Spektrum autyzmu a afazja rozwojowa. Porównanie rozwoju języka

Zbigniew Tarkowski; Monika Wójcik; Magdalena Lech

doi:10.18778/2544-7238.06.17

Autor

Zbigniew Tarkowski Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Katedra i Zakład Psychologii, ul. Chodźki 7, 20-093 Lublin https://orcid.org/0000-0003-4970-8512
Monika Wójcik Niepubliczne Przedszkole „Kraina Uśmiechu” w Rzeszowie, ul. Króla Augusta 29E, 35-210 Rzeszów https://orcid.org/0000-0001-9449-5777
Magdalena Lech Niepubliczne Przedszkole „Kraina Uśmiechu” w Rzeszowie, ul. Króla Augusta 29E, 35-210 Rzeszów https://orcid.org/0000-0003-3598-5893

DOI:

https://doi.org/10.18778/2544-7238.06.17

Słowa kluczowe:

spektrum autyzmu, afazja rozwojowa, rozwój języka, inteligencja

Abstrakt

W artykule przedstawiono wyniki badań, w których uczestniczyło 37 dzieci ze spektrum autyzmu oraz 12 dzieci z afazją rozwojową wieku od 2,6 do 8,1 lat. Zostały one ocenione za pomocą Testu Rozumienia Zdań, Przesiewowego Testu Logopedycznego oraz Skali Inteligencji Stanford‑Binet. Okazało się, że badane dzieci autystyczne oraz dzieci afatyczne mają inteligencję na pograniczu niepełnosprawności intelektualnej oraz są opóźnione w rozwoju mowy. Nie stwierdzono między nimi istotnych statystycznie różnic w zakresie rozumienia języka. Dzieci autystyczne uzyskały znacznie wyższe wyniki niż dzieci afatyczne w próbach oceniających słownik, gramatykę i wymowę. Stwierdzono także wysoką zależność między wynikami w Teście Rozumienia Zdań oraz Przesiewowym Teście Logopedycznym. Natomiast korelacja między rozumieniem języka a inteligencją niewerbalną okazała się nieistotna statystycznie.

Pobrania

Bibliografia

Bartak L., Rutter M., Cox A., 1977, A comparative study of infantile autism and specific developmental receptive language. III Discriminant function analysis, „Journal of Autism and Childhood Schizophrenia”, No. 7, s. 383–396.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/BF01540396

Bishop D.V., 1989, Autism, Asperger’s syndrome and semantic-pragmatic disorder: where are the boundaries?, „British Journal of Disorders of Communication”, No. 24(2), s. 107–121.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3109/13682828909011951

Błeszyński J., 1997, Echolalia i zaimek „ja” w kształtowaniu się mowy dziecka z autyzmem, [w:] T. Gałkowski (red.), Dziecko autystyczne, t. 5, Warszawa: Wydawnictwo KTA, s. 97–105.
Google Scholar

Brzeziński J., 2001, Metodologia badań psychologicznych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Czaplewska E., 2012, Rozumienie pragmatycznych aspektów wypowiedzi przez dzieci ze specyficznym zaburzeniem językowym SLI, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar

Giers M., 2011, Zespół Williamsa, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis.
Google Scholar

Kielar‑Turska M., 2012, Rozwój sprawności językowej i komunikacyjnej, [w:] E. Czaplewska, S. Milewski (red.), Diagnostyka logopedyczna, Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 15–63.
Google Scholar

Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD–10. Badawcze kryteria diagnostyczne, 1998, Kraków–Warszawa: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”.
Google Scholar

Kordyl Z., 1968, Psychologiczne problemy afazji dziecięcej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Kryteria diagnostyczne zaburzeń psychicznych z DSM–5, 2018, Wrocław: Wydawnictwo Edra Urban & Partner.
Google Scholar

Lee L.L., 1971, Northwestern Syntax Screening Test, Evanston: Northwestern University Press.
Google Scholar

Lincoln A.J., Yeung‑Courchesne R., Elmasian R., Grillon Ch., 1989, Pathophysiologic Findings in Nonretarded Autism and Receptive Developmental Language Disorders, „Journal of Autism and Developmental Disorders”, Vol. 19, No. 1, s. 1–17.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/BF02212714

Morton‑Evans A., Hensley R., 1978, Paired associate learning in early infantile autism and receptive developmental aphasia, „Journal of Autism and Childhood Schizophrenia”, No. 8, s. 61–69.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/BF01550278

Panasiuk J., 2015, Postępowanie logopedyczne w przypadkach alalii i niedokształcenia mowy o typie afazji, [w:] S. Grabias, J. Panasiuk., T. Woźniak (red.), Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego. Podręcznik akademicki, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej, s. 309–346.
Google Scholar

Pruszewicz A., 1992, Opóźniony rozwój mowy, [w:] tenże (red.), Foniatria kliniczna, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, s. 233–241.
Google Scholar

Roid G.H., 2003, The Stanford‑Binet Intelligence Scales, Itasca: Riverside Publishing.
Google Scholar

Sajewicz‑Radke U., Radke B.M., Lipowska M., 2017, Skala inteligencji, Gdańsk: Pracownia Testów Psychologicznych i Pedagogicznych w Gdańsku.
Google Scholar

Sahlmann L., 1969, Autism or Aphasia?, „Developmental Medicine & Childhood Neurology”, Vol. 11(4), s. 443–448.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1469-8749.1969.tb01462.x

Smereka T., 2015, Rozumienie przekazów językowych i jego zaburzenia, Wrocław: Wydawnictwo Mkwadrat Maciej Młynarski.
Google Scholar

Tarkowski Z., 2002, Przesiewowy test logopedyczny, Lublin: Wydawnictwo Fundacji „Orator”.
Google Scholar

Tarkowski Z., 2017, Prosty opóźniony rozwój mowy, [w:] tenże (red.), Patologia mowy, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, s. 213–234.
Google Scholar

Zaleski T., 1992, Opóźniony rozwój mowy, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
Google Scholar