Propozycja modelu kształcenia w zakresie logopedycznych implikacji dwujęzyczności. Perspektywa naukowa i dydaktyczna
DOI:
https://doi.org/10.18778/2544-7238.07.09Słowa kluczowe:
dwujęzyczność, logopedia, nauczanie problemowe, kształcenie zorientowane na studenta, studia magisterskieAbstrakt
Artykuł stanowi propozycję kształcenia studentów w zakresie kursu „Dwujęzyczność a diagnostyka i terapia logopedyczna”, realizowanego na logopedycznych studiach magisterskich na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor w szczegółowy sposób przedstawia cele i treści kształcenia, zaczynając od wprowadzenia teoretycznych implikacji dwujęzyczności, a kończąc na rozwiązywaniu przez studentów studiów przypadków dzieci bilingwalnych. W tekście zaakcentowano również użycie na zajęciach nauczania problemowego (PBL) oraz kształcenia zorientowanego na studenta (SCL).
Pobrania
Bibliografia
Abel M., Campbell M., 2009, Student‑Centered Learning in an Advanced Social Work Practice Course: Outcomes of a Mixed Methods Investigation, “Social Work Education”, Vol. 28(1), pp. 3–17.
Google Scholar
Attard A., Di Jorio E., Geven K., Santa R., 2010, Student‑Centered Learning: Toolkit for Students, Staff and Higher Education Institutions, Berlin: Laserline.
Google Scholar
Barrows H., Tamblyn R., 1980, Problem based‑learning: an approach to medical education, New York: Springer Publishing Company.
Google Scholar
Barzykowski K., Durlik J., Grzymała‑Moszczyńska H., 2018, Rola i znaczenie odmienności kulturowej i językowej w procesie diagnozy. Wybrane zagadnienia, [in:] E. Czaplewska (ed.), Logopedia międzykulturowa, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, pp. 176–207.
Google Scholar
Bertelle L., 2011, Dwujęzyczność w świetle najnowszych badań naukowych, “Lingwistyka Stosowana”, No. 4, pp. 241–249.
Google Scholar
Bloomfield L., 1933, Language, Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar
Błasiak M., 2011, Dwujęzyczność i ponglish. Zjawiska językowo‑kulturowe polskiej emigracji w Wielkiej Brytanii, Kraków: Collegium Columbinum.
Google Scholar
Błasiak‑Tytuła M., 2019, Mowa dzieci dwujęzycznych. Norma i zaburzenia, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Google Scholar
Brandes D., Ginnis P., 1986, A guide to Student Centre Learning, Oxford: Oxford Blackwell.
Google Scholar
Bugaj J., 2010, Kształcenie skoncentrowane na studentach tzw. Student Centered Learning (SCL): co się za tym kryje?, https://www.researchgate.net/publication/280877709_Ksztalcenie_skoncentrowane_na_studentach_tzw_Student_Centered_Learning_SCL_co_sie_za_tym_kryje (accessed: 20.09.2023).
Google Scholar
Burda A., Hageman C., 2015, Problem based learning in speech‑language pathology: format and feedback, “Contemporary Issues in Communication Science and Disorders”, Vol. 42, pp. 47–51.
Google Scholar
CPLF: California Preschool Learning Foundation, 2008, http://www.cde.ca.gov/sp/cd/re/psfoundations.asp (accessed: 9.02.2023).
Google Scholar
Chin N.B., Wigglesworth G., 2007, Bilingualism. An advanced resource book, London: Routledge.
Google Scholar
Cieszyńska J., 2006, Dwujęzyczność, dwukulturowość – przekleństwo czy bogactwo? O poszukiwaniu tożsamości Polaków w Austrii, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Google Scholar
De Houwer A., 2009, Bilingual first language acquisition, Clevedon: Multilingual Matters.
Google Scholar
Dębski R., 2009, Dwujęzyczność angielsko‑polska w Australii. Języki mniejszościowe w dobie globalizacji i informatyzacji, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Dębski R., Młyński R., Redkva M., 2022, The phonological skills of bilingual preschool children speaking Polish and Ukrainian in Poland, “International Journal of Bilingual Education and Bilingualism”, Vol. 25(5), pp. 1624–1640.
Google Scholar
Frost E.D., 2000, Bilingualism or dyslexia – language difference or language disorder?, [in:] G. Reid, L. Peer (eds.), Multilingualism, literacy and dyslexia. A challenge for educators, London: Routledge, pp. 129–137.
Google Scholar
Gaweł K., Langdon H., Węsierska K., 2015, Współpraca polskiego logopedy z tłumaczem – potrzeby, “Neurolingwistyka Praktyczna”, No. 1, pp. 50–65.
Google Scholar
Gębal P., Miodunka W., 2020, Dydaktyka i metodyka nauczania języka polskiego jako obcego i drugiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Grosjean F., 2008, Studying bilinguals, Oxford: Oxford University Press.
Google Scholar
Grosjean F., Li P., 2013, The psycholinguistics of bilingualism, Malden: Wiley‑Blackwell.
Google Scholar
Hamerlińska A., 2018, Onkologopedia w systemie kształcenia logopedów, “Logopaedica Lodziensia”, No. 2, pp. 49–61.
Google Scholar
Hammel J., Brasic Royeen Ch., Bagatell N., Chandler B., Jensen G., Loveland J., Stone G., 1999, Student perspectives on problem‑based learning in an occupational therapy curriculum: a multiyear qualitative evaluation, “The American Journal of Occupational Therapy”, Vol. 53(2), pp. 199–206.
Google Scholar
Hoffmann Ch., 1991, Introduction to bilingualism, London: Routledge.
Google Scholar
Jonak J., 2018, Problemy językowe mniejszości narodowych, [in:] E. Czaplewska (ed.), Logopedia międzykulturowa, Gdańsk: Harmonia Universalis, pp. 62–89.
Google Scholar
Kay‑Raining Bird E., Cleave P., Trudeau N., 2005, The Language Abilities of Bilingual Children with Down Syndrome, “American Journal of Speech‑Language Pathology”, Vol. 14(3), pp. 187–199.
Google Scholar
Knapek M., Młyński R., Wójcik‑Topór P., 2019, Logopedyczne studia magisterskie w formule Problem Based Learning, “Kwartalnik Polonicum”, No. 31/32, pp. 63–69.
Google Scholar
Krawczyk A., Lorenc A., 2019, Diagnoza logopedyczna u dzieci dwujęzycznych wychowujących się w środowisku polsko‑amerykańskim, “Logopedia”, Vol. 48(2), pp. 307–334.
Google Scholar
Kremer‑Sadlik T., 2005, To Be or Not to Be Bilingual: Autistic Children from Multilingual Families, [in:] J. Cohen., K.T. McAlister, K. Rolstad, J. Macswan (eds.), Proceedings of the 4 International Symposium on Bilingualism, Somerville: Cascadilla Press, pp. 1225–1234.
Google Scholar
Kroll J., Bobb S., Wodniecka Z., 2006, Language selectivity is the exception, not the rule: Arguments against a fixed locus of language selection in bilingual speech, “Bilingualism: Language and Cognition”, Vol. 9(2), pp. 119–135.
Google Scholar
Kuć J., 2018, Bilingwizm i mutyzm w kontekście opóźnionego rozwoju mowy, Kraków: Wydawnictwo Aureus.
Google Scholar
Langdon H., Saenz T., 2016, Working with interpreters and translators, San Diego: Plural Publishing Inc.
Google Scholar
Lipińska E., 2003, Język ojczysty, język obcy, język drugi. Wstęp do badań dwujęzyczności, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Łuniewska M., Kołak J., Kacprzak A., Białecka‑Pikul M., Haman E., Wodniecka Z., 2015,
Google Scholar
Wyzwania w diagnozie rozwoju językowego dzieci dwu‑ i wielojęzycznych, [in:]: A. Myszka, E. Oronowicz‑Kida (eds.), Głos – Język – Komunikacja, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, pp. 35–56.
Google Scholar
Mackey F.W., 1962, The description of bilingualism, [in:] J. Fishman (ed.), Readings in the sociology of language, The Hauge: Mouton, pp. 554–584.
Google Scholar
Marra R., Jonassen D., Palmer B., Luft S., 2014, Why problem‑based learning works: Theoretical foundations, “Journal of Excellence in College Teaching”, Vol. 25(3–4), pp. 221–238.
Google Scholar
Matłacz A., 2023, W polskich szkołach i przedszkolach uczy się 187,9 tys. dzieci z Ukrainy, https://www.prawo.pl/oswiata/ukrainskie‑dzieci‑w‑polskich‑szkolach,520015.html (accessed: 5.05.2023).
Google Scholar
Miodunka W., 2010, Dwujęzyczność, walencja kulturowa i tożsamość (e)migracji polskiej w świecie, “Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, Vol. LXVI, pp. 51–71.
Google Scholar
Miodunka W., 2016, Biografia językowa jako jedna z metod badania dwujęzyczności, [in:] R. Dębski, W. Miodunka (eds.), Bilingwizm polsko‑obcy dziś. Od teorii i metodologii badań do studiów przypadków, Kraków: Księgarnia Akademicka, pp. 49–87.
Google Scholar
Młyński R., 2016, Lingwistyczne objawy dysleksji i dwujęzyczności. Próba analizy różnicowej zachowań językowych, [in:] R. Dębski, W. Miodunka (eds.), Bilingwizm polsko‑obcy dziś. Od teorii i metodologii badań do studiów przypadków, Kraków: Księgarnia Akademicka, pp. 119–131.
Google Scholar
Młyński R., 2021a, Procedura BID jako narzędzie do oceny procesów fonologicznych w przypadku dzieci dwujęzycznych, “Logopedia Silesiana”, Vol. 10(2), pp. 14–26.
Google Scholar
Młyński R., 2021b, Ocena dwujęzyczności dziecięcej przy użyciu formuły RIOT, “Logopaedica Lodziensia”, No. 5, pp. 159–170.
Google Scholar
Młyński R., Redkva M., 2019, Diagnoza logopedyczna kompetencji językowych u wielojęzycznych dzieci z Ukrainy, “Logopedia Silesiana”, Vol. 8, pp. 282–294.
Google Scholar
Myers‑Scotton C., 2006, Multiple voices. An introduction to bilingualism, Malden: Wiley‑Blackwell. Otwinowska‑Kasztelaniec A., Banasik N., Białecka‑Pikul M., Kiebzak‑Mandera D., Kuś K., Miękisz A., Szewczyk J., Cywińska M., Kacprzak A., Karwala M., Kołak J., Łuniewska M., Mieszkowska K., Wodniecka Z., Haman E., 2012, Dwujęzyczność u progu edukacji szkolnej – interdyscyplinarny projekt badawczy, “Neofilolog”, No. 39/1, pp. 7–29.
Google Scholar
Pałuszyńska E., 2021, Wprowadzenie do wielojęzyczności. Program zajęć na specjalizacji glottodydaktycznej, “Prace Językoznawcze”, Vol. XXIII/4, pp. 173–184.
Google Scholar
Paradis J., Crago M., Genesee F., Rice M., 2003, Bilingual children with specific language impairment: How do they compare with their monolingual peers?, “Journal of Speech, Language and Hearing Research”, No. 46, pp. 1–15.
Google Scholar
Pluta‑Wojciechowska D., 2021, Przygotowanie logopedy do pracy z dzieckiem z rozszczepem wargi i/ lub podniebienia. Projekt modelu kształcenia, “Logopaedica Lodziensia”, No. 5, pp. 171–183.
Google Scholar
Pluta‑Wojciechowska D., 2022, O kształceniu logopedów w zakresie dyslalii. Nowe wyzwania, “Logopaedica Lodziensia”, No. 6, pp. 209–229.
Google Scholar
Rovers S.F.E., Clarebout G., Savelberg H.H.C.M., Merriënboer J.J.G., 2018, Improving student expectations of learning in a problem‑based environment, “Computers in Human Behavior”, Vol. 87, pp. 416–423.
Google Scholar
Seretny A., Lipińska E., 2019, Język odziedziczony a dwujęzyczność – o konieczności badań komparatywnych, “Acta Universitatis Lodziensis. Oblicza glottodydaktyki polonistycznej. Powiązania i inspiracje”, Vol. 26, pp. 287–300.
Google Scholar
Skutnabb‑Kangas T., 1981, Bilingualism or not – the education of minorities, Clevedon: Multilingual Matters.
Google Scholar
Sobral D.T., 1995, The Problem‑based Learning Approach as an enhancement factor of personal meaningfulness of learning, “Higher Education”, No. 29, pp. 93–10.
Google Scholar
Tambor J., 2007, Warunki osiągania dwujęzyczności, “Socjolingwistyka”, Vol. 21, pp. 91–103.
Google Scholar
Toppelberg C., Tabors P., Coggins A., Lum K., Burger C., 2005, Differential Diagnosis of Selective Mutism in Bilingual Children, “Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry”, Vol. 44(6), pp. 592–595.
Google Scholar
Weinreich U., 1974, Languages and contact. Findings and problems, The Hague: Mouton.
Google Scholar
Wodniecka Z., Mieszkowska K., Durlik J., Haman E., 2018, Kiedy 1+1 ≠ 2, czyli jak dwujęzyczni przyswajają i przetwarzają język(i), [in:] E. Czaplewska (ed.), Logopedia międzykulturowa, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, pp. 92–131.
Google Scholar
Wolny A., Wodniecka Z., 2022, Dwujęzyczny mózg: przegląd najważniejszych doniesień, “Neuropsychiatria i Neuropsychologia”, Vol. 17(1–2), pp. 66–73.
Google Scholar
Wójcik‑Topór P., Lipa A., 2018, Bilingwizm sukcesywny w afazji mieszanej z przewagą komponenty czuciowej: studium przypadku, [in:] E. Bielenda‑Mazur, A. Siudak, H. Pawłowska‑Jaroń (eds.), Nowa Logopedia. Oblicza starości. Zagadnienia teorii i praktyki, Vol. 7, Kraków: Collegium Columbinum, pp. 133–144.
Google Scholar
Wróblewska‑Pawlak K., 2004, Język – tożsamość – imigracja. O strategiach adaptacyjnych Polaków zamieszkałych we Francji w latach osiemdziesiątych XX wieku, Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Wersje
- 2023-12-01 - (2)
- 2023-11-29 - (1)
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
