Dostęp osób niesłyszących i niedosłyszących do informacji w czasie pandemii COVID-19 w Polsce

Joanna Bierówka

doi:10.18778/1733-8069.19.3.08

Autor

Joanna Bierówka Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego https://orcid.org/0000-0002-2668-3503

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.19.3.08

Słowa kluczowe:

g/Głusi, pandemia COVID-19, dostęp do informacji, dostępność przekazów medialnych

Abstrakt

Tekst jest relacją z badań, które autorka zrealizowała w 2021 roku wśród g/Głuchych. W ich ramach przeprowadzono 15 wywiadów pogłębionych. Analizie poddano także wypowiedzi g/Głuchych uczestniczących w debacie on-line. Autorkę interesowały problemy ich funkcjonowania, które pojawiły się w trakcie pandemii COVID-19, lub które w tym czasie stały się bardziej widoczne czy też nabrały nowego wymiaru. W artykule skoncentrowano się na kwestiach dostępu g/Głuchych do informacji i roli mediów w tym procesie. Badane przez autorkę osoby doświadczały, zwłaszcza na początku pandemii, pogorszenia jakości życia, także w aspekcie dostępu do informacji, który w obliczu różnego rodzaju zagrożeń jest szczególnie pożądany. Z drugiej strony pandemiczna sytuacja w opinii części badanych przyczyniła się do zwiększenia dostępności przekazów medialnych dla osób nie(do)słyszących, co zdaniem autorki pozytywnie wpłynie na proces ich integracji w społeczeństwie.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Joanna Bierówka - Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

Doktor nauk humanistycznych w dziedzinie socjologii, adiunkt. Członek komisji rewizyjnej w Polskim Towarzystwie Edukacji Medialnej. Zainteresowania badawcze: zachowania medialne i kompetencje medialne, edukacja medialna, procesy grupowe, socjologia niepełnosprawności, badania nad kulturą Głuchych. Ich owocem jest książka oraz kilkadziesiąt artykułów w książkach i czasopismach naukowych.

Bibliografia

Afeltowicz Łukasz, Suchomska Joanna, Goszczyński Wojciech (2021), Partycypacyjne badania w działaniu: analiza polskich doświadczeń, „Avant”, vol. XII, nr 3, http://avant.edu.pl/2021-03-04 (dostęp: 16.03.2023).
Google Scholar

Babbie Earl (2005), Badania społeczne w praktyce, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Bierówka Joanna (2019), Bariery w korzystaniu z internetu przez osoby z dysfunkcjami słuchu, [w:] Jacek Dębicki, Anna Małecka (red.), Oblicza świata w dyskursach kultury, Kraków: Wydawnictwa AGH, s. 271–284.
Google Scholar

Castells Manuel (2008), Siła tożsamości, Warszawa: Wydawnictwa Naukowe PWN.
Google Scholar

Ciastoch Marta (2022), Tu nie było parodii. Głusi o tłumaczeniu migowym w TVP, https://noizz.pl/spoleczenstwo/tu-nie-bylo-parodii-glusi-o-jezyku-migowym-w-tvp/9n0d5zk (dostęp: 22.05.2023).
Google Scholar

Czajkowska-Kisil Małgorzata, Siepkowska Agnieszka, Sak Mariusz (2014), Edukacja głuchych w Polsce, [w:] Marek Świdziński (red.), Sytuacja osób głuchych w Polsce. Raport zespołu ds. g/Głuchych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich, Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, s. 13–27.
Google Scholar

Degórska Aleksandra (2020), Rozrywkowa tłumaczka języka migowego skradła show na koncercie poświęconym Powstaniu Warszawskiemu, Antyradio, https://www.antyradio.pl/News/Rozrywkowa-tlumaczka-jezyka-migowego-skradla-show-na-koncercie-poswieconym-Powstaniu-Warszawskiemu-42964 (dostęp: 7.03.2023).
Google Scholar

FIRR (2021), Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) 2.1, https://www.w3.org/Translations/WCAG21-pl/ (dostęp: 7.03.2023).
Google Scholar

Gąciarz Barbara (2014), Przemyśleć niepełnosprawność na nowo. Od instytucji państwa opiekuńczego do integracji i aktywizacji społecznej, „Studia Socjologiczne”, nr 2, s. 15–42.
Google Scholar

Goc Anna (2022), Głusza, Warszawa: Dowody na Istnienie.
Google Scholar

Imiołczyk Barbara (2020), Osoby Głuche w Polsce 2020. Wyzwania i rekomendacje. Raport komisji ds. osób Głuchych, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.
Google Scholar

Informacja Rządu Rzeczypospolitej Polskiej o działaniach podejmowanych w 2020 r. na rzecz realizacji postanowień uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych (2021), Warszawa, https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/C3FE58113972A76DC125874500459C1A/%24File/1522.pdf (dostęp: 7.03.2023).
Google Scholar

Instytut Głuchoniemych (2023), Historia Instytutu Głuchoniemych – pierwszej na ziemiach polskich szkoły dla niesłyszących, https://instytut-gluchoniemych.waw.pl/historia (dostęp: 21.05.2023).
Google Scholar

Kaczmarczyk Stanisław (2011), Wybrane metody analizy danych jakościowych w badaniach marketingowych, [w:] Józef Garczarczyk (red.), Metody pomiary i analizy rynku usług. Pomiar jakościowy – zastosowania i efektywność, Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, s. 19–27.
Google Scholar

Kalata-Zawłocka Aleksandra (2021), Głusi i tłumacze PJM o tłumaczeniu języka migowego w Polsce kiedyś i dziś, „Między Oryginałem a Przekładem”, nr 4(54), s. 63–84.
Google Scholar

Kosiba Olgierd, Grenda Piotr (2011), Leksykon języka migowego, Bogatynia: Silentium.
Google Scholar

Kowalski Piotr, Sacha Anna, Szczygielska Monika (2014), Dostępność, [w:] Marek Świdziński (red.), Sytuacja osób głuchych w Polsce. Raport zespołu ds. g/Głuchych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich, Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, s. 36–70.
Google Scholar

Król Agnieszka (2022), Reprodukcja a reżimy sprawności, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Google Scholar

KRRiT (2016), Stanowisko w sprawie jakości i sposobu realizacji napisów dla niesłyszących w utworach audiowizualnych, http://www.archiwum.krrit.gov.pl/krrit/aktualnosci/news,2213,stanowisko-w-sprawie-jakosci--sposobu-realizacji--napisow-dla-nieslyszacych-w-utworach.html (dostęp: 7.03.2023).
Google Scholar

KRRiT (2021a), Projekt Stanowiska Rekomendacyjnego KRRiT w sprawie jakości i sposobu realizacji tłumaczenia na język migowy w utworach audiowizualnych – podsumowanie konsultacji, https://www.gov.pl/web/krrit/projekt-stanowiska-rekomendacyjnego-krrit-w-sprawie-jakosci-i-sposobu-realizacji-tlumaczenia-na-jezyk-migowy-w-utworach-audiowizualnych (dostęp: 7.03.2023).
Google Scholar

KRRiT (2021b), Stanowisko Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z dnia 30 marca 2021 r. w sprawie jakości i sposobu realizacji tłumaczenia na język migowy w utworach audiowizualnych, https://www.gov.pl/attachment/63298d60-53a9-4153-a8c0-0206a99aebd2 (dostęp: 7.03.2023).
Google Scholar

Marganiec Bartosz (2014), Kultura głuchych, [w:] Marek Świdziński (red.), Sytuacja osób głuchych w Polsce. Raport zespołu ds. g/Głuchych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich, Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, s. 137–157.
Google Scholar

Marganiec Bartosz (2022), https://www.facebook.com/100000709627778/posts/pfbid0mV6JvxKfykrBwtTwkMqaPGreMWk-TdEf4mrzXEozG88iNUFegKxCKSw8KacmypvCbl/ (dostęp: 7.03.2023).
Google Scholar

Masłyk Tomasz, Migaczewska Ewa, Stojkow Maria, Żuchowska-Skiba Dorota (2016), Aktywni niepełnosprawni? Obywatelski i społeczny potencjał środowiska osób niepełnosprawnych, Kraków: Wydawnictwa Akademii Górniczo-Hutniczej.
Google Scholar

Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju (2018), Program rządowy Dostępność Plus 2018–2025, Warszawa.
Google Scholar

Miński Radomir (2017), Wywiad pogłębiony jako technika badawcza. Możliwości wykorzystania IDI w badaniach ewaluacyjnych, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. XIII, nr 3, s. 30–51.
Google Scholar

Najwyższa Izba Kontroli (2022), Informacja o wynikach kontroli. Edukacja głuchych i niedosłyszących dzieci i młodzieży, Warszawa.
Google Scholar

Paszkowicz Maria Agnieszka (2009), Wybrane aspekty funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami, Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski.
Google Scholar

Rozporządzenie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z dnia 15 listopada 2018 r. w sprawie udogodnień dla osób niepełnosprawnych z powodu dysfunkcji narządu wzroku i osób niepełnosprawnych z powodu dysfunkcji narządu słuchu w programach telewizyjnych (Dz.U. z 2018 r., poz. 2261).
Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 czerwca 2012 r. w sprawie rejestru tłumaczy polskiego języka migowego, systemu językowo-migowego i sposobu komunikowania się osób głuchoniewidomych (Dz.U. z 2012 r., poz. 687).
Google Scholar

Stojkow Maria, Żuchowska Dorota (2014), W kierunku nowej tożsamości – osoby niepełnosprawne w drodze ku emancypacji, „Studia Socjologiczne”, nr 2, s. 153–174.
Google Scholar

Szczygielska Monika (2019), Napisy dla niesłyszących w Polsce. Historia, problemy, wyzwania, „Półrocznik Językoznawczy Tertium. Tertium Linguistic Journal”, nr 4(1), s. 193–210.
Google Scholar

Świdziński Marek (2014), Wprowadzenie, [w:] Marek Świdziński (red.), Sytuacja osób głuchych w Polsce. Raport zespołu ds. g/Głuchych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich, Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, s. 137–157.
Google Scholar

Talipska Małgorzata (2018), Metodologia badawcza w pracach naukowych dotyczących g/Głuchych w aspekcie kulturowym i społecznym, [w:] Małgorzata Talipska (red.), Głusi mają głos, Warszawa: Instytut Polskiego Języka Migowego, s. 147–168.
Google Scholar

TNS Polska (2014), Słuch polskich seniorów 2014. Wyniki badania TNS Polska, https://docplayer.pl/6456107-Sluch-polskich-seniorow-2014-wyniki-badania-tns-polska.html?fbclid=IwAR0Joeu8QUrbHsqJZ11LbQsjHYBkdyvqcTNoWuDXeRuCjgt5-ZkfAFpiXDo (dostęp: 7.03.2023).
Google Scholar

Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz.U. z 1993 r. Nr 7, poz. 34).
Google Scholar

Ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2011 r. Nr 85, poz. 459).
Google Scholar

Ustawa z dnia 19 lipca 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się (Dz.U. z 2011 r. Nr 209, poz. 1243).
Google Scholar

Ustawa z dnia 22 marca 2018 r. o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji (Dz.U. z 2018 r., poz. 915).
Google Scholar

Ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych (Dz.U. z 2019 r., poz. 848).
Google Scholar

Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze specjalnymi potrzebami (Dz.U. z 2019 r., poz. 1696).
Google Scholar

Wąsowska Agnieszka (2021), Udogodnienia w programach telewizyjnych dla osób z niepełnosprawnościami z powodu dysfunkcji narządu wzroku lub słuchu. Przepisy, praktyka, tendencje, [w:] Agnieszka Bąk (red.), Rocznik Kultury Polskiej, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, s. 238–267.
Google Scholar

Wojtas Anna (2014), Język migowy jako forma komunikacji wspierająca dziecko niesłyszące w środowisku rodzinnym, [w:] Sylwia Wrona, Wiesława Walkowska (red.), Niepełnosprawność w rodzinie jako wyzwanie edukacyjne, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 97–105.
Google Scholar

wPolityce.pl (2021), To jest hit! Tłumaczka języka migowego skradła show podczas koncertu kolęd TVP: „Jest genialna”; „Podbiła moje serce”, https://wpolityce.pl/media/579392-tlumaczka-jezyka-migowego-podbila-siec-komentarze (dostęp: 7.03.2023).
Google Scholar

Wyka Anna (1993), Badacz społeczny wobec doświadczenia, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar

Zdrodowska Magdalena (2019), Kultura Głuchych – kultura oporu. Rozwój amerykańskiej kultury Głuchych i konsekwencje jej implementacji w Polsce, „Przegląd Kulturoznawczy”, nr 3, s. 287–313.
Google Scholar