Scholar

Konecki, Krzysztof (2005) „Wizualne wyobrażenia. Główne strategie badawcze w socjologii wizualnej a metodologia teorii ugruntowanej.” Przegląd Socjologii Jakościowej, tom (numer): 1-1. Dostęp: 2005 http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/Volume1/PSJ_1_1_Konecki.pdf
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.1.1.04

Krzykała, Sławomir, redaktor (2004) Społeczne przestrzenie doświadczenia. Metoda interpretacji dokumentarnej. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Wyższej Edukacji TWP.
Google Scholar

Mokrzycki, Edmund (1984) Kryzys i schizma. Antyscientystyczne tendencje w socjologii współczesnej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Olechnicki, Krzysztof (2003) Antropologia obrazu. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Parandowski, Jan (1959) Mitologia, wierzenia i podania Greków i Rzymian. Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar

Piotrowski, Andrzej (1998) Ład interakcji: Studia z socjologii interpretatywnej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Porębski, Mieczysław (1972) Ikonosfera. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Robin, Regine (1980) „Badanie pól semantycznych: doświadczenia Ośrodka Leksykologii Politycznej w Saint-Cloud.” S. xx-xx w Język i społeczeństwo, pod redakcją M. Głowińskiego. Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar

Rokuszewska-Pawełek, Alicja (1996) „Miejsce biografii w socjologii interpretatywnej. Program socjologii biografistycznej Fritza Schützego.” ASK. Społeczeństwo. Badania. Metody numer 1.
Google Scholar

Sęk, Helena (1984) Metody Projekcyjne, Tradycja i współczesność. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Google Scholar

Siciński, Andrzej (1989) „Kompetencje kulturowe i ich funkcje” s. 119-122 w Kultura artystyczna a kompetencje kulturowe, pod redakcją T. Kostyro. Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury.
Google Scholar

Sikora, Sławomir (2004) Fotografia. Między dokumentem a symbolem. Izabelin: Świat Literacki Instytut Sztuki PAN.
Google Scholar

Sontag, Susan (1986) O fotografii. Przełożył S. Magala. Warszawa: WAiF.
Google Scholar

Stasiukiewicz, Michał (2004) Test Rorschacha. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Google Scholar

Szpociński, Andrzej (1989) „Społeczno – kulturowy kontekst zainteresowania problemami kompetencji kulturowych” s. 123-132 w Kultura artystyczna a kompetencje kulturowe, pod redakcją T. Kostyro. Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania kultury.
Google Scholar

Sztompka, Piotr (2005) Socjologia wizualna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Tomaszczuk, Zbigniew (2003) Świadomość kadru. Szkice z estetyki fotografii. Września: Wydawnictwo Kropka.
Google Scholar

Tomaszewski, Tadeusz (1978) Psychologia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Wyka, Anna (1993) Badacz społeczny wobec doświadczenia. Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
Google Scholar

Zimbardo, Philip G. (1999) Psychologia i życie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

th century Photography (1996) Museum Ludwig Cologne:Taschen.
Google Scholar