Analiza dwujęzyczności i dysleksji u dziecka polonijnego w ramach klasyfikacji ICF

Rafał Młyński

doi:10.18778/2544-7238.11.08

Authors

Rafał Młyński JUniwersytet Jagielloński, Wydział Polonistyki, Instytut Glottodydaktyki Polonistycznej, Zakład Logopedii https://orcid.org/0000-0001-9069-0612

DOI:

https://doi.org/10.18778/2544-7238.11.08

Keywords:

ICF, RIOT, language biography, LEAP-Q, bilingualism

Abstract

The article contains a proposal to incorporate the author’s concept of assessing bilingualism and language communication disorders into one’s practice. The proposal is based on the ICF classification, combined with the diagnostic formula RIOT and information obtained from the Language Experience and Proficiency Questionnaire (LEAP-Q) and the Language Biography method. The theoretical assumptions of the tools are discussed and an example of their administration is included on the example of E., a bilingual boy with dyslexia.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Blake H.L., McLeod S., 2019, Speech-language pathologists’ support for multilingual speakers’ English intelligibility and participation informed by the ICF, „Journal of Communication Disorders”, vol. 77, s. 56–70.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.jcomdis.2018.12.003

Boksa E., 2016, Ślinotok i zaburzenia komunikacji u pacjentów cierpiących na dysfagię, „Studia Pragmalingwistyczne”, t. VIII, s. 267–277.
Google Scholar

Boksa E., 2018, Perspektywy badań nad normą osób z niepełnosprawnościami sprzężonymi, [w:] P. Zbróg (red.), Wybrane aspekty badań nad normą językową, Kraków: Wydawnictwo Libron, s. 231–246.
Google Scholar

Boksa E., 2020, Komunikacja dzieci i młodzieży z mózgowym porażeniem dziecięcym i niepełnosprawnością intelektualną na tle oceny życia, „Logopedia Silesiana”, t. 9, s. 14–27.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31261/LOGOPEDIASILESIANA.2020.09.10

Cheng L., 1997, Diversity: challenges and implications for assessment, „Journal of Children Communication Development”, vol. 19(1), s. 55–62.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/152574019701900107

Cheng L., 2006, Lessons from the Da Vinci Code: Working with Bilingual/Multicultural Children and Families, „ASHA Leader”, vol. 11(13), s. 14–15.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1044/leader.FTR4.11132006.14

Cheng L., 2007, Improve your assessment of bilingual clients with communication disorders, „Therapy Insider”, vol. 37, 10.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1097/01.NURSE.0000277239.81488.b7

Cieszyńska J., 2005, Nauka czytania krok po kroku. Jak przeciwdziałać dysleksji, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Google Scholar

Cieszyńska J., 2006, Kocham czytać, Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne.
Google Scholar

Cieszyńska J., Korendo M., 2009, Symultaniczne ćwiczenia ortograficzne, Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne.
Google Scholar

Cieszyńska-Rożek J., 2013, Metoda krakowska wobec zaburzeń rozwoju. Z perspektywy fenomenologii, neurobiologii i językoznawstwa, Kraków: Omega Stage Systems.
Google Scholar

Faściszewska M., 2020, Diagnoza funkcjonalna dziecka jąkającego się w wieku szkolnym, [w:] K. Węsierska, M. Witkowski (red.), Zaburzenia płynności mowy: teoria i praktyka, „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego”, t. 2, s. 245–254.
Google Scholar

Franco A., Latrin T., Beck A., 2019, Assessing Bilingual Children with a Language Disorder, https://ir.library.illinoisstate.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1015&context=giscsd (dostęp: 12.01.2025).
Google Scholar

Gréaux M., Gibson J.L., Katsos N., 2024, ‘It’s not just linguistically, there’s much more going on’: The experiences and practices of bilingual paediatric speech and language therapists in the UK, „International Journal of Language & Communication Disorders”, vol. 59(5), s. 1–19.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/1460-6984.13027

Grosjean F., 2018, Studying bilinguals, Oxford: Oxford University Press.
Google Scholar

Hoffman Ch., 1991, Introduction to bilingualism, New York: Routledge.
Google Scholar

Howe T.J., 2008, The ICF Contextual Factors related to speech-language pathology, „International Journal of Speech-Language Pathology”, vol. 10(1–2), s. 27–37.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/14417040701774824

Kamińska S., 2023, Ocena zachowań językowych wielojęzycznej dziewczynki, [w:] S. Kamińska (red.), Wielojęzyczność. Wyzwanie współczesnej logopedii, Siedlce: Uniwersytet w Siedlcach, s. 157–192.
Google Scholar

Lipińska E., 2015, Dwujęzyczność kognitywna, „LingVaria”, t. X, nr 2(20), s. 55–68.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12797/LV.10.2015.20.05

Lipińska E., Seretny A., 2012, Między językiem ojczystym a obcym. Nauczanie i uczenie się języka odziedziczonego na przykładzie chicagowskiej diaspory, Kraków: Księgarnia Akademicka.
Google Scholar

Marian V., Blumenfeld H., Kaushanskaya M., 2007, Language Experience and Proficiency Questionnaire (LEAP-Q), „Journal of Speech Language and Hearing Research”, vol. 50(4), s. 940–967.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1044/1092-4388(2007/067)

McLeod S., 2004, Speech pathologists’ application of the ICF to children with speech impairment, „Advances in Speech Language Pathology”, vol. 6(1), s. 75–81.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/14417040410001669516

McNeilly L., 2018, Using the International Classification of Functioning, Disability and Health Framework to Achieve Interprofessional Functional Outcomes for Young Children: A Speech- -Language Pathology Perspective, „Pediatric Clinics of North America”, vol. 65(1), s. 125–134.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.pcl.2017.08.025

Michalska A., 2013, Funkcjonalne podejście do terapii pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym – stosowanie systemów klasyfikacyjnych, [w:] E. Boksa, A. Michalska, P. Zbróg (red.), Aktualne problemy diagnozy i terapii osób z niepełnosprawnościami sprzężonymi i zaburzeniami rozwojowymi, Kraków: Wydawnictwo Libron, s. 103–112.
Google Scholar

Miodunka W., 2016, Biografia językowa jako jedna z metod badania dwujęzyczności, [w:] R. Dębski, W. Miodunka (red.), Bilingwizm polsko-obcy dziś. Od teorii i metodologii badań do studiów przypadków, Kraków: Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, s. 49–87.
Google Scholar

Młyński R., 2021, Ocena dwujęzyczności dziecięcej przy zastosowaniu formuły RIOT, „Logopaedica Lodziensia”, nr 5, s. 159–170.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/2544-7238.05.10

Młyński R., 2024, Logopedyczna ocena dwujęzyczności dziecięcej w kontekście ICF, „Logopaedica Lodziensia”, nr 9, s. 103–118.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/2544-7238.09.07

Młyński R., Majewska-Tworek A., 2024, Typy i funkcje przełączania kodu językowego (code switching) w wywiadzie z dzieckiem bilingwalnym, „Prace Językoznawcze”, nr 2, s. 271–286.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31648/pj.10151

Muysken P., 1997, Code switching processes. Alternation, insertion, congruent lexicalization, [w:] M. Pütz (red.), Language Choices. Conditions, constraints, and consequences. Studies in Language, Culture and Society, Amsterdam: Benjamins, s. 361–380.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1075/impact.1.25muy

Orłowska-Popek Z., 2017, Programowanie języka w terapii logopedycznej (na przykładzie rozwoju dzieci niesłyszących), Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Google Scholar

Orłowska-Popek Z., Błasiak-Tytuła M., 2021, Mój język polski, Kraków: Wydawnictwo WiR.
Google Scholar

Pluta-Wojciechowska D., 2019, Efektywność terapii dyslalii. Logopedyczno-lingwistyczna analiza wyników badań, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Rabiej A., Dębski R., Szelc-Mays M., 2016, Czytam, bo lubię! Program wczesnej nauki czytania wraz z poradnikiem dla rodziców i nauczycieli dzieci dwujęzycznych, Kraków: Wydawnictwo Avalon.
Google Scholar

Riva G., Antonietti A., 2010, The application of ICF CY model in specific learning difficulties: a case study, „Psychology of Language and Communication”, vol. 14, s. 37–58.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2478/v10057-010-0009-2

Seretny A., Lipińska E., 2019, E/I/Ree/migracyjny język polski, „Języki Obce w Szkole”, nr 4, s. 5–10.
Google Scholar

Trębacz-Ritter A., 2022, Klasyfikacja ICF jako tło dla diagnozy funkcjonalnej uczniów z wyzwaniami rozwojowymi w obszarze mowy i języka. Polska adaptacja kwestionariuszy SPAA-C (Speech Participation and Activity Assessment of Children), „Studia z Teorii Wychowania”, t. XIII, nr 3, s. 251–267.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.1136

Washington K., 2007, Using the ICF within speech language pathology: application to developmental language impairment, „Advances in Speech Language Pathology”, vol. 9(3), s. 242–255.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/14417040701261525

Węsierska K., 2015, Zastosowanie modelu ICF w diagnozie jąkania, https://www.logolab.edu.pl/wp-content/uploads/2021/02/Zastosowanie-modelu-ICF-w-diagnozowaniu-jakania.pdf [dostęp: 12.09.2024].
Google Scholar

WHO, 2001, Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (International Classification of Functioning, Disability and Health – ICF), https://ezdrowie.gov.pl/downloadFile/740 [dostęp: 12.09.2024].
Google Scholar

Zaborniak-Sobczak M., Bieńkowska I., Drozd M., Senderski A., 2018, Wsparcie edukacyjne uczniów z centralnymi zaburzeniami przetwarzania słuchowego, „Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej”, nr 29, s. 115–131.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4467/25439561.NP.18.007.9845