Nostalgia jako narzędzie krytyki transformacji. Mit dobrego właściciela w opowieściach pracowników fabrycznych

Karolina Mikołajewska-Zając; Joanna Wawrzyniak

doi:10.18778/1733-8069.12.2.03

Authors

Karolina Mikołajewska-Zając Akademia Leona Koźmińskiego, Uniwersytet Warszawski
Joanna Wawrzyniak Uniwersytet Warszawski

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.12.2.03

Keywords:

Nostalgia, Work, Transformation, Organizational Story, Moral Economy

Abstract

The article discusses factory workers’ nostalgia in the times of sudden and radical transformation of their work environment. It presents nostalgia’s sources, meanings, and functions in the light of a case study of confectionery factory in Poland. It shows nostalgia not only as a part of workers’ moral economy, but also as their tool to criticize transformation, which helps them to delimit their community and to interpret the changes in conditions of employment and organization of production.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biographies

Karolina Mikołajewska-Zając, Akademia Leona Koźmińskiego, Uniwersytet Warszawski

Karolina Mikołajewska-Zając, doktorantka w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie zajmuje się badaniami pamięci społecznej w organizacjach. Pracuje jako asystentka w Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie, gdzie uczestniczy w pracach zespołu Center for Research on Organizations and Workplaces. Obecnie prowadzi projekt badawczy poświęcony praktykom codziennego organizowania w sieciach sharing economy na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley.

Joanna Wawrzyniak, Uniwersytet Warszawski

Joanna Wawrzyniak, a diunkt w Z akładzie S ocjologii Pracy i Organizacji i kierownik Pracowni Pamięci Społecznej w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, jej zainteresowania naukowe to pamięć zbiorowa, pamięć biograficzna, socjologia i antropologia ekonomiczna, historia socjologii, historia społeczna. Od 2011 roku współprowadzi projekt Genealogie Pamięci w Europie Środkowo-Wschodniej, finansowany przez Europejską Sieć Pamięć i Solidarność.

References

Bandelj Nina (2008) From Communists to Foreign Capitalists: The Social Foundations of Foreign Direct Investment in Postsocialist Europe. Princeton: Princeton University Press.
Google Scholar

Booth Charles, Rowlinson Michael (2015) Manangement and Organizational History. Prospects [w:] Patricia Genoe MacLaren, Albert J. Mills, Terrance G. Weatherbee, eds., The Routledge Companion to Management and Organizational History. London, New York: Routledge, s. 49–69.
Google Scholar

Boym Svetlana (2007) Nostalgia and Its Discontents. „The Hedgehog Review”, no. 7, s. 7–18.
Google Scholar

Braverman Harry (1974) Labor and Monopoly Capital: The Degradation of Work in the Twentieth Century. New York: Monthly Review Press.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14452/MR-026-03-1974-07_1

Brown Andrew, Humphreys Michael (2002) Nostalgia and Narrativization of Identity: A Turkish Case Study. „British Journal of Management”, vol. 13, s. 141–159.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/1467-8551.00228

Budrewicz Olgierd (2004) Opowieść pachnąca czekoladą. Warszawa: Agencja Reklamowa Padjas.
Google Scholar

Burawoy Michael (1985) Politics of Production. Factory Regimes Under Capitalism and Socialism. London: Verso.
Google Scholar

Burawoy Michael, Lukacs Janos (1992) The Radiant Past. Ideology and Reality in Hugary’s Road to Capitalism. Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Czarniawska Barbara (1997) Narrating the Organization: Dramas of Institutional Identity. Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Davis Fred (1979) Yearning for Yesterday: A Sociology of Nostalgia. Nowy Jork: Free Press.
Google Scholar

Douglas Mary (2011) Jak myślą instytucje. Przełożyła Olga Siara. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Dunn Elizabeth (2007) Prywatyzując Polskę. O bobofrutach, wielkim biznesie i restrukturyzacji pracy. Przełożył Przemysław Sadura. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar

Fritzsche Peter (2001) Spectres of History: On Nostalgia, Exile, and Modernity. „American Historical Review”, vol. 105, no. 5, s. 1587–1618.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/2692740

Gabriel Yiannis (1993) Organizational Nostalgia – Reflections on “The Golden Age” [w:] Stephen Fineman, ed., Emotion in Organization. London: Sage Publications, s. 118–141.
Google Scholar

Gardawski Juliusz, red. (2009) Polacy pracujący a kryzys fordyzmu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Gospodarczyk Hanna, Leyk Aleksandra (2012) Prywatyzacja w perspektywie biograficznej. Człowiek zakorzeniony, człowiek plastyczny, człowiek stłamszony. „Folia Sociologica” t. 41, s. 237–256.
Google Scholar

Halbwachs Maurice (2008) Społeczne ramy pamięci. Przełożył Marcin Król. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Hardy Jane (2010) Nowy polski kapitalizm. Przełożyła Agata Czarnacka. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
Google Scholar

Kaźmierska Kaja, red. (2014) Biography and Emotion and 70th Jubilee of Professor Fritz Schütze. „Qualitative Sociology Review”, vol. 10, no. 1 [dostęp 3 września 2015 r.]. Dostępny w Internecie http://www.qualitativesociologyreview.org/ENG/index_eng.php
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8077.10.1.11

Konecki Krzysztof T. (2007) Nowi pracownicy a kultura organizacyjna przedsiębiorstwa. Studium folkloru fabrycznego. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 3, nr 1 [dostęp 25 sierpnia 2015 r.]. Dostępny w Internecie http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/volume3_pl.php
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.3.1.02

Koselleck Reinhart (1985) Future Pasts. New York: Columbia University Press.
Google Scholar

Kozłowski Mieczysław (1993) Dzieje firmy E. Wedel. Warszawa: Studio Poligraficzne MEGA PRINT.
Google Scholar

Lewicka Maria, Prusik Monika, Zaleski Marek (2014) Nostalgia [w:] Robert Traba, Magdalena Saryusz-Wolska, red., Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci. Warszawa: Scholar, s. 274–277.
Google Scholar

Maubach Franka (2013) Swobodne wspominanie a krytyka źródła historycznego ‒ o ambiwalencji metody w zachodnioniemieckiej oral history około roku 1980. „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, t. 3, s. 39–71.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.26774/wrhm.41

McDonald Ruth, Waring Justin, Harrison Steven (2006) At The Cutting Edge? Modernization and Nostalgia in a Hospital Operating Theatre Department. „Sociology”, vol. 40, no. 6, s. 1097–1115.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0038038506069851

Mikołajewska Karolina (2012) Wytwarzanie zgody na kapitalizm. Opowieści kierowników firmy E. Wedel. Niepublikowana praca magisterska. Warszawa: Instytut Socjologii UW.
Google Scholar

Mikołajewska Karolina (2014) Alienation and Rush Towards Change: Introducing Capitalism to a State-Owned Polish Enterprise. „Oral History” vol. 42, no. 4, s. 67–78.
Google Scholar

Mikołajewska Karolina (2015) Negotiated Meanings of Capitalism: Biographical Narratives of Trade Union Members and Managers of a Privatised Polish Chocolate Factory E. Wedel [w:] Knud Andressen i in., Hrsg., Der Betrieb als sozialer und politischer. Ort. Bonn: J.H. W. Dietz Nachf, s. 185–212.
Google Scholar

Mrozowicki Adam (2011) Coping With Social Change: Life Strategies of Workers in Poland’s New Capitalism. Leuven: Leuven University Press.
Google Scholar

Nagel Ulrike, Teipen Christina, Velez Andrea (2012) Potęga stosunków społecznych i siła podmiotu. Studium wschodnioniemieckich managerów przed i po 1989 roku oraz wyjaśnienie stabilności i niestabilności NRD na podstawie teorii biografii. Przełożyły Agnieszka Pawlak i Katarzyna Waniek [w:] Kaja Kaźmierska, red., Metoda biograficzna w socjologii. Kraków: Nomos, s. 761–792.
Google Scholar

Niethammer, Lutz (1985) Fragen-Antworten-Fragen: methodische Erfahrungen und Erwägungen zur Oral History [w:] Lutz Niethammer, Alexander von Plato, Hrsg., “„Wir kriegen jetzt andere Zeiten”“ : auf der Suche nach der Erfahrung des Volkes in nachfaschistischen Ländern. Bonn: J. H. W. Dietz Nachf., s. 392–433.
Google Scholar

Pickering Michael, Keightley Emily (2006) The Modalities of Nostalgia. „Current Sociology”, vol. 54, no. 6, s. 919–941.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0011392106068458

Rowlinson Michael (2002) Public History Review Essay: Cadbury World. „Labour History Review”, vol. 67, no. 1, s. 101–119.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3828/lhr.67.1.101

Rowlinson Michael i in. (2014) Narratives and Memory in Organizations. „Organization”, vol. 21, no. 4, s. 441–446.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/1350508414527256

Schütze Fritz (2012) Analiza biograficzna ugruntowana empirycznie w autobiograficznym wywiadzie narracyjnym. Jak analizować autobiograficznie wywiady narracyjne. Przełożyła Katarzyna Waniek [w:] Kaja Kaźmierska, red., Metoda biograficzna w socjologii. Kraków: Nomos, s. 141–278.
Google Scholar

Scott James C. (1976) The Moral Economy of the Peasant: Rebellion and Subsistence in Southeast Asia. Princeton: Princeton University Press.
Google Scholar

Sennett Richard (2006) Korozja charakteru. Osobiste konsekwencje pracy w nowym kapitalizmie. Przełożył Jan Dzierzgowski. Warszawa: Muza.
Google Scholar

Strangleman Tim (1999) The Nostalgia of Organisations and the Organisation of Nostalgia: Past and Present in the Contemporary Railway Industry. „Sociology”, vol. 33, no. 4, s. 725–746.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/S0038038599000462

Strangleman Tim (2012) Work Identity in Crisis? Rethinking the Problem of Attachment and Loss at Work. „Sociology”, vol. 46, no. 3, s. 411–425.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0038038511422585

Ther Philipp (2015) Nowy ład na starym kontynencie. Historia Europy neoliberalnej. Przełożyli Urszula Szymanderska, Sergiusz Lipnicki. Warszawa: Kurhaus Publishing.
Google Scholar

Thompson Edward Palmer (1971) The Moral Economy of the English Crowd in the 18th Century. „Past & Present”, vol. 50, s. 76–136.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/past/50.1.76

Tonkiss Fran (2006) Contemporary Economic Sociology: Globalisation, Production, Inequality. London, New York: Routledge.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9780203970065

Trappmann Vera (2013) Fallen Heroes in Global Capitalism. Workers and the Restructuring of the Polish Steel Industry. London: Palgrave Macmillan.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1057/9781137303653

Ybema Sierk (2004) Managerial Postalgia: Projecting a Golden Future. „Journal of Managerial Psychology”, vol. 19, no. 8, s. 825–841.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1108/02683940410568284