Wizualna Teoria Ugruntowana. Nauczanie teorii ugruntowanej przy pomocy obrazów i analizy wizualnej

Krzysztof T. Konecki

doi:10.18778/1733-8069.6.2.01

Autor

Krzysztof T. Konecki Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Katedra Socjologii Organizacji i Zarządzania, Instytut Socjologii, ul. Rewolucji 1905r. Nr 41/43, 90-214 Łódź

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.6.2.01

Słowa kluczowe:

wizualna teoria ugruntowana, nasycanie kategorii, socjologia wizualna, fotografie, procesy wizualne, bezdomność, socjologia jakościowa, nauczanie metod jakościowych

Abstrakt

Artykuł powstał na podstawie mojego 20-letniego doświadczenia w nauczaniu metod jakościowych i teorii ugruntowanej. Chciałbym w nim pokazać użyteczność analizy wizualnej w nauczeniu metodologii teorii ugruntowanej i konstruowaniu kategorii i hipotez przy pomocy obrazów. Proces nauczania będzie pokazany na przykładzie realizowanego projektu badawczego dotyczącego bezdomności. Bardzo ważnym narzędziem jest sekwencjonowanie obrazów/zdjęć, które daje porównawczy wgląd w dane empiryczne i uczy metody porównawczej. Studenci mogą się nauczyć porównywać i odnajdywać wzory w empirycznych przykładach mających charakter wizualny. Niektóre z sekwencji pokazują fazy działań. W innych przypadkach kolejność zdjęć danych studentom nie jest dokładnie zaplanowana. Kolejność jest niemal przypadkowo (i sztucznie) stworzona, co zmusza studentów do znalezienia wzorów przy pomocy analizy porównawczej. Powinniśmy zawsze mieć świadomość tego co widzieliśmy przed obejrzeniem danej fotografii i co ewentualnie będziemy widzieć dalej – wszystko to ma wpływ na to co widzimy aktualnie. Przypomina to trochę analizę sekwencyjną danych tekstowych. W tego typu analizie zachęca się również studentów do nasycania kategorii przy pomocy danych pochodzących z obrazów. Dzięki temu nie tracą oni świadomości powiązań podczas przechodzenia od empirycznych przykładów do opracowanych koncepcyjnie własności kategorii i w końcu do ich definicji oraz tez teoretycznych. W ten sposób studenci uczą się również nasycania kategorii i ostatecznie uczą się jak budować teorię ugruntowaną przy pomocy obrazów, to jest uczą się generowania kategorii, własności i tez poprzez kodowanie i analizę teoretyczną obrazów.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Krzysztof T. Konecki - Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Katedra Socjologii Organizacji i Zarządzania, Instytut Socjologii, ul. Rewolucji 1905r. Nr 41/43, 90-214 Łódź

Krzysztof T. Konecki, prof. - kierownik Katedry Socjologii Organizacji i Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego. Redaktor Naczelny "Qualitative Sociology Review" (wersja polska "Przegląd Socjologii Jakościowej"). Członek Rady Programowej kwartalnika "Podstawy Zarządzania", przewodniczący Zarządu Qualitative Methods Research Network of European Sociological Association, członek Zarządu Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, przewodniczący sekcji Socjologii Jakościowej i Symbolicznego Interakcjonizmu Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Obszar zainteresowań naukowych: socjologia jakościowa, teoria ugruntowana, interakcjonizm symboliczny, socjologia organizacji i zarządzania, socjologia pracy, symbolika organizacyjna, organizacja i zarządzanie w kulturze japońskiej, socjologia relacji ludzi i zwierząt, socjologia interakcji.

Bibliografia

Anderson, Nels (1923/1965) The Hobo. The Sociology of the Homless Man. Chicago, London: Phoenix Books, The University of Chicago Press.
Google Scholar

Banks, Marcus (2007) Using Visual Qualitative Data. LA, London, New Delhi, Singapore: Sage.
Google Scholar

Blumer, Herbert (1969/2007) Interakcjonizm symboliczny. Kraków: Nomos.
Google Scholar

Bryant, Anthony i Kathy Charmaz (2007) The Sage Handbook of Grounded Theory. Los Angeles, London, New Delhi, Singapore: Sage.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4135/9781848607941

Borkowska, Iwona i Radosław Skrobacki (2008) "Fotoopowieści kobiet i mężczyzn – co ich łączy, a co dzieli?" w Do zobaczenia. Socjologia wizualna w praktyce badawczej, pod redakcją J. Kaczmarek. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Google Scholar

Charmaz Kathy (2009) Teoria Ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Chenail, Ronald (2004) When Disney meets the research park: Metaphors and models for engineering an online learning community of tomorrow. Internet and Higher Education, 7(2), 107-121. Dostęp: 14.02.2009 http://www.nova.edu/~ron/Disney.pdf
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.iheduc.2004.03.001

Chenail, Ronald (2008) "YouTube as a qualitative research asset: Reviewing user generated videos as learning resources." The Weekly Qualitative Report 1(4), 18-24. Dostęp: 14.02.2009 http://www.nova.edu/ssss/QR/WQR/youtube.pdf
Google Scholar

Chenail, Ronald J., Spong, Jennifer L., Chenail, Jan, Liscio, Michele, McLean, Lenworth. G., Cox, Holly G., Shepherd, Brenda i Mowzoon, Nura C. (2006). "Creating and using learning objects in qualitative research education." The Qualitative Report 11(3): 450-473. Dostęp: 14.09.2009 http://www.nova.edu/ssss/QR/QR11-3/chenail.pdf
Google Scholar

Chenail, Ronald. J., St. George, Sally, Wulff, Dan, Duffy, Maureen, Laughlin, Martha, Warner, Kate i Sahni, Tarmeen (2007). "Mentoring qualitative research authors globally: The Qualitative Report experience." The Qualitative Report, 12(1): 67-81. Dostęp: 14.02.2009 http://www.nova.edu/ssss/QR/QR12-1/chenail.pdf
Google Scholar

Clarke, Adele (2005) Situational Analysis: Grounded Theory after the Postmodern Turn. Thousand Oaks, Ca: Sage.
Google Scholar

Corbin, Juliet i Anselm Strauss (2007) Basics of Qualitative Research. Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory. 3rd Edition. London: Sage.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4135/9781452230153

Drozdowski, Rafał (2008) "Autodefiniujące pamiątki." w Wyobraźnia społeczna. Horyzonty – źródła – dynamika. Uwarunkowania strategii dostosowawczych współczesnego społeczeństwa polskiego – studium socjologiczne, pod redakcją R. Drozdowski i M. Krajewski. Poznań: Wydawnictwo UAM.
Google Scholar

Drozdowski, Rafał i Marek Krajewski, redaktorzy (2008) Wyobraźnia społeczna. Horyzonty – źródła – dynamika. Uwarunkowania strategii dostosowawczych współczesnego społeczeństwa polskiego – studium socjologiczne. Poznań: Wydawnictwo UAM.
Google Scholar

Glaser, Barney (1965) "The Constant Comparative Method of Qualitative Analysis." Social Problems 12(4): 436 – 445.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/798843

Glaser, Barney (1978) Theoretical Sensitivity. San Francisco: The Sociology Press.
Google Scholar

Glaser, Barney i Anselm Strauss L. (1967) Discovery of Grounded Theory. Strategies for Qualitative Research. Chicago : Aldine.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1097/00006199-196807000-00014

Goode, David (2007) Playing With My Dog Katie. An Ethnomethodological Study of Dog– Human Interaction. West Lafayette, Indiana: Purdue University Press.
Google Scholar

Hesse – Biber, Sharlene N. (2007) "Teaching Grounded Theory.” W The Sage Handbook of Grounded Theory, pod redakcją A. Bryant i K. Charmaz. Los Angeles, London, New Delhi, Singapore: Sage.
Google Scholar

Hurworth, Rosalind E. (2008) Teaching qualitative research: Cases and issues. Rotterdam: Sense Publishers.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1163/9789087902056

Iacocca, Lee i William Novak (1984) Iaccoca – An Autobiography. New York: The Bantam Dell Publishing Group.
Google Scholar

Johnsen, Sarah i John May and Paul Cloke (2008) "Imag(in)ing ‘homeless places’: using auto – photography to re-examine the geographies of homelessness." Area 40(2): 194 – 207.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1475-4762.2008.00801.x

Jahoda, Marie, Paul Lazarsfeld, Hans Zeisel (2007) Bezrobotni Marienthalu. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Knoblauch, Hubert i Bernt Schnettler, Jurgen Raab, Hans Georg Soeffner (2006) Video Analysis: Methodology and Methods. Qualitative Audiovisual Data Analysis in Sociology. Frankfurt am Main: Peter Lang.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3726/978-3-653-02667-2

Kaczmarek, Jerzy, redaktor (2008) Do zobaczenia. Socjologia wizualna w praktyce badawczej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Google Scholar

Konecki, Krzysztof Tomasz (2000) Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Konecki, Krzysztof Tomasz (2008) "Dotyk i wymiana gestów jako element wytwarzania więzi emocjonalnej. Zastosowania socjologii wizualnej i metodologii teorii ugruntowanej w badaniu interakcji zwierząt i ludzi." Przegląd Socjologii Jakościowej IV(1). Dostęp grudzień 2008 http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/Volume6/PSJ_4_1_Konecki.pdf
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.4.1.04

Liberman, Kenneth (2004) Dialectical Practice In Tibetan Philosophical Culture. An Ethnomethodological Inquiry Into Formal Reasoning. Lanham, Boulder, New York, Toronto, Plymouth, UK: Rowman & Littlelfield Publishers.
Google Scholar

Mastenbroek, Willem (2000) "Organizational Behaviour As Emotion Management". S. 19-35 w Emotions in the workplace, pod redakcją Neal M. Ashkanasy, Charmine E.J Härtel i Wilfred J. Zerbe. Quorum Books, Westpoort, Connecticut/London.
Google Scholar

Pink, Sarah (2007) Doing Visual Ethnography. London, Thousand Oaks, New Delhi: Sage.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4135/9780857025029

Radley, Alan, Darin Hodgetts i Andrea Cullen (2005) "Vizualizing homlessness: a study in photography and estrangement." Journal of Community and Applied Social Psychology, 15: 273 – 295.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/casp.825

Schubert, Cornelius (2006) "Video Analysis of Practice and Practice of Video Analysis. Selecting field and focus in videography." W Video Analysis: Methodology and Methods. Qualitative Audiovisual Data Analysis in Sociology, pod redakcją H. Knoblauch, B. Schnettler, J. Raab, H. G. Soeffner. Frankfurt am Main: Peter Lang.
Google Scholar

Silverman, David (2007) A Very Short, Fairly Interesting And Reasonably Cheap Book About Qualitative Research, LA, London, New Delhi, Singapore: Sage.
Google Scholar

Strübing, Jörg (2004) Grounded Theory. Zur sozialtheoretischen und epistemologischen Fundierung des Verfahrens der empirisch begründeten Theoriebildung (Reihe: Qualitative Sozialforschung Bd. 15). Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften.
Google Scholar

Strübing, Jörg (2007) Anselm Strauss. Konstanz: Uvk Verlags GmbH.
Google Scholar

Suchar, Charles (1997) "Grounding visual research in shooting scripts." W Qualitative Sociology 20(1): 33-55.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1023/A:1024712230783