Kontemplacja i podejścia pierwszoosobowe w badaniach społecznych

Krzysztof T. Konecki

doi:10.18778/1733-8069.20.2.02

Autor

Krzysztof T. Konecki Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0002-7370-3490

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.20.2.02

Słowa kluczowe:

badania kontemplacyjne, fenomenologia, wymiar patyczny, autoetnografia, emocje, medytacja, autoraportowanie, noty kontemplacyjne

Abstrakt

Artykuł omawia koncepcje pierwszoosobowe w badaniach społecznych. Opisuje podejścia autoetnograficzne, fenomenologiczne i kontemplacyjne. To, co łączy te trzy podejścia, to refleksyjność, koncentracja na przeżyciach, procesie myślenia i odczuć ciała oraz na emocjonalnym i sytuacyjnym wymiarze poznawania świata, a w konsekwencji na badaczu jako na wytwórcy wiedzy. Można powiedzieć, że chociaż te podejścia różnią się, to łączy je cecha kontemplacyjności, w różnym nasileniu występująca w tych podejściach.

Miejsce uczestnika badania w sytuacji jego pracy naukowej poddane zostało eksplikacji we wszystkich trzech podejściach. Podkreślono aspekt ucieleśnienia w sytuacji i namysł nad subiektywnością i obiektywnością jako fikcyjnymi dystynkcjami obrazowania badań jakościowych. Przedstawiono także metody badań kontemplacyjnych.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Krzysztof T. Konecki - Uniwersytet Łódzki

Profesor zwyczajny doktor habilitowany, kierownik Katedry Socjologii Organizacji i Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego, były przewodniczący Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, obecnie członek Zarządu PTS, członek Komitetu Socjologii Polskiej Akademii Nauk, przewodniczący komisji ds. stopni naukowych w dyscyplinie nauki socjologiczne Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ. Jego obszar zainteresowań naukowych to między innymi: socjologia jakościowa, teoria ugruntowana, socjologia interakcji, badania kontemplacyjne, socjologia wizualna oraz socjologiczne badania nad medytacją i jogą.

Bibliografia

Bentz Valery M. (2016), Knowing as Being: Somatic Phenomenology as Contemplative Practice, [w:] V.M. Bentz, V. Giorgino (red.), Contemplative Social Research. Caring for Self, Being and Lifeworld, Santa Barbara: Fielding University Press, s. 50–79.
Google Scholar

Bentz Valery M., Marlatt James (2021), Deathworlds to lifeworlds: Collaboration with strangers for personal and ecological transformation, Berlin–Boston: De Gruyter.
Google Scholar

Berger Peter (1963), Invitation to Sociology: A Humanistic Perspective, Garden City: Doubleday.
Google Scholar

Berger Peter, Thomas Luckmann (1966), The Social Construction of Reality: A Treatise in the Sociology of Knowledge, Garden City: Anchor Books.
Google Scholar

Bochner Arthur P. (2020), Autoethnography as a Way of Life: Listening to Tinnitus Teach, „Journal of Autoethnography”, vol. 1(1), s. 81–92, https://doi.org/10.1525/joae.2020.1.1.81
Google Scholar

Bochner Arthur, Ellis Carolyn (2016), Evocative Autoethnography. Writing Lives and Telling Stories, New York: Routledge.
Google Scholar

Cooley Charles H. (1909), Social Organization: Study of Larger Mind, New York: Schocken.
Google Scholar

Depraz Nathalie (2002), What About the Praxis of Reduction? Between Husserl and Merleau-Ponty, [w:] T. Toadvine, L. Embree (red.), Merleau-Ponty’s Reading of Husserl, Dorchester–Boston–London: Kluwer Academic Publishers, s. 115–126.
Google Scholar

Dobosz Kala, Kacperczyk Anna, Kafar Marcin, Konecki Krzysztof T., Kroczak Hanna, Melnikov Andrii, Szczepaniak Colette, Szwabowski Oskar (2023), The Reverberations of War: Ukrainian and Polish Academics Write a Collective Autoethnography of Experiencing War in Ukraine, „Cultural Studies ↔ Critical Methodologies”, vol. 23(5), https://doi.org/10.1177/15327086231178013
Google Scholar

Douglas Jack D., Johnson John M. (1977), Existential Sociology, Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar

Ellis Carolyn (1991), Sociological Introspection and Emotional Experience, „Symbolic Interaction”, vol. 14(1), s. 23–50.
Google Scholar

Ellis Carolyn (2001), With Mother/With Child. A True Story, „Qualitative Inquiry”, vol. 7(5), s. 598–616.
Google Scholar

Ellis Carolyn, Bochner Arthur, Rambo Carol, Berry Keith, Shakespeare Hannah, Gingrich-Philbrook Craig, Adams Tony E., Rinehart Robert E., Bolen Derek M. (2018), Coming Unhinged: A Twice-Told Multivoiced Autoethnography, „Qualitative Inquiry”, vol. 24(2), s. 119–133, https://doi.org/10.1177/1077800416684874
Google Scholar

Fontana Andrea, Van De Water Richard (1977), The existential thought of Jean-Paul Sartre and Maurice Merleau-Ponty, [w:] J. Douglas, J.M. Johnson (red.), Existential Sociology, Cambridge: Cambridge University Press, s. 100–129.
Google Scholar

Giorgino Vincenzo (2015), Contemplative Methods Meet Social Sciences: Back to Human Experience as It Is, „Journal for the Theory of Social Behaviour”, vol. 45(4), s. 461–483, https://doi.org/10.1111/jtsb.12078
Google Scholar

Giorgino Vincenzo (2016), Contemplative Knowledge and Social Sciences: Close Encounters of the Enactive Kind, [w:] V.M. Bentz, V. Giorgino (red.), Contemplative Social Research. Caring for Self, Being, and Lifeworld, Santa Barbara: Fielding University Press, s. 163–192.
Google Scholar

Hadot Pierre (1995), Philosophy as a Way of Life: Spiritual Exercises from Socrates to Foucault, Malden: Blackwell.
Google Scholar

Heidegger Martin (1962), Being and Time, New York: Harper & Row.
Google Scholar

Heidegger Martin (2000), Elucidations of Holderlin’s Poetry, New York: Humanity Books.
Google Scholar

Heinich Nathalie (2019), Sztuka jako wyzwanie dla socjologii, Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki.
Google Scholar

Iyengar B.K.S. (1983), Light on Pranayama. Pranayama Dipika, London: Unwin Paperbacks.
Google Scholar

Iyengar B.K.S. (2002), The Tree of Yoga, Boston: Shambhala.
Google Scholar

Iyengar B.K.S. (2005a), Light on Life. The Yoga Journey to Wholeness, Inner Peace, and Ultimate Freedom, Pennsylvania: Rodale Books.
Google Scholar

Iyengar B.K.S. (2005b), The Illustrated Light on Yoga, New Delhi: HarperCollins Publishers India & The India Today Group.
Google Scholar

Janesick Valerie J. (2015), Contemplative Qualitative Inquiry: Practicing the Zen of Research, Walnut Creek: Left Coast Press.
Google Scholar

Kacperczyk Anna (2014), Autoetnografia – technika, metoda, nowy paradygmat? O metodologicznym statusie autoetnografii, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. X, nr 3, s. 32–74.
Google Scholar

Kacperczyk Anna (2020), Autoetnograficzna inicjacja, [w:] M. Kafar, A. Kacperczyk (red.), Autoetnograficzne zbliżenia i oddalenia. O autoetnografii w Polsce, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 43–78.
Google Scholar

Kafar Marcin, Kacperczyk Anna (red.) (2020), Autoetnograficzne zbliżenia i oddalenia. O autoetnografii w Polsce, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Konecki Krzysztof T. (2018), Advances in Contemplative Social Research, Łódź–Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Konecki Krzysztof K. (2021), Przekraczanie granic, zamykanie granic. Perspektywa pierwszoosobowa w badaniach socjologicznych, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Google Scholar

Konecki Krzysztof T. (2022a), The Meaning of Contemplation for Social Qualitative Research. Applications and Examples, London–New York: Routledge.
Google Scholar

Konecki Krzysztof T. (2022b), Who Am I When I Am Teaching? Self in Yoga Practice, „The Qualitative Report”, vol. 27(11), s. 2623–2658, https://doi.org/10.46743/2160-3715/2022.5469
Google Scholar

Konecki Krzysztof T. (2022c), Empathy! So What?, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. XVIII, nr 4, s. 194–233.
Google Scholar

Konecki Krzysztof T. (2023), Walking in the City as an Experienced Practice, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. XIX, nr 4, s. 170–201, https://doi.org/10.18778/1733-8069.19.4.08
Google Scholar

Konecki Krzysztof T., Płaczek Aleksandra, Tarasiuk Dagmara (2023), Experiencing the Body in Yoga Practice. Meanings and Knowledge Transfer, London: Routledge.
Google Scholar

Kotarba Joseph A., Johnson John M. (red.) (2002), Postmodern Existential Sociology, Walnut Creek: Altamira Press.
Google Scholar

Leder Drew (1990), The Absent Body, Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Legrand Dorothee (2007), Pre-Reflective Self-Consciousness. On Being Bodily in the World, „Janus Head”, vol. 9(2), s. 493–519.
Google Scholar

Merleau-Ponty Maurice (1962), Phenomenology of Perception, London: Routledge.
Google Scholar

Merleau-Ponty Maurice (1964), The Primacy of Perception, Evanston: Northwestern University Press.
Google Scholar

Morley James (2001), Inspiration and Expiration: Yoga Practice Through Merleau-Ponty’s Phenomenology of the Body, „Philosophy East & West”, vol. 51(1), s. 73–82.
Google Scholar

Nhat Hanh Thich (1976), The Miracle of Mindfulness: An Introduction to the Practice of Meditation, Boston: Beacon Press.
Google Scholar

Nhat Hanh Thich (1991), Peace Is Every Step. The Path of Mindfulness in Everyday Life, New York: Bantam Books.
Google Scholar

Nhat Hanh Thich (2006), Understanding Our Mind, Berkeley: Parallax Press.
Google Scholar

Rehoric David A., Bentz Valerie M. (red.) (2008), Transformative Phenomenology. Changing Ourselves, Lifeworlds, and Professional Practice, Lanham: Lexington Books.
Google Scholar

Richardson Laurel (2018), So, Why Poetry, „Qualitative Inquiry”, vol. 24(9), s. 661–663.
Google Scholar

Rosa Hartmut (2020), Przyspieszenie, wyobcowanie, rezonans. Projekt krytycznej teorii późnonowoczesnej czasowości, Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.
Google Scholar

Schütz Alfred (1962), On Multiple Realities, [w:] M. Natanson (red.), Collected Papers. Vol. I: The Problem of Social Reality, The Hague: Nijhoff, s. 207–259.
Google Scholar

Schütz Alfred (1976), Don Quixote and the Problem of Reality, [w:] A. Brodersen (red.), Collected Papers II. Phaenomenologica, vol. 15, Dordrecht: Springer, s. 135–158.
Google Scholar

Schütz Alfred (2011), Collected Papers V. Phenomenology and the Social Sciences, Dordrecht–Heidelberg–London–New York: Springer.
Google Scholar

Suzuki Daisetz T. (1964), An Introduction to Zen Buddhism, New York: Grove Press.
Google Scholar

Suzuki Daisetz T. (1994), The Zen Koans as a Means of Attaining Enlightenment, Vermont–Tokyo: Charles E. Tuttle Co., Inc. of Rutland.
Google Scholar

Van Manen Max (1997/2015), Researching Lived Experience. Human Science for an Action Sensitive Pedagogy, New York: Routledge.
Google Scholar

Van Manen Max (2016), Phenomenology of Practice. Meaning-Giving Methods in Phenomenological Research and Writing, London–New York: Routledge.
Google Scholar