Modele aksjonormatywne w systemie nauki w Polsce. Socjologiczna perspektywa anomii

Dorota Jedlikowska

doi:10.18778/1733-8069.17.2.02

Authors

Dorota Jedlikowska Uniwersytet Jagielloński, Instytut Socjologii https://orcid.org/0000-0002-2160-9873

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.17.2.02

Keywords:

axionormative models, anomie, system of science, Poland, grounded theory methodology, sociology of science, humanistic coefficient

Abstract

The article raises the problem of conflicting axionormative models, diagnosing the phenomenon of anomie in the system of science in Poland. The content of the paper is based on in-depth interviews with experts who work in the system of science (scientists, research project leaders, scientific editors-in-chief) and experts who cooperate with scientists (scientific journalists, administrative management staff). The article recalls the concepts of post-academic and post-normal science, ethical “declarative” models, as well as diverse models of “factual” cultures, demonstrated in many ethical and non-ethical actions. The article identifies areas of normative contrasts related to scientific policies which correspond with the processes of science globalization, as well as ways of doing research, additionally determined by scientific mobility. The presented paper deepens the understanding of the changing normative patters in the system of science from the grassroots perspective, with the application of the humanistic coefficient.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Dorota Jedlikowska, Uniwersytet Jagielloński, Instytut Socjologii

Dorota Jedlikowska, doktor nauk społecznych w dziedzinie socjologii. Zainteresowania badawcze autorki dotyczą socjologii nauki, w tym socjologii komunikowania naukowego, badań nad instytucjonalizacją dyscyplin naukowych oraz badań nad rozwojem kapitału społecznego. Dodatkową dziedziną zainteresowań jest metodologia nauk społecznych.

References

Braxton John M. (1993) Deviancy from the Norms of Science: The Effects of Anomie and Alienation in the Academic Profession. „Research in Higher Education”, vol. 34, no. 2, s. 213–228.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/BF00992162

Bernburg Jón Gunnar (2019) Anomie Theory. „Oxford Research Encyclopedia of Criminology and Criminal Justice” [dostęp 1 maja 2021 r.]. Dostępny w Internecie: https://www.research-gate.net/publication/332057713_Anomie_Theory_Oxford_Research_Encyclopedia_of_Criminology_and_Criminal_Justice
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/acrefore/9780190264079.013.244

Bujnicki Janusz M., Hasiów-Jaroszewska Beata, Wierzchoń Michał, red. (2015) Ekspertyza mobilności polskich naukowców. Warszawa: PAN [dostęp 21 lipca 2020 r.]. Dostępny w Internecie: https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/20271/bujnicki_hasiow-jaroszewska_wierzchon_ekspertyza_mobilnosci_polskich_naukowcow.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Google Scholar

Durkheim Émile (1999) O podziale pracy społecznej. Przełożył Krzysztof Wakar. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Funtowicz Silvio O., Ravetz Jerome R. (1991) A new scientific methodology for global environmental issues [w:] Robert Costanza, ed., Ecological economies: The science and management of sustainability. Nowy Jork: Columbia University Press, s. 137–152.
Google Scholar

Funtowicz Silvio O., Jerome R. Ravetz (1993) Science for the post-normal age. „Futures”, vol. 25, s. 739–755.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/0016-3287(93)90022-L

Gibbons Michael (1994) Transfer sciences: Management of distributed knowledge production. „Empirica”, vol. 21, s. 259–270.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/BF01697408

Goćkowski Janusz, red. (1994) Patologia i terapia życia naukowego. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
Google Scholar

Habermas Jürgen (2019) Teoria działania komunikacyjnego, tom 1. Przełożył Andrzej Maciej Kaniowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Hałas Elżbieta (2016) Refleksyjny podmiot w świecie społecznym. O paradygmacie i założeniach socjologii interpretacyjnej. „Roczniki Nauk Społecznych”, t. 8(44), nr 4, s. 35–50.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18290/rns.2016.44.4-2

Jedlikowska Dorota (w druku) Analiza tematyczna wybranych artykułów naukoznawczych. „Zagadnienia Naukoznawstwa”.
Google Scholar

Kobylarek Aleksander (2016) Uniwersytet wobec konieczności paradygmatycznej zmiany. Wrocław: Argi.
Google Scholar

Konecki Krzysztof T. (2000) Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Kwiek Marek (2010) Transformacje uniwersytetu. Zmiany instytucjonalne i ewolucje polityki edukacyjnej w Europie. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Google Scholar

Kwiek Marek (2015) Podzielony uniwersytet. Od deinstytucjonalizacji do reinstytucjonalizacji misji badawczej polskich uczelni. „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, nr 2(46), s. 41–74.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/nsw.2015.2.2

Merton Robert K. (1973) The Sociology of Science. Theoretical and Empirical Investigations. Chicago, London: University Chicago Press.
Google Scholar

Musiał Kazimierz (2013) Uniwersytet na miarę swego czasu. Transformacja społeczna w dobie postindustrialnej a zmiany w szkolnictwie wyższym krajów nordyckich. Gdańsk: słowo/obraz/terytoria.
Google Scholar

Szafraniec Krystyna (2000) Anomia [w:] Witold Morawski i in., red., Encyklopedia Socjologii, tom 1. Warszawa: Oficyna Naukowa, s. 32–35.
Google Scholar

Sztompka Piotr (2005) Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Google Scholar

Sztompka Piotr (2007) Trust in Science: Robert K. Merton’s Inspirations. „Journal of Classical Sociology”, vol. 7, no. 2, s. 211–220.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/1468795X07078038

Szubka Tadeusz (2008) Patologie nauki polskiej. „Diametricos”, czerwiec 2008, t. 16, s. 118–121 [dostęp 21 lipca 2020 r.]. Dostępny w Internecie: file:///C:/Users/user/Downloads/307-Article%20Text-587-1-10-20131130.pdf
Google Scholar

Turnpenny John, Jones Mavis, Lorenzoni Irene (2011) Where Now for Post-Normal Science? A Critical Review of its Development, Definitions and Uses, Science. „Technology & Human Values”, vol. 36, no. 3, s. 287–306.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0162243910385789

Weber Max (2002) Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej. Przełożyła Dorota Lachowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Wieczorek Józef (2011) Patologie akademickie pod lupą NFA. Monitoring patologii polskiego środowiska akademickiego w 2011 roku. Kraków: Niezależne Forum Akademickie [dostęp 21 lipca 2020 r.]. Dostępny w Internecie: https://nfaetyka.files.wordpress.com/2012/01/patologie-akademickie-pod-lupc485-nfa.pdf
Google Scholar

Znaniecki Florian (2008) Metoda socjologii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar