Propozycja modelu kształcenia w zakresie logopedycznych implikacji dwujęzyczności. Perspektywa naukowa i dydaktyczna

Rafał Młyński

doi:10.18778/2544-7238.07.09

Autor

Rafał Młyński Jagiellonian University, the Faculty of Polish Studies, the Institute of Polish Studies Glottodidactics, the Department of Speech Therapy

DOI:

https://doi.org/10.18778/2544-7238.07.09

Słowa kluczowe:

dwujęzyczność, logopedia, nauczanie problemowe, kształcenie zorientowane na studenta, studia magisterskie

Abstrakt

Artykuł stanowi propozycję kształcenia studentów w zakresie kursu „Dwujęzyczność a diagnostyka i terapia logopedyczna”, realizowanego na logopedycznych studiach magisterskich na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor w szczegółowy sposób przedstawia cele i treści kształcenia, zaczynając od wprowadzenia teoretycznych implikacji dwujęzyczności, a kończąc na rozwiązywaniu przez studentów studiów przypadków dzieci bilingwalnych. W tekście zaakcentowano również użycie na zajęciach nauczania problemowego (PBL) oraz kształcenia zorientowanego na studenta (SCL).

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Abel M., Campbell M., 2009, Student‑Centered Learning in an Advanced Social Work Practice Course: Outcomes of a Mixed Methods Investigation, “Social Work Education”, Vol. 28(1), pp. 3–17.
Google Scholar

Attard A., Di Jorio E., Geven K., Santa R., 2010, Student‑Centered Learning: Toolkit for Students, Staff and Higher Education Institutions, Berlin: Laserline.
Google Scholar

Barrows H., Tamblyn R., 1980, Problem based‑learning: an approach to medical education, New York: Springer Publishing Company.
Google Scholar

Barzykowski K., Durlik J., Grzymała‑Moszczyńska H., 2018, Rola i znaczenie odmienności kulturowej i językowej w procesie diagnozy. Wybrane zagadnienia, [in:] E. Czaplewska (ed.), Logopedia międzykulturowa, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, pp. 176–207.
Google Scholar

Bertelle L., 2011, Dwujęzyczność w świetle najnowszych badań naukowych, “Lingwistyka Stosowana”, No. 4, pp. 241–249.
Google Scholar

Bloomfield L., 1933, Language, Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Błasiak M., 2011, Dwujęzyczność i ponglish. Zjawiska językowo‑kulturowe polskiej emigracji w Wielkiej Brytanii, Kraków: Collegium Columbinum.
Google Scholar

Błasiak‑Tytuła M., 2019, Mowa dzieci dwujęzycznych. Norma i zaburzenia, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Google Scholar

Brandes D., Ginnis P., 1986, A guide to Student Centre Learning, Oxford: Oxford Blackwell.
Google Scholar

Bugaj J., 2010, Kształcenie skoncentrowane na studentach tzw. Student Centered Learning (SCL): co się za tym kryje?, https://www.researchgate.net/publication/280877709_Ksztalcenie_skoncentrowane_na_studentach_tzw_Student_Centered_Learning_SCL_co_sie_za_tym_kryje (accessed: 20.09.2023).
Google Scholar

Burda A., Hageman C., 2015, Problem based learning in speech‑language pathology: format and feedback, “Contemporary Issues in Communication Science and Disorders”, Vol. 42, pp. 47–51.
Google Scholar

CPLF: California Preschool Learning Foundation, 2008, http://www.cde.ca.gov/sp/cd/re/psfoundations.asp (accessed: 9.02.2023).
Google Scholar

Chin N.B., Wigglesworth G., 2007, Bilingualism. An advanced resource book, London: Routledge.
Google Scholar

Cieszyńska J., 2006, Dwujęzyczność, dwukulturowość – przekleństwo czy bogactwo? O poszukiwaniu tożsamości Polaków w Austrii, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Google Scholar

De Houwer A., 2009, Bilingual first language acquisition, Clevedon: Multilingual Matters.
Google Scholar

Dębski R., 2009, Dwujęzyczność angielsko‑polska w Australii. Języki mniejszościowe w dobie globalizacji i informatyzacji, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Dębski R., Młyński R., Redkva M., 2022, The phonological skills of bilingual preschool children speaking Polish and Ukrainian in Poland, “International Journal of Bilingual Education and Bilingualism”, Vol. 25(5), pp. 1624–1640.
Google Scholar

Frost E.D., 2000, Bilingualism or dyslexia – language difference or language disorder?, [in:] G. Reid, L. Peer (eds.), Multilingualism, literacy and dyslexia. A challenge for educators, London: Routledge, pp. 129–137.
Google Scholar

Gaweł K., Langdon H., Węsierska K., 2015, Współpraca polskiego logopedy z tłumaczem – potrzeby, “Neurolingwistyka Praktyczna”, No. 1, pp. 50–65.
Google Scholar

Gębal P., Miodunka W., 2020, Dydaktyka i metodyka nauczania języka polskiego jako obcego i drugiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Grosjean F., 2008, Studying bilinguals, Oxford: Oxford University Press.
Google Scholar

Grosjean F., Li P., 2013, The psycholinguistics of bilingualism, Malden: Wiley‑Blackwell.
Google Scholar

Hamerlińska A., 2018, Onkologopedia w systemie kształcenia logopedów, “Logopaedica Lodziensia”, No. 2, pp. 49–61.
Google Scholar

Hammel J., Brasic Royeen Ch., Bagatell N., Chandler B., Jensen G., Loveland J., Stone G., 1999, Student perspectives on problem‑based learning in an occupational therapy curriculum: a multiyear qualitative evaluation, “The American Journal of Occupational Therapy”, Vol. 53(2), pp. 199–206.
Google Scholar

Hoffmann Ch., 1991, Introduction to bilingualism, London: Routledge.
Google Scholar

Jonak J., 2018, Problemy językowe mniejszości narodowych, [in:] E. Czaplewska (ed.), Logopedia międzykulturowa, Gdańsk: Harmonia Universalis, pp. 62–89.
Google Scholar

Kay‑Raining Bird E., Cleave P., Trudeau N., 2005, The Language Abilities of Bilingual Children with Down Syndrome, “American Journal of Speech‑Language Pathology”, Vol. 14(3), pp. 187–199.
Google Scholar

Knapek M., Młyński R., Wójcik‑Topór P., 2019, Logopedyczne studia magisterskie w formule Problem Based Learning, “Kwartalnik Polonicum”, No. 31/32, pp. 63–69.
Google Scholar

Krawczyk A., Lorenc A., 2019, Diagnoza logopedyczna u dzieci dwujęzycznych wychowujących się w środowisku polsko‑amerykańskim, “Logopedia”, Vol. 48(2), pp. 307–334.
Google Scholar

Kremer‑Sadlik T., 2005, To Be or Not to Be Bilingual: Autistic Children from Multilingual Families, [in:] J. Cohen., K.T. McAlister, K. Rolstad, J. Macswan (eds.), Proceedings of the 4 International Symposium on Bilingualism, Somerville: Cascadilla Press, pp. 1225–1234.
Google Scholar

Kroll J., Bobb S., Wodniecka Z., 2006, Language selectivity is the exception, not the rule: Arguments against a fixed locus of language selection in bilingual speech, “Bilingualism: Language and Cognition”, Vol. 9(2), pp. 119–135.
Google Scholar

Kuć J., 2018, Bilingwizm i mutyzm w kontekście opóźnionego rozwoju mowy, Kraków: Wydawnictwo Aureus.
Google Scholar

Langdon H., Saenz T., 2016, Working with interpreters and translators, San Diego: Plural Publishing Inc.
Google Scholar

Lipińska E., 2003, Język ojczysty, język obcy, język drugi. Wstęp do badań dwujęzyczności, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Łuniewska M., Kołak J., Kacprzak A., Białecka‑Pikul M., Haman E., Wodniecka Z., 2015,
Google Scholar

Wyzwania w diagnozie rozwoju językowego dzieci dwu‑ i wielojęzycznych, [in:]: A. Myszka, E. Oronowicz‑Kida (eds.), Głos – Język – Komunikacja, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, pp. 35–56.
Google Scholar

Mackey F.W., 1962, The description of bilingualism, [in:] J. Fishman (ed.), Readings in the sociology of language, The Hauge: Mouton, pp. 554–584.
Google Scholar

Marra R., Jonassen D., Palmer B., Luft S., 2014, Why problem‑based learning works: Theoretical foundations, “Journal of Excellence in College Teaching”, Vol. 25(3–4), pp. 221–238.
Google Scholar

Matłacz A., 2023, W polskich szkołach i przedszkolach uczy się 187,9 tys. dzieci z Ukrainy, https://www.prawo.pl/oswiata/ukrainskie‑dzieci‑w‑polskich‑szkolach,520015.html (accessed: 5.05.2023).
Google Scholar

Miodunka W., 2010, Dwujęzyczność, walencja kulturowa i tożsamość (e)migracji polskiej w świecie, “Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, Vol. LXVI, pp. 51–71.
Google Scholar

Miodunka W., 2016, Biografia językowa jako jedna z metod badania dwujęzyczności, [in:] R. Dębski, W. Miodunka (eds.), Bilingwizm polsko‑obcy dziś. Od teorii i metodologii badań do studiów przypadków, Kraków: Księgarnia Akademicka, pp. 49–87.
Google Scholar

Młyński R., 2016, Lingwistyczne objawy dysleksji i dwujęzyczności. Próba analizy różnicowej zachowań językowych, [in:] R. Dębski, W. Miodunka (eds.), Bilingwizm polsko‑obcy dziś. Od teorii i metodologii badań do studiów przypadków, Kraków: Księgarnia Akademicka, pp. 119–131.
Google Scholar

Młyński R., 2021a, Procedura BID jako narzędzie do oceny procesów fonologicznych w przypadku dzieci dwujęzycznych, “Logopedia Silesiana”, Vol. 10(2), pp. 14–26.
Google Scholar

Młyński R., 2021b, Ocena dwujęzyczności dziecięcej przy użyciu formuły RIOT, “Logopaedica Lodziensia”, No. 5, pp. 159–170.
Google Scholar

Młyński R., Redkva M., 2019, Diagnoza logopedyczna kompetencji językowych u wielojęzycznych dzieci z Ukrainy, “Logopedia Silesiana”, Vol. 8, pp. 282–294.
Google Scholar

Myers‑Scotton C., 2006, Multiple voices. An introduction to bilingualism, Malden: Wiley‑Blackwell. Otwinowska‑Kasztelaniec A., Banasik N., Białecka‑Pikul M., Kiebzak‑Mandera D., Kuś K., Miękisz A., Szewczyk J., Cywińska M., Kacprzak A., Karwala M., Kołak J., Łuniewska M., Mieszkowska K., Wodniecka Z., Haman E., 2012, Dwujęzyczność u progu edukacji szkolnej – interdyscyplinarny projekt badawczy, “Neofilolog”, No. 39/1, pp. 7–29.
Google Scholar

Pałuszyńska E., 2021, Wprowadzenie do wielojęzyczności. Program zajęć na specjalizacji glottodydaktycznej, “Prace Językoznawcze”, Vol. XXIII/4, pp. 173–184.
Google Scholar

Paradis J., Crago M., Genesee F., Rice M., 2003, Bilingual children with specific language impairment: How do they compare with their monolingual peers?, “Journal of Speech, Language and Hearing Research”, No. 46, pp. 1–15.
Google Scholar

Pluta‑Wojciechowska D., 2021, Przygotowanie logopedy do pracy z dzieckiem z rozszczepem wargi i/ lub podniebienia. Projekt modelu kształcenia, “Logopaedica Lodziensia”, No. 5, pp. 171–183.
Google Scholar

Pluta‑Wojciechowska D., 2022, O kształceniu logopedów w zakresie dyslalii. Nowe wyzwania, “Logopaedica Lodziensia”, No. 6, pp. 209–229.
Google Scholar

Rovers S.F.E., Clarebout G., Savelberg H.H.C.M., Merriënboer J.J.G., 2018, Improving student expectations of learning in a problem‑based environment, “Computers in Human Behavior”, Vol. 87, pp. 416–423.
Google Scholar

Seretny A., Lipińska E., 2019, Język odziedziczony a dwujęzyczność – o konieczności badań komparatywnych, “Acta Universitatis Lodziensis. Oblicza glottodydaktyki polonistycznej. Powiązania i inspiracje”, Vol. 26, pp. 287–300.
Google Scholar

Skutnabb‑Kangas T., 1981, Bilingualism or not – the education of minorities, Clevedon: Multilingual Matters.
Google Scholar

Sobral D.T., 1995, The Problem‑based Learning Approach as an enhancement factor of personal meaningfulness of learning, “Higher Education”, No. 29, pp. 93–10.
Google Scholar

Tambor J., 2007, Warunki osiągania dwujęzyczności, “Socjolingwistyka”, Vol. 21, pp. 91–103.
Google Scholar

Toppelberg C., Tabors P., Coggins A., Lum K., Burger C., 2005, Differential Diagnosis of Selective Mutism in Bilingual Children, “Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry”, Vol. 44(6), pp. 592–595.
Google Scholar

Weinreich U., 1974, Languages and contact. Findings and problems, The Hague: Mouton.
Google Scholar

Wodniecka Z., Mieszkowska K., Durlik J., Haman E., 2018, Kiedy 1+1 ≠ 2, czyli jak dwujęzyczni przyswajają i przetwarzają język(i), [in:] E. Czaplewska (ed.), Logopedia międzykulturowa, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, pp. 92–131.
Google Scholar

Wolny A., Wodniecka Z., 2022, Dwujęzyczny mózg: przegląd najważniejszych doniesień, “Neuropsychiatria i Neuropsychologia”, Vol. 17(1–2), pp. 66–73.
Google Scholar

Wójcik‑Topór P., Lipa A., 2018, Bilingwizm sukcesywny w afazji mieszanej z przewagą komponenty czuciowej: studium przypadku, [in:] E. Bielenda‑Mazur, A. Siudak, H. Pawłowska‑Jaroń (eds.), Nowa Logopedia. Oblicza starości. Zagadnienia teorii i praktyki, Vol. 7, Kraków: Collegium Columbinum, pp. 133–144.
Google Scholar

Wróblewska‑Pawlak K., 2004, Język – tożsamość – imigracja. O strategiach adaptacyjnych Polaków zamieszkałych we Francji w latach osiemdziesiątych XX wieku, Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
Google Scholar