Ukryte/niewidoczne niepełnosprawności a polityka tożsamości i etykietowania w życiu codziennym

Mariola Racław; Dorota Szawarska

doi:10.18778/1733-8069.14.3.03

Autor

Mariola Racław Uniwersytet Warszawski
Dorota Szawarska Fundacja Hospicjum Onkologiczne św. Krzysztofa

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.14.3.03

Słowa kluczowe:

niewidoczna/ukryta niepełnosprawność, piętno, zarządzanie stygmatyzacją

Abstrakt

Artykuł podejmuje zagadnienie ukrytych/niewidocznych niepełnosprawności oraz kwestii tożsamości jednostek posiadających tego typu niepełnosprawność. Autorki wykorzystują koncepcję piętna Ervinga Goffmana (2005) i wskazują na jej użyteczność dla zrozumienia zjawiska zarządzania informacją o sobie oraz zarządzania stygmatyzacją przez osoby z niewidoczną/ukrytą niepełnosprawnością. Akcentują również użyteczność odkrywania piętna w kontekście polityki tożsamości. Wnioski końcowe dotyczą kwestii formułowania polityki tożsamości i jej wpływu na zinstytucjonalizowane działania publiczne.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogramy autorów

Mariola Racław - Uniwersytet Warszawski

Mariola Racław, dr hab., socjolog z Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych, Uniwersytet Warszawski. Główne zainteresowania: socjologia ludności, socjologiczne badania nad polityką społeczną (w tym kwestie opieki). Autorka publikacji naukowych oraz ekspertyz dla instytucji rządowych, samorządowych i organizacji obywatelskich.

Dorota Szawarska - Fundacja Hospicjum Onkologiczne św. Krzysztofa

Dorota Szawarska, dr, antropolog społeczny zajmujący się problemem opieki, troski i więzi międzypokoleniowych. Absolwentka School of Oriental and African Studies, University of London (doktorat 2010, Kinship – An Ambivalent Relation: The Case of Sakhalin Korean Repatriates).

Bibliografia

Barreto Manuela, Ellemers Naomi, Banal Serena (2006) Working undercover: Performance related self-confidence among members of a contextually devalued groups who try to pass. „European Journalof Social Psychology”, no. 36, s. 337–352.
Google Scholar

Beck Urlich (2012) Społeczeństwo światowego ryzyka. W poszukiwaniu utraconego bezpieczeństwa. Przełożył Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Blaxter Mildred (2009) Zdrowie. Przełożyła Magdalena Okła. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Google Scholar

Brune Jeffrey A., Wilson Daniel J. (2013) Disability and Passing: blurring the lines of identity. Philadelphia, PA: Temple University Press.
Google Scholar

Carey Allison C. (2013) The sociopolitical contexts of passing and intellectual disability [w:] Jeffrey Brune, Daniel J. Wilson, eds., Disability and Passing: blurring the lines of identity. Philadelphia, PA: Temple University Press, s. 142–166.
Google Scholar

Ciaputa Ewelina, Agnieszka Król, Marta Warat (2014) Genderowy wymiar niepełnosprawności. Sytuacja kobiet z niepełnosprawnościami wzroku, ruchu i słuchu [w:] Barbara Gąciarz, Seweryn Rudnicki, red., Polscy (nie)pełnosprawni. Od kompleksowej diagnozy do nowego modelu polityki społecznej. Kraków : Wydawnictwa AGH, s. 275–334.
Google Scholar

Clair Judith, Beatty Joy E., MacLean Tammy L. (2005) Out of Sight but Not out of Mind: Managing Invisible Social Identities in the Workplace. „The Academy of Management Review”, vol. 30, no. 1, s. 78–95.
Google Scholar

Davis Ronald D., Braun Eldon M. (2010) Dar dysleksji. Przełożyła Grażyna Skoczylas. Poznań: Zysk i Spółka.
Google Scholar

Day Nancy E., Schoenrade Patricia (1997) Staying in the closet versus coming out: Relationships between communication about sexual orientation and work attitudes. „Personnel Psychology”, vol.50, s. 147–164.
Google Scholar

Fitzgerald Maureen H., Paterson Kathryn A. (1995) The Hidden Disability Dilemma for the Preservation of Self. „Journal of Occupational Science”, vol 2, no. 1, s 13–21.
Google Scholar

Fox Michael H., Kim Kyungmee (2004) Understanding emerging disabilities. „Disability & Society”, vol. 19, no. 4, s. 323–337.
Google Scholar

Frable Deborrah E., Blackstone Tamela, Sherbaum Carol (1990) Marginal and mindful: Deviants in social interaction. „Journal of Personality and Social Psychology”, vol. 59, s 140–149.
Google Scholar

Gąciarz Barbara, Rudnicki Seweryn, Żuchowska-Skiba Dorota (2015) Niepełnosprawność a instytucje: w kierunku inteligentnej polityki społecznej [w:] Barbara Gąciarz, Seweryn Rudnicki, Dorota Żuchowska-Skiba, red., Polscy (nie)pełnosprawni. Pomiędzy deklaracjami a realiami. Kraków: Wydawnictwa AGH, s. 7–14.
Google Scholar

Gilson, Stephen i in. (1997) Ethnographic research in disability identity: Self-determination and community. „Journal of Vocational Rehabilitation”, vol. 9, no. 1, s. 7–17.
Google Scholar

Gniazdowska Ewa (2016) Miedzy dyskryminacją a idyllą [w:] Aleksandra Fandrejewska, Andrzej Suchcicki, Jolanta Koral, red., Zrozum mnie i szanuj. Refleksje wokół niepełnosprawności intelektualnej. Warszawa: Stowarzyszenie Rodzin i Opiekunów Osób z Zespołem Downa Bardziej Kochani, s. 59–91.
Google Scholar

Goffman Erving (2005) Piętno: rozważania o zranionej tożsamości. Przełożyły Aleksandra Dzierżyńska i Joanna Tokarska-Bakir. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar

Jones Edward E. i in. (1984) Social stigma: The psychology of marked relationships. New York: Freeman.
Google Scholar

Kroll-Smith Steve i Floyd H. Hugh (1997) Bodies in Protest: Environmental Illness and the Struggle over Medical Knowledge. New York: New York University Press.
Google Scholar

Leary Kimberlyn (1999) P assing, p osing, a nd “ keeping i t r eal”. „Constellations”, vol. 6, no. 1, s. 85–96.
Google Scholar

Lipson Juliene G. (2000) She’s Not Disabled: She Plays Tennis. „Disability Studies Quarterly”, vol. 20, s. 340–346.
Google Scholar

Lipson Juliene G. (2004) Multiple chemical sensitivities: stigma and social experiences. „Medical anthropology quarterly”, vol 18, no.2, s. 200–213.
Google Scholar

Lister Ruth (2007) Bieda. Przełożyła Alina Stanaszek. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Google Scholar

Matthews Cynthia K., Harrington Nancy Grant (2000) Invisible disability [w:] Dawn O. Braithwaite, Teresa L. Thompson, eds., Handbook of communication and people with disabilities : Research and application. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum, s. 334–347.
Google Scholar

Minow Martha (1991) Making All the Difference: Inclusion, Exclusion and American Law. Ithaca, London: Cornell University Press.
Google Scholar

Olney Marjorie F., Brockelman Karin F. (1991) The Impact of Visibility of Disability and Gender on the Self-Concept of University Students with Disabilities. „Journal of Postsecondary Educationand Disability”, vol. 18, no. 1, s. 80–91.
Google Scholar

Olney Marjorie F., Kim Amanda (2001) Beyond adjustment: Integration of cognitive disability into identity. „Disability & Society”,vol. 16, no. 4, s. 563−583.
Google Scholar

Standing Guy (2014) Prekaraiat. Nowa niebezpieczna klasa. Przełożyli Krzysztof Czarnecki, Paweł Kaczmarski, Mateusz Karolak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Stojkow Maria, Żuchowska Dorota (2014) W kierunku nowej tożsamości – osoby niepełnosprawne w drodze do emancypacji. „Studia Socjologiczne” nr 2(213), s. 153–174.
Google Scholar

Stojkow Maria, Żuchowska Dorota (2015) (Re)konstrukcja modelu społecznego – dyskursy o niepełnosprawności w Internecie [w:]Barbara Gąciarz, Seweryn Rudnicki, Dorota Żuchowska-Skiba, red., Polscy (nie)pełnosprawni. Pomiędzy deklaracjami a realiami. Kraków: Wydawnictwa AGH, s. 141–154.
Google Scholar

Swain John, French Sally (2000) Towards an Affirmation Model of Disability. „Disability & Society”, vol. 15, no. 4, s. 569–582.
Google Scholar

Sztobryn-Giercuszkiewicz Joanna (2017) Krytyczna teoria niepełnosprawności jako rama teoretyczna w badaniach nad niepełnosprawnością [w:] Jakub Niedbalski, Mariola Racław, Dorota Żuchowska-Skiba, red., Oblicza niepełnosprawności w teorii i praktyce. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 23–39.
Google Scholar

Wejner-Jaworska Teresa (2013) Jakość kształcenia uczniów dyslektycznych zależy od wspierającej roli nauczyciela [w:] Bolesław Niemierko, Maria Krystyna Szmigel, red., Polska edukacja w świetle diagnoz prowadzonych z różnych perspektyw badawczych, XIX Konferencja Diagnostyki Edukacyjnej, Gniezno 2013, materiały konferencyjne. Kraków: Grupa Tomami, s. 451–458.
Google Scholar

Wendell Susan (2001) Unhealthy Disabled: Treating Chronic Illnesses as Disabilities. „Hypatia”, vol. 16, no. 4, s. 17–33.
Google Scholar

Wołowicz-Ruszkowska Agnieszka (2014) Inkluzyjna społeczność. „Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania”, nr 1(10), s. 148–157.
Google Scholar

Zakrzewska-Manterys Elżbieta (2015) Sytuacja edukacyjna niepełnosprawnych studentów [w:] Ewa Giermanowska, Agnieszka Kumaniecka-Wiśniewska, Mariola Racław, Elżbieta Zakrzewska-Manterys, red., Niedokończona emancypacja. Wejście niepełnosprawnych absolwentów szkół wyższych na rynek pracy. Warszawa: WUW, s. 23–50.
Google Scholar

Zakrzewska-Manterys Elżbieta (2016) Ludzie różnią się między sobą w piękny sposób [w:] Aleksandra Fandrejewska, Andrzej Suchcicki, Jolanta Koral, red., Zrozum mnie i szanuj. Refleksje wokół niepełnosprawności intelektualnej. Warszawa: Stowarzyszenie Rodzin i Opiekunów Osób z Zespołem Downa „Bardziej Kochani”, s. 19–41.
Google Scholar