Gendering Memory: Intersectional Aspects of the Polish Politics of Memory

Inga B. Kuźma; Edyta Pietrzak

doi:10.18778/1733-8069.16.1.07

Autor

Inga B. Kuźma University of Łódź, Institute of Ethnology and Anthropology of Culture https://orcid.org/0000-0003-0195-0270
Edyta Pietrzak Łódź University of Technology, Institute of Social Sciences and Management of Technologies https://orcid.org/0000-0003-1878-7545

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.16.1.07

Słowa kluczowe:

emancypacja pamięci, herstory, pamięć alternatywna, sfera publiczna, sfera prywatna, polityka historyczna

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest procesowi zarządzania pamięcią w szczególnym aspekcie – ze względu na problematykę gender (nurt gendering memory), co zdaniem autorek tekstu jest kontrapunktem wobec tendencji upolitycznienia pamięci, które mają miejsce w Polsce. Autorki ilustrują tę problematykę lokalnym przypadkiem wiążącym kategorię gender z miejską sferą publiczną, a mianowicie odwołują się działań Fundacji Łódzki Szlaku Kobiet (https://www.facebook.com/ŁódźkiSzlakKobiet − jest to kobieca oddolna inicjatywa dotycząca zarazem płci społeczno-kulturowej, jak i przeszłości i pamięci miasta. Artykuł składa się z trzech głównych części odnoszących się do: 1. funkcjonowania pamięci w miejskiej sferze publicznej jako formy dialogu (antropologia hemerneutyczno-interpretacyjna w oparciu o teorie Jurgena Habermasa i Seyli Benhabiba), 2. procesu gendering memory (odzwierciedlającego pluralizację pamięci), 3. działań Fundacji Łódzki Szlak Kobiet (gdzie miasto jawi się jako zróżnicowany krajobraz pamięci). Artykuł dotyczy napięcia obserwowanego między polityką pamięci – praktyką polityczną – alternatywnymi pamięciami wynikającymi z idei wielości i polifonii, w tym obecności głosu kobiet. Autorki artykułu podnoszą kwestię genderyzacji pamięci w kontekście pytań, w jaki sposób rozwija się pluralizm pamięci zbiorowej i toczy się dywersyfikacja sfery publicznej jako rezultat oddziaływania dyskursów pamięci alternatywnej, w tym pamięci skoncentrowanej na płci.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogramy autorów

Inga B. Kuźma - University of Łódź, Institute of Ethnology and Anthropology of Culture

Inga B. Kuźma, Associate Professor at the Institute of Ethnology and Anthropology of Culture (IEiAK), University of Łódź – the director of IEiAK and also the head of the Centre of Social Innovations at the University of Łódź; a member of SIEF and a board member of F.E.R Eurethno. Her research interests include: social exclusion and inclusion, empowerment of excluded groups, engaged and public anthropology, anthropological methodology, herstory. She is an expert in FEANTSA in the Housing Rights Cluster.

Edyta Pietrzak - Łódź University of Technology, Institute of Social Sciences and Management of Technologies

Edyta Pietrzak, Associate Professor of Social Sciences in the discipline of Political Science. She works in the Institute of Social Sciences and Management of Technologies at the Lodz University of Technology. She is the author of numerous scientific publications, the editor-in-chief of the ‘Civitas Hominibus’ yearbook, and an expert in EU social projects. Her major academic interests include theories of citizenship, margins and peripheries of the public sphere, and the politics of diversity.

Bibliografia

Abramowicz, Marta, Biedroń, Robert and Kochanowski, Jacek (eds). 2010. Queer Studies. Podręcznik kursu [Queer Studies. Course Manual]. Warsaw: Kampania Przeciw Homofobii.
Google Scholar

Allport, Gordon W. 1954. The nature of prejudice. Cambridge: Addison-Wesley Publishing Company.
Google Scholar

Ardener, Shirley. 2005. “Ardener’s Muted Groups: The genesis of an idea and its praxis.” Women & Language 28(2):50-54.
Google Scholar

Arendt, Hannah. 2000. Kondycja ludzka. Warsaw: Wydawnictwo Aletheia.
Google Scholar

Bartuś, Alicja (ed.). 2014. Kobiety wojny. Między zbrodnią a krzykiem o godność. Auschwitz: Fundacja na Rzecz MDSM w Oświęcimiu, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau.
Google Scholar

Benhabib, Seyla. 2005. “Trzy modele sfery publicznej.” Krytyka polityczna 3:87.
Google Scholar

Davies, Bronwyn. 1991. “The concept of agency: A feminist poststructuralist analysis.” Social Analysis 30:42-53.
Google Scholar

de Certeau, Michel. 2008. Wynaleźć codzienność. Cracow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Erbel, Joanna. 2010. “Gender w mieście. Jak perspektywa urbanistyczna zmienia myślenie o płci?” Pp. 61-82 in Krakowski Szlak Kobiet. Przewodniczka po Krakowie emancypantek. Vol. 2, edited by E. Furgał. Cracow: Fundacja Przestrzeń Kobiet.
Google Scholar

Forecki, Piotr. 2014. “Konflikt pamięci.” Pp. 193-195 in Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, edited by M. Saryusz-Wolska and R. Traba. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Frazer, Nancy. 1987. “What’s Critical about Critical Theory? The Case of Habermas and Gender.” Pp. 113-143 in Feminism as Critique, edited by S. Benhabib and D. Cornell. Minneapolis: University of Minnesota Press.
Google Scholar

Gadamer, Hans-Georg. 1993. Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej. Cracow: Inter Esse.
Google Scholar

Gajewska, Agnieszka. 2012. “Wywrotowość.” Pp. 13-30 in Teorie wywrotowe. Antologia przekładów, edited by A. Gajewska. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar

Geertz, Clifford. 1983. Local knowledge: Further essays in interpretive anthropology. New York: Basic Books.
Google Scholar

Geertz, Clifford. 2005. “Opis gęsty. W poszukiwaniu interpretatywnej teorii kultury.” Pp. 17-47 in Interpretacja kultur. Wybrane eseje, edited by C. Geertz. Cracow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Göle, Nilüfer. 2016. Muzułmanie w europie. Dzisiejsze kontrowersje wokół islamu. Cracow: Wydawnictwo Karakter.
Google Scholar

Habermas, Jürgen. 2005. Faktyczność i obowiązywanie. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Halbwachs, Maurice. 2008. Społeczne ramy pamięci, Warszaw: PWN.
Google Scholar

Herzog, Benno. 2016. “Discourse analysis as immanent critique: Possibilities and limits of normative critique in empirical discourse studies.” Discourse & Society 27(3):278-292.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0957926516630897

Hirsch, Marianne and Valerie Smith. 2002. “Feminism and Cultural Memory: An Introduction.” Journal of Women in Culture and Society 28(1):1-19.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1086/340890

Hobsbawm, Eric and Terence Ranger (eds.). 1983. The Invention of Tradition. Cambridge. New York, New Rochelle, Melbourne: Cambridge University Press.
Google Scholar

Jabłońska, Natalia. 2009. “Polityka przechadzki. Konstruowanie i doświadczanie przestrzeni miejskiej warszawskiej Pragi.” Konteksty. Polska Sztuka Ludowa 1-2:226-235.
Google Scholar

Karwat, Mirosław. 2010. “Polityczność i upolitycznienie. Metodologiczne ramy analizy.” Studia Politologiczne 17:63-88.
Google Scholar

Korzeniewski, Bartosz. 2010. Transformacja pamięci. Przewartościowania w pamięci przeszłości a wybrane aspekty funkcjonowania dyskursu publicznego o przeszłości w Polsce po 1989 roku. Poznan: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
Google Scholar

Kowalczyk, Izabela (ed.). 2018. Polki. Patriotki. Rebeliantki. Warsaw: Galeria Miejska Arsenał.
Google Scholar

Kuciel-Frydryszak, Joanna. 2018. Służące do wszystkiego. Warsaw: Marginesy.
Google Scholar

Kwaśniewska, Maria and Grzegorz Niziołek (eds.). 2014. Zła pamięć. Przeciw-historia w polskim teatrze i dramacie. Wroclaw: Instytut im. Jerzego Grotowskiego.
Google Scholar

Kymlicka, Will. 2007. Multicultural odysseys: Navigating the New International Politics of Diversity. Oxford: Oxford University Press.
Google Scholar

Leydesdorff, Selma. 2009. “Introduction to the Transaction Edition. Gender and Memory Ten Years On.” Pp. vii-xvi in Gender and Memory, edited by S. Leydesdorff, L. Passerini, and P. Thompson. New Brunswick, London: Transaction Publishers.
Google Scholar

Leydesdorff, Selma, Luisa Passerini, and Paul Thompson (eds.). 2009. Gender and Memory. New Brunswick, London: Transaction Publishers.
Google Scholar

Lipiński, Artur. 2015. “Wartość pamięci i mnemoniczne struktury możliwości. Uwarunkowania pamięci zbiorowej w badaniach polityki kontestacji.” Środkowoeuropejskie Studia Polityczne 4:133-152.
Google Scholar

Madejska, Marta. 2018. Aleja włókniarek. Wolowiec: Czarne.
Google Scholar

Majewska, Ewa. 2018. Kontrpubliczności ludowe i feministyczne. Wczesna “Solidarność” Czarne Protesty. Warsaw: Książka i Prasa.
Google Scholar

Mouffe, Chantal. 2008. Polityczność. Warsaw: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar

Naser, Nancy and Aaxel Honneth. 2003. Redistribution or recognition? A political-philosophical exchange. London, New York: Verso.
Google Scholar

Niziołek, Grzegorz. 2016a. “Cenzura w afekcie.” Teksty Drugie 4. Retrieved December 29, 2019 http://journals.openedition.org/td/4665
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18318/td.2016.4.17

Niziołek, Grzegorz. 2016b. “Coming in. Przyczynek do badania historii homoseksualności.” Teksty Drugie 6. Retrieved December 29, 2019 http://journals.openedition.org/td/1679
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18318/td.2016.6.16

Ostrowska, Joanna. 2018. Przemilczane. Seksualna praca przymusowa w czasie II wojny światowej. Warsaw: Marginesy.
Google Scholar

Parekh, Bhikthu. 2000. Rethinking Multiculturalism: Cultural Diversity and Political Theory. Basingstoke: Macmillan.
Google Scholar

Penn, Shana. 2014. Sekret “Solidarności.” Kobiety, które pokonały komunizm w Polsce. Warsaw: WAB.
Google Scholar

Pink, Sarah. 2011. “Zwiedzania miasta. Sensoryczny charakter więzi społecznych w etnograficznym procesie wytwarzania miejsca.” Tematy z Szewskiej 1(5):137-148.
Google Scholar

Putnam, Robert D. 2007. “E Pluribus Unum: Diversity and Community in the Twenty-First Century.” Scandinavian Political Studies 30(2):137-174.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9477.2007.00176.x

Ricoeur, Paul. 1973. “The hermeneutical function of distanciation.” Philosophy Today 17(2):129-141.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5840/philtoday197317233

Ricoeur, Paul. 1976. Interpretation theory: Discourse and the surplus of meaning. Fort Worth: Texas Christian University Press.
Google Scholar

Ricoeur, Paul. 1984. Time and narrative. Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Saryusz-Wolska, Magdalena (ed.). 2009. Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka. Cracow: Universitas.
Google Scholar

Saryusz-Wolska, Magdalena and Robert Traba. 2014. “Przeciw-pamięć.” Pp. 396-403 in Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, edited by M. Saryusz-Wolska and R. Traba. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Schmidt, Carl. 2000. Teologia polityczna i inne pisma. Cracow: Znak.
Google Scholar

Sieracka, Joanna. 2015. “Postfeministyczne próby odzyskania „kobiecego doświadczenia” jako odpowiedź na trzeciofalowy kryzys zwrotu doświadczeniowego.” Pp. 76-83 in Tematy modne w humanistyce studia interdyscyplinarne, edited by Ł. Grajewski et al. Torun: „ProLog.”
Google Scholar

Stomma, Ludwik. 2002. Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku oraz wybrane eseje. Lodz: Piotr Dopierała.
Google Scholar

Szacka, Barbara. 2006. Czas przeszły – pamięć – mit. Warsaw: Wydawnictwo ISP PAN.
Google Scholar

Szlaki kobiet. Przewodniczka po Polsce emancypantek. 2015. Edited by E. Furgał. Kraków: Fundacja Przestrzeń Kobiet.
Google Scholar

Taylor, Charles. 1993. “Shared and Divergent Values.” Pp. 155- 186 in Reconciling the Solitudes, Essays on Canadian Federalism and Nationalism, edited by Ch. Taylor and G. Laforest. Montreal: McGill-Queen’s University Press.
Google Scholar

Urbanik-Kopeć, Alicja. 2018. Anioł w domu, mrówka w fabryce. Warsaw: Krytyka Polityczna.
Google Scholar

Vandenbroek, Angela Kristin. 2011. “Agency and Practice Theory.” Pp. 481-487 in 21st century anthropology: a reference handbook, vol. I, edited by H. J. Brix. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications.
Google Scholar

von Rohrscheidt, Armin Mikos. 2011. “Klasyczne i nowoczesne formy zorganizowanego zwiedzania miasta.” Pp. 139-183 in Obcy w Poznaniu. Historyczna metropolia jako ośrodek turystyki kulturowej, edited by A. M. von Rohrscheidt. Poznan: Wydawnictwo Kultour.pl.
Google Scholar

Wodak, Ruth and Veronika Keller (eds.). 2008. Handbook of communication in the public sphere. Berlin: Mouton de Gruyter.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9783110198980

Vuković, Desna. 2007. “Polityka przestrzeni.” Maszyna interpretacyjna 4(37):39-43.
Google Scholar

Wawrzyński, Patryk. 2014. “Sharing the Past: Specialized Institutions as an instrument of Politics of Memory in the 21st Century.” Pp. 209-228 in Society and Nation in Transnational Processes in Europe, edited by R. Schattkowsky and M. Reznik. Newcastle: Cambridge Scholar Publishing.
Google Scholar

Waxman, Zoe. 2017. Women in the Holocaust. A Feminist History. Oxford: Oxford University Press.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199608683.001.0001