Niczyje czy wspólne? O naturalnych i sztucznych językach mieszanych

Ewa Lipińska

doi:10.18778/0860-6587.27.01

Autor

Ewa Lipińska Uniwersytet Jagielloński, Wydział Polonistyki, Katedra Języka Polskiego jako Obcego, ul. Grodzka 64, 31-044 Kraków https://orcid.org/0000-0002-9260-4885

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-6587.27.01

Słowa kluczowe:

języki mieszane, sztuczne, naturalne, interjęzyk, lingua franca

Abstrakt

Celem tekstu jest uporządkowanie i scharakteryzowanie naturalnych i sztucznych języków mieszanych, które podlegają również klasyfikacji „edukacyjnej”. W artykule zwraca się uwagę na to, że naturalne języki mieszane (np. pidgin) nie były poznawane w szkole, zaś sztuczne (np. volapük) można opanować tylko w wyniku uczenia się/nauczania. Omówiono interjęzyk jako zjawisko obecne w procesie dydaktycznym, ale i poza nim – jako efekt naturalnego kontaktu języków. Refleksji poddano kwestię poszukiwań języka uniwersalnego, który służyłby do globalnego porozumiewania się i podjęto próbę wyjaśnienia istoty lingua franca, akcentując rolę angielszczyzny (także jej odmian Basic English i Plain English) we współczesnym świecie.

Bibliografia

Arabski J., 1985, O przyswajaniu języka drugiego (obcego), Warszawa.
Google Scholar

Arabski J., 2007, Transfer międzyjęzykowy, w: I. Kurcz (red.), Psychologiczne aspekty dwujęzyczności, Gdańsk, s. 341–351.
Google Scholar

Białołus M., 2018, Sztuczne języki wobec mediów społecznościowych, „Pogranicze. Studia Społeczne”, t. XXXII, s. 168–181; https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/7481/1/Pogranicze_32_2018_M_Bialous_Sztuczne_jezyki.pdf https://doi.org/10.15290/pss.2018.32.11 [25.01.2020].
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15290/pss.2018.32.11

Borecka V., 2017, Psycholingwistyczne przyczyny fosylizacji w nauce języka angielskiego, „Białostockie Archiwum Językowe”, nr 17, s. 13–31.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15290/baj.2017.17.01

Boutet J., 1997, Language et societé, Paris.
Google Scholar

Chaudenson R., 1989, Créoles et enseignement du français, Paris [non vidi].
Google Scholar

Chaudenson R., 1992, Des îles, des hommes, des langues. Essai sur la créolisation linguistique et culturelle, Paris [non vidi].
Google Scholar

Deprez Ch., 1994, Les enfants bilingues: langues et familles, Didier, Paris.
Google Scholar

Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, 1999, Wrocław.
Google Scholar

Grosjean F., 1982, Life with Two Languages. An Introduction to Bilingualism, Cambridge.
Google Scholar

Hamers J.F., Blanc M., 1983, Bilingualité et bilinguisme, 2eme ed., Bruxelles.
Google Scholar

Hlibowicka-Węglarz B., 2013, Portugalskie języki kreolskie w Afryce, Lublin.
Google Scholar

Hlibowicka-Węglarz B., 2016, Wielojęzyczność społeczności dawnych portugalskich kolonii w Afryce, „LingVaria” XI, 1 (21), s. 165–176.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12797/LV.11.2016.21.14

Hlibowicka-Węglarz B., 2017, Pidżyny i inne języki wehikularne, „LingVaria” XII, 1 (23), s. 25–41.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12797/LV.12.2017.23.02

Hornsby M., 2016, Wielojęzyczność i kontakty językowe, w: N. Nau, M. Hornsby, M. Karpiński, K. Klessa, T. Wicherkiewicz, R. Wójtowicz (red.), Języki w niebezpieczeństwie. Księga wiedzy, Poznań, s. 77–90.
Google Scholar

Klein W., 1989, L’acquisition de langue étrangère, trad. de Colette Noyou, Paris.
Google Scholar

Komorowska H., 1980, Nauczanie gramatyki języka obcego a interferencja, Warszawa.
Google Scholar

Kulczycki E., 2011, Założenia filozoficznych języków apriorycznych, w: M. Cieszkowski, J. Szczepaniak (red.), My w wieży Babel. Między przekleństwem a błogosławieństwem, Bydgoszcz, s. 39–49 [non vidi].
Google Scholar

Kurcz I., 2007, A może w miejsce dwujęzyczności – język globalny? w: I. Kurcz (red.), Psychologiczne aspekty dwujęzyczności, Gdańsk, s. 457–356.
Google Scholar

Lipińska E., 2003, Język ojczysty, język obcy, język drugi. Wstęp do badań dwujęzyczności, Kraków.
Google Scholar

Lipińska E., 2019, Język polonijny czy języki polonijne? „Postscriptum Polonistyczne”, nr 2 (24), s. 191–206.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31261/PS_P.2019.24.11

Lipińska E., (w druku), Jeden język, wiele aspektów – o zróżnicowaniu polszczyzny w kraju i zagranicą w kontekście jej nauczania, w: A. Seretny, E. Lipińska (red.), Dydaktyka języka polskiego jako nierodzimego: konteksty – dylematy – trendy, Kraków.
Google Scholar

Lubecka A., 1999, Wieża Babel „na wspak”. Komunikacja międzyludzka w świecie współczesnym, „Biuletyn Glottodydaktyczny” nr 5, s. 97–112 [non vidi].
Google Scholar

Łuczak A., 2016, Idea „plain English” a rozwijanie sprawności zrozumiałego pisania, „Języki Obce w Szkole”, nr 3, s. 27–33.
Google Scholar

Łuczyński E., Maćkiewicz J., 2002, Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia, Gdańsk.
Google Scholar

McArthur T. (red.) 1992. The Oxford companion to English language, Oxford [non vidi].
Google Scholar

Mycawka M., 2017, Uniwersalny język nigdy się nie przyjmie, „Rzeczpospolita”, https://www.rp.pl/Edukacja/306199920-Uniwersalny-jezyk-nigdy-sie-nie-przyjmie.html [28.02.2020].
Google Scholar

Nickel G., 2000, Rola interjęzyka w nauczaniu języków obcych, w: J. Arabski (red.), Metody badań glottodydaktycznych. Materiały z konferencji, Katowice.
Google Scholar

Ochotna D., 2016, Język polskiej agory wirtualnej – żargon czy pidgin? Próba definicji na podstawie opracowania McArthura (1992), „Scripta Neophilologica Posnaniensia”, t. XVI, s. 85–97.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/snp.2016.16.05

Ożóg K., 2001, Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku. Wybrane zagadnienia, Rzeszów.
Google Scholar

Perego P., 1968, Les sabirs, w: A Martinet (red.), Le langage – Encyclopédie de la Pléiade, Paris, s. 597–607 [non vidi].
Google Scholar

Pereira D., 2006, Crioulos de base portuguesa, Lisboa [non vidi].
Google Scholar

Płóciennik I., Podlawska D. (2008), Słownik wiedzy o języku, Warszawa.
Google Scholar

Selinker L., 1972, Interlanguage, „International Review of Applied Linguistics”, nr 10, s. 219–231.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/iral.1972.10.1-4.209

Słownik polonijny „Hau ar ju?”, 2014, zebr. w USA Z.R. Frącz, https://www.slownikpolonijny.com [19.04.2020].
Google Scholar

Soldecka N., 2012, 8 najciekawszych sztucznych języków, https://menway.interia.pl/obyczaje/nauka/news-8-najciekawszych-sztucznych-jezykow,nId,451587 [28.01.2020].
Google Scholar

Stenström I., 1997, Interlingua. Instrumento moderne de communication international, Warszawa, https://sites.google.com/site/jezykinterlingua/podrecznik/wstep [28.01.2020].
Google Scholar

Szulc A., 1994, Słownik dydaktyki języków obcych, Warszawa.
Google Scholar

Warchoł-Schlottmann M., 1994, Próba opisu kompetencji językowej w niemieckim i polskim u Polaków w Niemczech – studium socjolingwistyczne, niepublikowana rozprawa doktorska, Kraków.
Google Scholar

Żurek A., 2014, Z badań nad interjęzykiem, w: A. Dąbrowska, U. Dobesz (red.), 40 lat wrocławskiej glottodydaktyki polonistycznej. Teoria i praktyka, Wrocław, s. 291–301.
Google Scholar

http://interl.amu.edu.pl/interlingvistiko/simpozio2017pl.html [25.01.2020].
Google Scholar

http://pl.languagesindanger.eu/book-of-knowledge/list-of-languages/ [30.01.2020].
Google Scholar

https://www.ibuk.pl/fiszka/166092/jasnopis.html [18.02.2020].
Google Scholar

https://www.google.com/search?q=J.+Boudouin+do+Courtenay&oq=J.+Boudouin+do+Courtenay&aqs=chrome..69i57.1163j0j7&sourceid=chrome&ie=UTF-8 [25.01.2020].
Google Scholar

https://www.google.com/search?q=Otto+Jespersen&oq=Otto+Jespersen&aqs=chrome..69i57j0l5.2734j0j8&sourceid=chrome&ie=UTF-8 [25.01.2020].
Google Scholar