Zyskiwanie samowiedzy poznawczej jako proces edukacyjny

Marcin Kafar

doi:10.18778/2450-4491.04.17

Autor

Marcin Kafar Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu, Katedra Badań Edukacyjnych

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.04.17

Słowa kluczowe:

refleksywność, narracja, podejście auto/biograficzne, etnografia życia, kryptoautobiografia, badania edukacyjne, Wojciech Józef Burszta, Iwona Kabzińska

Abstrakt

Artykuł jest próbą przybliżenia podejścia refleksywnego w odmianie auto/biograficznej. W tym kontekście interpretacji poddane zostały dwie reprezentatywne dla tego podejścia wypowiedzi zamieszczone w tomie 4. czasopisma „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne” („NOWIS”). Na innym poziomie tekst ukazuje problem dystansu i bliskości występujący między różnymi ujęciami stosowanymi w badaniach poświęconych edukacyjnym wymiarom biografii.

Biogram autora

Marcin Kafar - Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu, Katedra Badań Edukacyjnych

Doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Katedrze Badań Edukacyjnych Uniwersytetu Łódzkiego; redaktor kilku serii wydawniczych i członek redakcji „NOWIS”. Obecnie prowadzi badania nad biografiami naukowymi w Polsce i Stanach Zjednoczonych. Stażysta w Department of Communication, University of South Florida, USA (2010, 2016).

Bibliografia

Bowen E. (1954) Return to laugher, New York, Doubleday.
Google Scholar

Benedyktowicz Z. (2000) Portrety „obcego”, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Burszta W. (1994) Yes. Nostalgiczne strefy pamięci, „Polska Sztuka Ludowa. Konteksty”, nr 1–2, s. 54–57.
Google Scholar

Czaja D. (2002) Życie czyli nieprzejrzystość. Poza antropologię kultury, „Polska Sztuka Ludowa. Konteksty”, nr 3–4, s. 6–22.
Google Scholar

Czermińska M. (2000) Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie i wyzwanie, Kraków, Wydawnictwo Universitas.
Google Scholar

Crapanzano V. (1977) On the writing of ethnography, „Dialectical Anthropology”, nr 1, s. 69–73.
Google Scholar

Dubas E. (2009) Refleksja autobiograficzna jako aktywność edukacyjna w kontekście całożyciowego uczenia się w: Aktywność społeczna, kulturalna i oświatowa dorosłych, A. Fabiś, S. Kędziora (red.), Mysłowice–Zakopane, Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda w Mysłowicach, s. 41–53.
Google Scholar

Dubas E. (2011) Jak opracowywać materiał narracyjno-biograficzny? (propozycja) w: Uczenie się z (własnej) biografii, E. Dubas, W. Świtalski (red.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 241–246.
Google Scholar

Dubas E. (2014a) Edukacja w andragogicznych badaniach biograficznych – biografia edukacyjna w: Badanie biografii – źródła, metody, konteksty, R. Skrzyniarz, E. Krzewska, W. Zgłobicka-Gierut (red.), Lublin, Wydawnictwo Episteme, s. 17–31.
Google Scholar

Dubas E. (2014b) Czas, biografia i badanie biograficzne – różnorodność kontekstów w andragogicznej perspektywie, „Edukacja Dorosłych”, nr 2, s. 13–27.
Google Scholar

Dubas E. (2015a) Andragogiczne badania biografii – zakresy, trudności, etyka badacza (wybrane aspekty) w: Biografie i uczenie się, E. Dubas, J. Stelmaszczyk (red.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 31–47.
Google Scholar

Dubas E. (2015b) Biograficzność w kontekście całożyciowego uczenia się w: Biografie i uczenie się, E. Dubas, J. Stelmaszczyk (red.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 11–29.
Google Scholar

Dubas E., Świtalski W. (red.) (2011a) Uczenie się z (własnej) biografii, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Dubas E., Świtalski W. (red.) (2011b) Uczenie się z biografii innych, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Ellis C., Bochner A. P. (1999) Bringing emotion and personal narrative into medical social science, „Health”, nr 3, s. 229–237.
Google Scholar

Fleck L. (1986) Powstanie i rozwój faktu naukowego. Wprowadzenie do nauki o stylu myślowym i kolektywie myślowym, tłum. M. Tuszkiewicz, wstępem opatrzył Z. Cackowski, Lublin, Wydawnictwo Lubelskie.
Google Scholar

Foucault M. (1999) Sobąpisanie, tłum. M. P. Markowski w: M. Foucault, Powiedziane, napisane. Szaleństwo i literatura, Warszawa, Fundacja Aletheia, s. 303–319.
Google Scholar

Frank A. W. (1995) The wounded storyteller. Body, illness, and ethics, Chicago, The University of Chicago Press.
Google Scholar

Friedrich P. (1978) Poetry and anthropology, Chicago, Benjamin and Martha Waite Press.
Google Scholar

Friedrich P. (1979) Bastard moons, Chicago, Benjamin and Martha Waite Press.
Google Scholar

Kabzińska I. (2007) Sąsiedztwo ciszy i hałasu, „Tematy z Szewskiej”, nr 1, s. 117–124.
Google Scholar

Kabzińska I. (2012) Nadwrażliwi – marginalizowana mniejszość kulturowa w: Ciekawość świata, ludzi, kultury… Księga ofiarowana Profesorowi Ryszardowi Kantorowi z okazji czterdziestolecia pracy naukowej, R. Hołda, T. Paleczny (red.), Kraków, Księgarnia Akademia, s. 121–139.
Google Scholar

Kafar M. (2004) Od spotkania do wspólnoty. Autobiograficzny raport z terenu w: Codzienne i niecodzienne. O wspólnotowości w realiach dzisiejszej Łodzi, G. E. Karpińska (red.), Łódź, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, s. 79–101.
Google Scholar

Kafar M. (2010) Zwroty zapoznane – zwrot dokonany. Autobiografia w myśleniu etnograficznym i antropologicznym w: „Zwroty” badawcze w humanistyce. Konteksty poznawcze, kulturowe i społeczno-instytucjonalne, Olsztyn, Instytut Filozofii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
Google Scholar

Kafar M. (red.) (2011) Biografie naukowe. Perspektywa transdyscyplinarna, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Kafar M. (red.) (2013a) Scientific biographies. Between the „professional” and „nonprofessional” dimensions of humanistic experiences, Łódź–Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Kafar M. (2013b) W świecie wygnańców, wdów i sierot. O pewnym wariancie antropologii zaangażowanej, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Kafar M. (red.) (2016) Auto/biograficzne aspekty praktyk poznawczych, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Kapuściński R. (2006) Ten Inny, Kraków, Wydawnictwo Znak.
Google Scholar

Klimaszewska J. (1976) Kazimierz Moszyński. Życie i twórczość, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar

MacIntyre A. (1996) Dziedzictwo cnoty. Studium z teorii moralności, tłum A. Chmielewski, Warszawa, PWN.
Google Scholar

Marynowicz-Hetka E. (2015) Pedagogizacja życia społecznego – spojrzenie z oddalenia, „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne”, nr 1, s. 178–189.
Google Scholar

Mead M. (1966) An anthropologist at work. Writings of Ruth Benedict, New York, Atherton Press.
Google Scholar

Myerhoff B., Ruby J. (1982) Introduction w: A crack in the mirror. Reflexive perspectives in anthropology, J. Ruby (red.), Philadelphia, University of Pennsylvania Press, s. 1–35.
Google Scholar

Nowicka E. (2006) Świat człowieka – świat kultury, wydanie nowe, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Powdermaker H. (1966) Stranger and friend, New York, Norton.
Google Scholar

Ricoeur P. (2005) O sobie samym jako innym, tłum. B. Chełstowski, naukowo opracowała i wstępem opatrzyła M. Kowalska, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Rose D. (1982) Occasions and forms of anthropological experience w: A crack in the mirror. Reflexive perspectives in anthropology, J. Ruby (red.), Philadelphia, University of Pennsylvania Press, s. 219–273.
Google Scholar

Rose D. (1990) Living the ethnographic life, Newbury Park, Sage.
Google Scholar

Tischner J. (2006) Filozofia dramatu, Kraków, Wydawnictwo Znak.
Google Scholar

Urbaniak-Zając D. (2009) O znaczeniu teorii i metodyki w badaniach jakościowych (biograficznych) oraz o ich społecznym kontekście, „Pedagogika Kultury”, t. V, s. 43–57.
Google Scholar

Urbaniak-Zając D. (2011) Biograficzna perspektywa badawcza w: Uczenie się z (własnej) biografii, E. Dubas, W. Świtalski (red.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 11–27.
Google Scholar

Urbaniak-Zając D. (2014) Studia w doświadczeniu biograficznym absolwentów pedagogiki, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 2, s. 91–106.
Google Scholar

Wejland A. P. (2010a) Dyskurs i tożsamość. Opowieści we wspólnocie naukowej w: Okolice socjologicznej tożsamości. Księga poświęcona pamięci Wojciecha Sitka, I. Taranowicz (red.), Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 155–182.
Google Scholar

Wejland A. P. (2010b) Latem w parku. Epifanie codzienności w: Lato w mieście. Różne oblicza kultury, R. Godula-Węcławowicz (red.), Kraków–Warszawa, Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, s. 145–162.
Google Scholar

Wejland A. P. (2016) Spojrzeć na świat jak antropolog. Wyzwanie autobiograficzne w: Auto/biograficzne aspekty praktyk poznawczych, M. Kafar (red.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 33–47.
Google Scholar