Rekonstrukcja praktyk analizy dyskursu na podstawie wybranych anglojęzycznych czasopism dyskursywnych

Joanna Bielecka-Prus; Anna Horolets

doi:10.18778/1733-8069.9.1.08

Autor

Joanna Bielecka-Prus Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydział Filozofii i Socjologii, Instytut Socjologii, ul. Langiewicza 6a, pokój 18
Anna Horolets Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie, ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.9.1.08

Słowa kluczowe:

analiza dyskursu, praktyki badawcze, czasopisma recenzowane, streszczenia, materiał badawczy, przedmiot analizy, podejścia teoretyczne, metody, kategorie analityczne

Abstrakt

Artykuł ma cel eksploracyjny. Podjęto w nim próbę zrekonstruowania praktyk analizy dyskursu na podstawie badania zawartości abstraktów czasopism anglojęzycznych z zakresu analizy dyskursu („Language in Society”, „Discourse Studies”, „Discourse and Society”, „Language and Communication”, „Text and Talk”). Analizie poddano czasopisma mające wysoki współczynnik cytowalności i w związku z tym duży wpływ na wyznaczanie głównych trendów metodologicznych w analizie dyskursu. Obliczono częstotliwość występowania typów materiału badawczego (np. dyskurs ustny i mówiony) i przedmiotu analizy (interakcja instytucjonalna, codzienna, medialna i internetowa) oraz podejść teoretycznych i kategorii badawczych. Na podstawie szczegółowej analizy zróżnicowania pomiędzy czasopismami i tendencji wspólnych dla nich wszystkich dokonano wstępnych uogólnień na temat praktyk analizy dyskursu w krajach anglosaskich. Cechy wyróżniające te praktyki to między innymi skupienie się na interakcji, zainteresowanie kontekstami instytucjonalnymi i komunikacją mówioną oraz uprawianie badań stosowanych.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogramy autorów

Joanna Bielecka-Prus - Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydział Filozofii i Socjologii, Instytut Socjologii, ul. Langiewicza 6a, pokój 18

Joanna Bielecka-Prus, dr, adiunkt w Instytucie Socjologii UMCS. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół problematyki badań jakościowych i wykorzystywania tych metod w badaniach terenowych nad wykluczeniem społecznym, marginalizacją społeczną, obcością i tożsamością społeczną. Jest autorką książki Transmisja kultury w rodzinie i w szkole. Teoria Basila Bernsteina (2010).

Anna Horolets - Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie, ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa

Anna Horolets, dr, pracuje w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Zajmuje się badaniami dyskursywnych mechanizmów tworzenia światów społecznych i tożsamości oraz rolą słowa w budowaniu relacji władzy i podporządkowania. W kręgu jej zainteresowań znajdują się teorie czasu wolnego, turystyki i migracji, prowadzi badania o turystyce niszowej do krajów byłego ZSRR oraz o czasie wolnym migrantów. Jest redaktorką pracy zbiorowej Analiza dyskursu w socjologii i dla socjologii (2008).

Bibliografia

Agha Asif (2003) The Social Life of Cultural Value. „Language and Communication”, vol. 23, s. 231–273.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/S0271-5309(03)00012-0

Barth Fredrik i in. (2007) Antropologia. Jedna dyscyplina, cztery tradycje: brytyjska, niemiecka, francuska i amerykańska. Przełożyła Joanna Tegnerowicz. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Basso Keith H. (1979) Portraits of “The Whiteman”: Linguistic Play and Cultural Symbols Among the Western Apache. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511618147

Bhatia Vijay K. (1993) Analyzing Genre: Language Use in Professional Settings. London: Longman.
Google Scholar

Blommaert Jan (2005) Discourse. A Critical Introduction. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511610295

Brinton Laurel L. (2008) Historical Discourse Analysis [w:] Deborah Schiffrin, Deborah Tannen, Heidi E. Hamilton, eds., The Handbook of Discourse Analysis. Oxford: Blackwell, s. 138–160.
Google Scholar

Brown Penelope, Levinson Stephen C. (1987) Politeness: Some Universals in Language Usage. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511813085

Brown Roger, Gilman Albert (1960) The Pronouns of Power and Solidarity [w:] Thomas A. Sebeok, ed., Style in Language. Cambridge: MIT Press, s. 253–277.
Google Scholar

Carter Ronald A., Malmkjær Kirsten (2002) Text linguistics [w:] Kirsten Malmkjær, ed., The Linguistics Encyclopedia. London: Routledge, s. 540–551.
Google Scholar

Cots Joseph M. (2006) Discourse Strategies [w:] Philipp Strazny, ed., Encyclopedia of Linguistics. New York: Taylor & Francis, s. 271–272.
Google Scholar

Cutting Joan (2011) Spoken Discourse [w:] Ken Hyland, Brian Paltridge, eds., Continuum Companion to Discourse Analysis. London: Continuum, s. 155–170.
Google Scholar

Czyżewski Marek (2005) Dyskurs [w:] Encyklopedia Socjologii. Suplement. Władysław Kwaśniewicz i inni, red., Warszawa: Oficyna Naukowa, s. 50‒58.
Google Scholar

Czyżewski Marek (2008) Elementy i całości. O niektórych dylematach analizy dyskursu [w:] Anna Horolets, red., Analiza dyskursu w socjologii i dla socjologii. Toruń: Adam Marszałek, s. 19–29.
Google Scholar

van Dijk Teun A. (2008) Critical Discourse Analysis [w:] Deborah Schiffrin, Deborah Tannen, Heidi E. Hamilton, eds., The Handbook of Discourse Analysis. London: Blackwell, s. 372–397.
Google Scholar

van Dijk Teun A. (2009) Society and Discourse. How Social Contexts Influence Text and Talk. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511575273

Drew Paul (2001) Conversation Analysis [w:] Rajend Mesthrie, ed., Concise Encyclopedia of Sociolinguistics. Oxford: Elsevier, s. 109–116.
Google Scholar

Duszak Anna, Fairclough Norman, red., (2008) Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Fairclough Norman (1992) Discourse and Social Change. Cambridge: Polity Press.
Google Scholar

Fairclough Norman (2003) Analysing Discourse. Textual Analysis for Social Research. London: Routledge.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9780203697078

Fairclough Norman (2006) Genres in Political Discourse [w:] Keith Brown, ed., Encyclopedia of Language and Linguistics. Oxford: Elsevier, s. 32–38.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/B0-08-044854-2/00719-7

Giddens Anthony (2001) Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Przełożyła Alina Szulżyńska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Grzymała-Kazłowska Aleksandra (2004) Socjologicznie zorientowana analiza dyskursu na tle współczesnych badań nad dyskursem. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4, s. 13–34.
Google Scholar

Gumperz John (2008) Interactional Sociolinguistics: A Personal Perspective [w:] Deborah Schiffrin, Deborah Tannen, Heidi E. Hamilton, eds., The Handbook of Discourse Analysis. Malden: Blackwell, s. 215–228.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/9780470753460.ch12

Halliday Michael A. K. (1978) Language as Social Semiotic. London: Edward Arnold.
Google Scholar

Harré Rom (2008) The Discursive Turn in Social Psychology [w:] Deborah Schiffrin, Deborah Tannen, Heidi E. Hamilton, eds., The Handbook of Discourse Analysis. London: Blackwell, s. 688–706.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/9780470753460.ch36

Harré Rom, van Langenhove Luk, eds., (1999) Positioning Theory: Moral Contexts of Intentional Action. Malden: Blackwell.
Google Scholar

Hunter Lynette (1990) A Rhetoric of Mass Communication: Collective or Corporate Public Discourse [w:] Richard L. Enos, ed., Oral and Written Communication. Historical Approaches. London: Sage, s. 216–261.
Google Scholar

Hymes Dell H. (1996) Ethnography, Linguistics, Narrative Inequality: Target Organ and Modulator of Toxicity. London: Taylor & Francis.
Google Scholar

Ilie Cornelia (2006) Rhetoric, Classical [w:] Keith Brown, ed., Encyclopedia of Language and Linguistics. Oxford: Elsevier, s. 573–579.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/B0-08-044854-2/04305-4

Jabłońska Barbara (2006) Krytyczna analiza dyskursu: refleksje teoretyczno-metodologiczne. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 2, nr 1 [dostęp 2 listopada 2012]. Dostępny w Internecie http://www.qualitativesociologyreview.org /PL/archive_pl.php
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.2.1.04

Jha Alok (2012) Academic spring: how an angry maths blog sparked a scientific revolution. „Guardian”, 9 kwietnia [dostęp 28 listopada 2012]. Dostępny w Internecie www.guardian.co.uk/science
Google Scholar

Kurcz Ida, Okuniewska Hanna, red., (2011) Język jako przedmiot badań psychologicznych. Psycholingwistyka ogólna i neurolingwistyka. Warszawa: Wydawnictwo Academica, SWPS.
Google Scholar

Labov William (1966) The Social Stratification of English in New York City. Washington: Center for Applied Linguistics.
Google Scholar

Labov William, Waletzky Joshua (1967) Narrative Analysis: Oral Versions of Personal Experience [w:] June Helm, ed., Essays on the Verbal and Visual Arts. Seattle: University of Washington Press, s. 12–44.
Google Scholar

Lakoff George, Johnson Mark (1988) Metafory w naszym życiu. Przełożył Tomasz Paweł Krzeszowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Levinson Stephen C. (2010) Pragmatyka. Przełożyli Tadeusz Ciecierski, Katarzyna Stachowicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Liddicoat Anthony J. (2007) An Introduction to Conversation Analysis. London: Continuum.
Google Scholar

Lisowska-Magdziarz Małgorzata (2006) Analiza tekstu w dyskursie medialnym. Przewodnik dla studentów. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Google Scholar

Malmkjær Kirsten, ed., (2002) Semantics [w:] The Linguistics Encyclopedia. London: Routledge, s. 455–468.
Google Scholar

Myers Greg (1990) Writing Biology: Texts in the Social Construction of Scientific Knowledge. Madison: University of Wisconsin Press.
Google Scholar

Narrative Inquiry (2006) Special Issue: Narrative – State of the Art, ed., Michael Bamberg, vol. 16, no. 1.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1075/ni.16.1

Nijakowski Lech (2006) Hermeneutyka i teoria dyskursu [w:] Aleksandra Jasińska-Kania i in., red., Współczesne teorie socjologiczne, t. 2. Warszawa: Scholar, s. 995–1000.
Google Scholar

Norrick Neal R. (2008) Discourse and Semantics [w:] Deborah Schiffrin, Deborah Tannen, Heidi E. Hamilton, eds., The Handbook of Discourse Analysis. London: Blackwell, s. 76–99.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/9780470753460.ch5

Ogden Charles K., Richards Ivor A. (1923) The Meaning of Meaning. London: Routledge.
Google Scholar

Ong Walter J. (1982) Orality and Literacy. The Technologizing of the World. London, New York: Menthuen.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9780203328064

Pawliszak Piotr, Rancew-Sikora Dorota (2012) Wprowadzenie do socjologicznej analizy dyskursu. „Studia Socjologiczne”, nr 1, s. 5–15.
Google Scholar

Pękala Justyna (2009) Mechanizm peer review na przykładzie polskich czasopism naukowych [komputeropis]. Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Przepiórkowski Adam i in., red., (2012) Narodowy Korpus Języka Polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Rancew-Sikora Dorota (2007) Analiza konwersacyjna jako metoda badania rozmów codziennych. Warszawa: Trio.
Google Scholar

Rapley Tim (2010) Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów. Przełożyła Anna Gąsior-Niemiec. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Reisigl Martin (2006) Rhetorical Tropes in Political Discourse [w:] Keith Brown, ed., Encyclopedia of Language and Linguistics. Oxford: Elsevier, s. 597‒604.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/B0-08-044854-2/00725-2

Reisigl Martin (2011) Analiza retoryki politycznej [w:] Ruth Wodak, Michał Krzyżanowski, red. Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych. Warszawa: Łośgraf, s. 151–183.
Google Scholar

Ricoeur Paul (1992) Filozofia osoby. Przełożyła Małgorzata Frankiewicz. Kraków: Wydawnictwo PAT.
Google Scholar

Rose Gillian (2010) Interpretacja materiałów wizualnych. Przełożyła Ewa Klekot. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Sarangi Srikant (2011) Editorial: contextualizing Gumperz. „Text and Talk”, vol. 31, no. 4, s. 375–380.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/text.2011.017

Schegloff Emanuel A. (1972) Notes on a Conversational Practice: Formulating Place [w:] David Sudnow, ed., Studies in Social Interaction. New York: Free Press, s. 75–119.
Google Scholar

Schegloff Emanuel A. (1992) Repair after Next Turn. „American Journal of Sociology”, vol. 97, no. 5, s. 1295–1345.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1086/229903

Schneider Klaus (2005) Pragmatics [w:] Philipp Strazny, ed., Encyclopedia of Linguistics. New York: Taylor & Francis, s. 869–872.
Google Scholar

Sennet Richard (2006) Korozja charakteru. Osobiste konsekwencje pracy w nowym kapitalizmie. Przełożyli Jan Dziergowski i Łukasz Mikołajewski. Warszawa: Muza.
Google Scholar

Shuy Roger W. (2008) Discourse Analysis in Legal Context [w:] Deborah Schiffrin, Deborah Tannen, Heidi E. Hamilton, eds., Handbook of Discourse Analysis. London: Blackwell, s. 437–452.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/9780470753460.ch23

Stachowiak Jerzy (2012) Analiza relacji władzy w konkurencyjnych perspektywach Noama Chomsky’ego i Michela Foucault. „Studia Socjologiczne”, nr 1 (204), s. 93–110.
Google Scholar

Stubbs Michael (2008) Computer Assisted Text and Corpus Analysis: Lexical Cohesion and Communicative Competence [w:] Deborah Schiffrin, Deborah Tannen, Heidi E. Hamilton, eds., The Handbook of Discourse Analysis. London: Blackwell, s. 304–320.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/9780470753460.ch17

Taverniers Miriam (2006) Grammatical Metaphor and Lexical Metaphor: Different Perspectives on Semantic Variation. „Neophilologus”, vol. 90, no. 2, s. 321–332.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s11061-005-0531-y

Thompson Geoff, Hunston Susan (2006) Evaluation in Text [w:] Keith Brown, ed. Encyclopedia of Language and Linguistics. Oxford: Elsevier, s. 305–312.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/B0-08-044854-2/00509-5

Trudgill Peter (1986) Dialects in contact. Oxford: Blackwell.
Google Scholar

Trutkowski Cezary (2004) Wybór czy konieczność – o potrzebie wykorzystania analizy dyskursu w socjologii. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4, s. 35–50.
Google Scholar

Trzebiński Jerzy, red., (2002) Narracja jako sposób rozumienia świata. Gdańsk: GWP.
Google Scholar

Wetherell Margaret (2008) Themes in Discourse Research: The Case of Diana [w:] Margaret Wetherell, Stephanie Tylor, Yates Simeon J., eds., Discourse Theory and Practice. A Reader. London: Sage, s. 14–28.
Google Scholar

Widdowson Henry (1995) Discourse analysis: A critical view. „Language and Literature”, no. 4, s. 157–172.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/096394709500400301

Wodak Ruth (2011a) Wstęp: badania nad dyskursem-ważne pojęcia i terminy [w:] Ruth Wodak, Michał Krzyżanowski, red., Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych. Warszawa: Łośgraf, s. 11–48.
Google Scholar

Wodak Ruth (2011b) Critical Discourse Analysis [w:] Ken Hyland, Brian Paltridge, eds., Continuum Companion to Discourse Analysis. London: Continuum, s. 38–53.
Google Scholar

Wodak Ruth, Krzyżanowski Michał, red., (2011) Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych. Warszawa: Łośgraf.
Google Scholar

Yule George (1996) Pragmatics. Oxford: Oxford University Press.
Google Scholar

Zarycki Tomasz (2012) Poszerzając kontekst: ku krytycznej socjologii językoznawstwa. „Studia Socjologiczne”, nr 1 (204), s. 57‒73.
Google Scholar