“Legless Aphrodite” and “Hercules in a wheelchair”—About Disabled Women and Disabled Men Practicing Sport

Jakub Niedbalski

doi:10.18778/1733-8069.12.4.08

Autor

Jakub Niedbalski Katedra Socjologii Organizacji i Zarządzania, Instytut Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego, ul. Rewolucji 1905 r. 41, 90-214 Łódź

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.12.4.08

Słowa kluczowe:

niepełnosprawność, sport, ciało, płeć, wzory kobiecości i męskości

Abstrakt

Sport jest jednym z tych obszarów życia społecznego, w którym definiowane są wzorce kobiecości i męskości. Ciało odgrywa w nim podstawową rolę, a rywalizacja odbywa się prawie zawsze z podziałem na płeć. W związku z tym w niniejszym artykule podejmuję kwestie związane z obecnością w społecznej przestrzeni nienormatywnego ciała sportowca z uwzględnieniem podziału na płeć. Przy czym ciało usportowione interesuje mnie tutaj jako przedmiot i wytwór społeczno-kulturowych praktyk. Dlatego szczególną uwagę zwracam na tworzenie określonych kategorii oraz relacji między nimi.

Artykuł porusza zatem kwestie przemian dokonujących się w życiu osoby niepełnosprawnej fizycznie, które powodowane są jej zaangażowaniem w aktywność sportową. Tekst jest poświęcony problematyce doświadczania własnej cielesności, z podziałem na ciało kobiece i ciało męskie, i ma służyć wyeksponowaniu podobieństw oraz różnic sytuacji płci w sporcie osób niepełnosprawnych.

W badaniach wykorzystane zostały dane jakościowe zdobyte za pomocą techniki pogłębionego wywiadu swobodnego, przeprowadzanego wśród osób niepełnosprawnych uprawiających sport. Analiza i interpretacja materiału badawczego prowadzone są zgodnie z procedurami metodologii teorii ugruntowanej.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Jakub Niedbalski - Katedra Socjologii Organizacji i Zarządzania, Instytut Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego, ul. Rewolucji 1905 r. 41, 90-214 Łódź

Jakub Niedbalski, PhD in sociology, Assistant Professor in the Department of Sociology and Organization of Management of the University of Lodz. He specializes in computer analysis of qualitative data, methods of qualitative research, notions of sociology of disability and of physical culture. He conducts research in the field of social and physical activation of the disabled. Author of the following books: Living and working in a social welfare home. Sociological study of interactions between personnel and mentally disabled wards (The University of Lodz Publishing House, Lodz 2013), Discovering of CAQDAS. Description of the selected computer programs supporting qualitative data analysis (The University of Lodz Publishing House, Lodz 2013) and Computer Assisted Qualitative Data Analysis Software. Using of the NVivo and Atlas.ti in the research projects based on methodology of the grounded theory (The University of Lodz Publishing House, Lodz 2014).

Bibliografia

Bauman, Zygmunt. 2012. Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności. Torun: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Google Scholar

Bem, Sandra L. 2000. Męskość kobiecość. O różnicach wynikających z płci. Translated by Sylwia Pikiel. Gdańsk: GWP.
Google Scholar

Biały, Rafał. 2011. “Ideał szczupłego i atrakcyjnego ciała w kulturze masowej.” Pp. 267-278 in Kultura fizyczna a kultura masowa, edited by Zbigniew Dziubiński, Michał Lenartowicz. Warsaw: AWF J. Piłsudskiego w Warszawie, SALOS RP.
Google Scholar

Bourdieu, Pierre. 2005. Dystynkcja. Translated by Piotr Biłos. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Bourdieu, Pierre. 2004. Męska dominacja. Translated by Lucyna Kopciewicz. Warsaw: Oficyna Wydawnicza.
Google Scholar

Brittain, Ian. 2012. From Stoke Mandeville to Stratford: A History of the Summer Paralympic Games. Champaign, IL: Common Ground Publishing.
Google Scholar

Cynarski, Wojciech J. 2011. “Samoidentyfikacja przez cielesność w dzisiejszej kulturze masowej.” Pp. 199-208 in Kulturze fizyczna a kultura masowa, edited by Zbigniew Dziubiński, Michał Lenartowicz. Warsaw: AWF J. Piłsudskiego w Warszawie, SALOS RP.
Google Scholar

Douglas, Mary. 2007. Czystość i zmaza. Translated by Marta Bucholc. Warsaw: PIW.
Google Scholar

Gill, Diane L. 2007. “Gender and Cultural Diversity.” Pp. in Handbook of Psychology, edited by Gershon Tanenbaum. New York: Wiley.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/9781118270011.ch37

Glaser, Barney and Anselsm Strauss. 1967. The Discovery of Grounded Theory. Strategies for Qualitative Research. Chicago: Aldine Publishing Company.
Google Scholar

Goffman, Erving. 2005. Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości. Translated by Aleksandra Dzierżyński, Joanna Tokarska-Bakir. Gdansk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar

Golczyńska-Grondas, Agnieszka. 2014. Wychowało nas państwo. Recz o tożsamości wychowanków placówek opiekuńczo-wychowaczych. Cracow: Zakład Wydawniczy Nomos.
Google Scholar

Habermas, Jurgen. 2003. Przyszłość natury ludzkiej: czy zmierzamy do eugeniki liberalnej? Translated by Małgorzata Łukasiewicz. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Hall, Ann. 2002. “The Discourse of Gender and Sport: From Femininity to Feminism.” Pp. 6-17 in Gender and Sport. A Reader, edited by Sheila Scraton, Anne Flintoff. London, New York: Routledge.
Google Scholar

Hall, Ann. 1994. Feminism and Sporting Bodies. Champaign: Human Kinetics Press.
Google Scholar

Hammersley, Martyn and Paul Atkinson. 2000. Metody badań terenowych. Translated by Sławomir Dymczyk. Poznan: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Google Scholar

Hernik, Kamila. 2007. “Doświadczenie konwersji przez studentów Wydziału Aktorskiego Akademii Teatralnej w Warszawie.” Przegląd Socjologii Jakościowej 3(3):1-122. Retrieved March 17, 2016 (http:// www.qualitativesociologyreview.org/PL/volume5_pl.php).
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.3.3.02

Howe, P. David. 2011. “Cyborg and Supercrip: The Paralympics Technology and the (Dis)Empowerment of Disabled Athletes.” Sociology 45(5):868-882.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0038038511413421

Jakubowska, Honorata. 2014. Gra ciałem. Praktyki i dyskursy różnicowania płci w sporcie. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Jakubowska, Honorata. 2013. “Płciowe porządki – granice płci w sporcie według koncepcji Mary Douglas.” Człowiek i Społeczeństwo XXXVI(1):113-127.
Google Scholar

Jakubowska, Honorata. 2009. Socjologia ciała. Poznan: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Google Scholar

Jakubowska, Honorata. 2008. “Ciało biologiczne w interakcjach społecznych: pomiędzy napiętnowaniem a akceptacją.” Kultura i Społeczeństwo 3:195-213.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2008.52.3.11

Jankowski, Krzysztof W. 2013. „Sport a zasada równych szans.” Pp. 79-85 in Kultura fizyczna a różnice i nierówności społeczne, edited by Zbigniew Dziubiński. Warsaw: SALOS RP, AWF w Warszawie.
Google Scholar

Konecki, Krzysztof. 2000. Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Kowalik, Stanisław and Magdalena Miotk-Mrozowska. 2013. “Sport paraolimpijski a rozwój osób niepełnosprawnych.” Pp. 7-28 in Idee olimpijskie a kierunki rozwoju sportu osób niepełnosprawnych, edited by Maciej Wilski, Jarosław Gabryelski. Poznan: AWF w Poznaniu.
Google Scholar

Lenskyj, Helen. 2003. Out on the Field. Gender, Sport and Sexualities. Tornoto: Women’s Press.
Google Scholar

Mazur, Zuzanna. 2013. “Zróżnicowania i nierówności płciowe w sporcie.” Pp. 165-175 in Kultura fizyczna a różnice i nierówności społeczne, edited by Zbigniew Dziubiński, Michał Lenartowicz. Warsaw: AWF J. Piłsudskiego w Warszawie, SALOS RP.
Google Scholar

Melchior, Małgorzata. 1990. Społeczna tożsamość jednostki (w świetle wywiadów z Polakami żydowskiego pochodzenia urodzonymi w latach 1944-1955). Warsaw: Uniwersytet Warszawski ISNS.
Google Scholar

Mikołajczyk, Maria. 2004. “Sport i płeć a jakość życia.” Psychologia Jakości Życia 3(1):99-122.
Google Scholar

Organista, Natalia. 2013. “Nierówności płciowe w kulturze fizycznej na przykładzie organizacji sportowych.” Pp. 177-186 in Kultura fizyczna a różnice i nierówności społeczne, edited by Zbigniew Dziubiński, Michał Lenartowicz. Warsaw: AWF J. Piłsudskiego w Warszawie, SALOS RP.
Google Scholar

Rubin, Herbert J. and Irene S. Rubin. 1997. “Jak zmierzać do celu nie wiążąc sobie rąk. Projektowanie wywiadów jakościowych.” Pp. 201-224 in Ewaluacja w edukacji, edited by Leszek Korporowicz. Warsaw: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Rymarczyk, Piotr. 2012. “Kultura fizyczna w społeczeństwie nowoczesnym.” Pp. 108-120 in Socjologia kultury fizycznej, edited by Zbigniew Dziubiński, Zbigniew Krawczyk. Warsaw: Wydawnictwo AWF J. Piłsudskiego w Warszawie.
Google Scholar

Schneider, Manfred. 2003. “Erotyka sportu telewizyjnego. Uwagi na temat liturgii heroizmu na co dzień.” Pp. 79-94 in Media – eros – przemoc. Sport w czasach popkultury, edited by Andrzej Gwóźdź. Cracow: Universitas.
Google Scholar

Young, Iris M. 1990a. Justice and the Politics of Difference. Princeton: University of Princeton Press.
Google Scholar

Young, Iris M. 1990b. Throwing Like a Girl, and Other Essays in Feminist Philosophy and Social Theory. Bloomington: University of Indiana Press.
Google Scholar

Wyka, Anna. 1993. Badacz społeczny wobec doświadczenia. Warsaw: PWN.
Google Scholar

Zdebska, Halina. 2013. “Wybrane uwarunkowania społeczne sportu kobiet.” Pp. 155-163 in Kultura fizyczna a różnice i nierówności społeczne, edited by Zbigniew Dziubiński, Michał Lenartowicz. Warsaw: AWF J. Piłsudskiego w Warszawie, SALOS RP.
Google Scholar