Wokół problematyki „metody” w postfoucaultowskich badaniach społecznych – pomiędzy strategią transkrypcji a strategią fugi

Autor

  • Helena Ostrowicka Uniwersytet Kazimierza Wielkiego

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.12.1.09

Słowa kluczowe:

recepcja Michela Foucaulta, badania społeczne, badania postfoucaultowskie, metodologia jakościowa, podręczniki akademickie

Abstrakt

Podstawowym celem tekstu jest namysł nad problemem metodologicznych wytycznych, których źródłem stały się prace Michela Foucaulta. Głos ten wpisuje się jednocześnie w ogólniejsze zagadnienie stylów recepcji idei i koncepcji Foucaultowskich w badaniach społecznych. Mówiąc o „metodzie”, autorka odnosi się zarówno do tego, jakie metodologiczne wykładnie znajdują się w literaturze z zakresu metodologii badań społecznych, jak i do tego, jakie strategie czytania one reprezentują. Analiza recepcji „metodologii Foucaulta” uświadamia, iż sytuuje się ona pomiędzy dwoma biegunami. Pierwszy wyznaczają próby ustalenia precyzyjnych wskazówek metodologicznych, które pozwoliłyby na możliwie wierne powtórzenie Foucaultowskiego sposobu postępowania i jego przeniesienie do innej dziedziny badań (strategia transkrypcji). Na drugim biegunie lokują się różnego rodzaju wariacje metodologiczne – transformacje, redefinicje Foucaultowskich kategorii, syntezy różnych podejść (strategia fugi).

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Helena Ostrowicka - Uniwersytet Kazimierza Wielkiego

Helena Ostrowicka – doktor nauk humanistycz­nych w zakresie pedagogiki, adiunkt w Zakładzie Filozofii Edukacji i Metodologii Badań oraz zastępca Dyrektora Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Zainteresowania: pedagogika ogólna, metodologia badań, analiza dyskursu, a w szczególności polityczne wymiary edukacji i recepcja prac Michela Foucaulta w badaniach pedagogicznych. Autorka trzech monografii oraz artykułów opublikowanych na łamach m.in. „European Educational Research Journal”, „Kultury i Edukacji”, „Kwartalnika Peda­gogicznego”.

Bibliografia

Ball Stephen J. (2014) Foucault, Power and Education. New York, London: Routledge.
Google Scholar

Barthes Roland (1970) Pisarze i piszący [w:] tenże, red., Mit i znak. Przełożył Janusz Lalewicz. Warszawa: PIW, s. 244–250.
Google Scholar

Bytniewski Paweł (2013) Dyskursy wiedzy. Michela Foucaulta archeologie nauk humanistycznych. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Google Scholar

Chutorański Maksymilian (2013) Pojęcie i konteksty wychowania w pracach Michela Foucaulta. Wydawnictwo Naukowe DSW: Wrocław.
Google Scholar

Collini Stefan, red. (1996) Interpretacja i nadinterpretacja. Przełożył Tomasz Bieroń. Kraków: Znak.
Google Scholar

Czyżewski Marek (2013) Teorie dyskursu i dyskursy teorii. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2, s. 3–25.
Google Scholar

Czyżewski Marek, Marynowicz-Hetka Ewa, Woroniecka Grażyna, red. (2013) Pedagogizacja życia społecznego, „Societas/Communitas” nr 2.
Google Scholar

Denzin Norman K., Lincoln Yvonna S., red. (2009) Metody badań jakościowych, tom I i II. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Dudzikowa Maria, Czerepaniak-Walczak Maria, red. (2007– 2010) Wychowanie. Pojęcia – procesy – konteksty. Gdańsk: GWP.
Google Scholar

Falkowski Tomasz (2014) Foucault. Historiozofia zdarzenia. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Google Scholar

Foucault Michel (1977) Archeologia wiedzy. Przełożył Andrzej Siemek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Foucault Michel (1993) Nadzorować i karać. Narodziny wiezienia. Przełożył Tadeusz Komendant. Warszawa: Aletheia Spacja.
Google Scholar

Foucault Michel (1995) Historia seksualności, tom I. Wola wiedzy. Przełożył Tadeusz Komendant. Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar

Foucault Michel (1998) Trzeba bronić społeczeństwa. Wykłady w Collège de France 1976. Przełożyła Małgorzata Kowalska. Warszawa: KR.
Google Scholar

Foucault Michel (2000) Nietzsche, genealogia, historia [w:] Filozofia, historia, polityka. Wybór pism. Przełożyli Damian Leszczyński, Lotar Rasiński. Warszawa, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 113–135.
Google Scholar

Foucault Michel (2002) Porządek dyskursu. Przełożył Michał Kozłowski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Google Scholar

Gordon Colin (2009) Foreword: Pedagogy, Psychagogy, Demagogy [w:] Michael A. Peters i in., eds., Governmentality Studies in Education. Rotterdam, Boston, Taipei: Sense, s. xi–xxv.
Google Scholar

Hejnicka-Bezwińska Teresa (2008) Pedagogika ogólna. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Google Scholar

Holstein James A., Gubrium Jaber F. (2009) Praktyki interpretacyjne a działanie społeczne. Przełożyła Katarzyna Iwińska [w:] Norman K. Denzin, Yvonna S. Lincoln, red., Metody badań jakościowych, tom I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 677–706.
Google Scholar

Jauss Hans R. (1972) Historia literatury jako wyzwanie rzucone nauce o literaturze. Przełożył Ryszard Handke. „Pamiętnik Literacki”, z. 4, s. 271–307.
Google Scholar

Klus-Stańska Dorota, Szczepska-Pustkowska Maria, red. (2009) Pedagogika wczesnoszkolna – dyskursy, problemy, rozwiązania. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Google Scholar

Konecki Krzysztof (2000) Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Kubinowski Dariusz (2010) Jakościowe badania pedagogiczne. Filozofia – Metodyka – Ewaluacja. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Google Scholar

Kubinowski Dariusz (2013) Idiomatyczność. Synergia. Emergencja. Rozwój badań jakościowych w pedagogice polskiej na przełomie XX i XXI wieku. Lublin: Wydawnictwo Makmed.
Google Scholar

Kwiek Marek (1999) Dylematy tożsamości. Wokół autowizerunku filozofa w powojennej myśli francuskiej. Poznań: Wydawnictwo IF UAM.
Google Scholar

Marynowicz-Hetka Ewa (2009) Pedagogika społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Maynard Douglas W. (1998) On Qualitative Inquiry and Extramodernity. „Contemporary Sociology”, no. 27, s. 342–345.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/2655464

Melosik Zbyszko (1994) Poststrukturalizm i społeczeństwo (refleksje nad teorią M. Foucaulta [w:] Jerzy Brzeziński, Lech Witkowski, red., Edukacja wobec zmiany społecznej. Poznań, Toruń: Edytor, s. 200–226.
Google Scholar

Melosik Zbyszko (1997) Poststrukturalizm jako teoria życia społecznego (możliwości i kontrowersje). „Kultura Współczesna”, nr 1, s . 57–71.
Google Scholar

Nowak Marian (2008) Wybrane teorie i koncepcje wychowania. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Google Scholar

Nowicka Magdalena (2011) „Urządzenie”, „zastosowanie”, „układ”... – kategoria dispositif u Michela Foucaulta, jej tłumaczenia i ich implikacje dla postfoucaultowskich analiz władzy. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, nr 2, s. 94–110.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.7.2.08

Nowicka Magdalena (2014) Spory wokół książek Jana Tomasza Grossa w świetle postfoucaultowskiej analizy dyskursu [w:] M. Czyżewski i in., red., Dyskurs elit symbolicznych. Próba diagnozy. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Sedno, s. 220–253.
Google Scholar

Nowotniak Justyna (2012) Etnografia wizualna w badaniach i praktyce edukacyjnej. Kraków: Impuls.
Google Scholar

Ostrowicka Helena (2010) Horyzont oczekiwań – z recepcji myśli Michela Foucaulta w badaniach pedagogicznych. „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 3, s. 7–24.
Google Scholar

Ostrowicka Helena (2012) Urządzanie młodzieży: studium analityczno-krytyczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Google Scholar

Peräkylä Anssi (2009) Analiza rozmów i tekstów. Przełożyła Agnieszka Figiel [w:] Norman K. Denzin, Yvonna S. Lincoln, red., Metody badań jakościowych, tom II. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 325–350.
Google Scholar

Peters Michael A. i in., red. (2009) Governmentality Studies in Education. Rotterdam, Boston, Taipei: Sense.
Google Scholar

Potter Jonathan (2004) Discourse Analysis As a Way of Analysing Naturalny Occurring Talk [w:] David Silvermann, ed., Qualitative Research: Theory, Method, and Practice, wyd. 2. London: Sage, s. 200–201.
Google Scholar

Radziewicz-Winnicki Andrzej (2008) Pedagogika społeczna w obliczu realiów codzienności. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Google Scholar

Rapley Tim (2010) Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów. Przełożyła Anna Gąsior-Niemiec. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Scheurich James J., McKenzie Kathlyn B. (2009) Metodologie Foucaulta. Archeologia i genealogia. Przełożył Przemysław Pluciński [w:] Norman K. Denzin, Yvonna S. Lincoln, red., Metody badań jakościowych, tom II. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 285–324.
Google Scholar

Senellart Michel (2010) Umiejscowienie wykładów [w:] Michel Foucault, Bezpieczeństwo, terytorium, populacja., Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 449–490.
Google Scholar

Silverman David (2007) Interpretacja danych jakościowych. Przełożyły Małgorzata Głowacka-Grajper, Joanna Ostrowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Silverman David (2008) Prowadzenie badań jakościowych. Przełożyła Joanna Ostrowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Szkudlarek Tomasz (1993) Wiedza i wolność w pedagogice amerykańskiego postmodernizmu. Kraków: Impuls.
Google Scholar

Szkudlarek Tomasz, red. (1995) Różnica, tożsamość, edukacja. Szkice z pogranicza. Kraków: Impuls.
Google Scholar

Szkudlarek Tomasz (1997) Poststrukturalizm a metodologia pedagogiki. „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Socjologia Wychowania XIII”, z. 317, s. 176–199.
Google Scholar

Śliwerski Bogusław (1998) Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków: Impuls.
Google Scholar

Śliwerski Bogusław, red. (2006–2010) Pedagogika, tom 2–4. Gdańsk: GWP.
Google Scholar

Urbaniak-Zając Danuta, Kos Ewa (2013) Badania jakościowe w pedagogice. Wywiad narracyjny i obiektywna hermeneutyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Walters William (2011) Governmentality. Critical Encounters. New York: Routledge.
Google Scholar

Witkowski Lech (2010) O stanie i problemach recepcji amerykańskiej pedagogiki radykalnej w Polsce. Próba świadectwa osobistego i refleksji o „doświadczeniu pokoleniowym” [w:] Lech Witkowski, Henry A. Giroux, red., Edukacja i sfera publiczna. Kraków: Impuls, s. 37–66.
Google Scholar

Wodak Ruth, Krzyżanowski Michał, red. (2011) Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych. Przełożyła Danuta Przepiórkowska. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2016-02-29

Jak cytować

Ostrowicka, H. (2016). Wokół problematyki „metody” w postfoucaultowskich badaniach społecznych – pomiędzy strategią transkrypcji a strategią fugi. Przegląd Socjologii Jakościowej, 12(1), 152–169. https://doi.org/10.18778/1733-8069.12.1.09