Istnieje nowsza wersja tego artykułu opublikowanego 2024-11-30. Przeczytaj wersję najnowszą.

Wprowadzenie. Metody humanistyki cyfrowej w socjologii jakościowej

Autor

Grzegorz Bryda Laboratorium CAQDAS TM; Uniwersytet Jagielloński https://orcid.org/0000-0002-8892-099X

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.20.4.01

Słowa kluczowe:

socjologia jakościowa, analiza danych jakościowych, humanistyka cyfrowa, sztuczna inteligencja, przetwarzanie języka naturalnego, cyfrowa socjologia jakościowa

Abstrakt

Socjologia jakościowa stoi przed wieloma wyzwaniami i możliwościami dzięki postępom w takich technologiach, jak sztuczna inteligencja, uczenie maszynowe i przetwarzanie języka naturalnego. Technologie te zmieniają sposoby analizy danych jakościowych, oferując nowe perspektywy badawcze i metodologiczne. Sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe umożliwiają automatyzację analizy danych, efektywne zarządzanie dużymi zbiorami danych oraz wyciąganie bardziej precyzyjnych i rygorystycznych wniosków przy zachowaniu głębi badań jakościowych. Integracja metod humanistyki cyfrowej z socjologią jakościową ma ogromny potencjał, umożliwiający lepsze zrozumienie złożonych zjawisk i procesów społecznych. Specjalny numer „Przeglądu Socjologii Jakościowej” pokazuje, jak metody humanistyki cyfrowej mogą być z powodzeniem stosowane w badaniach i analizie danych jakościowych, oferując teoretyczne i praktyczne wskazówki dla badaczy. Artykuły zawarte w tym numerze dostarczają analitycznego know-how, inspirując badaczy do dalszego eksplorowania oraz wdrażania innowacyjnych metod humanistyki cyfrowej i technologii cyfrowych w polu socjologii jakościowej.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Grzegorz Bryda - Laboratorium CAQDAS TM; Uniwersytet Jagielloński

Doktor nauk społecznych, adiunkt w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Specjalizuje się w socjologii kognitywnej, socjologii cyfrowej, socjologii edukacji, socjologii komunikowania oraz metodologii badań jakościowych i mieszanych, ze szczególnym uwzględnieniem zastosowań AI, LLM i NLP/NLU w analizie treści, narracji i analizie performatywnej. Jego zainteresowania obejmują interakcje człowiek – komputer, CAQDAS, komputerowe metody w naukach społecznych i lingwistyce, eksplorację tekstu oraz humanistykę cyfrową. Pracował jako starszy konsultant ds. analizy statystycznej i eksploracji danych w SPSS Polska (obecnie IBM Predictive Solutions), pełnił funkcję pełnomocnika rektora ds. oceny jakości na Uniwersytecie Jagiellońskim (2008–2017). Obecnie kieruje Laboratorium CAQDAS TM oraz Letnią Szkołą Analizy Danych, Metod Badań Jakościowych i Mieszanych.

Bibliografia

Bail Christopher A. (2014), The cultural environment: Measuring culture with big data, „Theory and Society”, vol. 43(3–4), s. 465–482.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s11186-014-9216-5

Boyd Danah, Crawford Kate (2012), Critical questions for big data: Provocations for a cultural, technological, and scholarly phenomenon, „Information, Communication and Society”, vol. 15(5), s. 662–679.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/1369118X.2012.678878

Brosz Maciej, Bryda Grzegorz, Siuda Piotr (2017), Od redaktorów: Big Data i CAQDAS a procedury badawcze w polu socjologii jakościowej, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. XIII, nr 2, s. 6–23, https://doi.org/10.18778/1733-8069.13.2.01
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.13.2.01

Bryda Grzegorz (2024), Cyfrowa socjologia jakościowa. Odkrywanie językowego obrazu świata życia codziennego, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Bryda Grzegorz, Costa António Pedro (2023), Qualitative Research in Digital Era: Innovations, Methodologies and Collaborations, „Social Sciences”, vol. 12(10), 570, https://doi.org/10.3390/socsci12100570
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3390/socsci12100570

Burdick Anne, Drucker Johanna, Lunenfeld Peter, Presner Todd, Schnapp Jeffrey (2012), Digital_Humanities, Cambridge: MIT Press.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.7551/mitpress/9248.001.0001

Denzin Norman K., Lincoln Yvonna S. (2017), The SAGE handbook of qualitative research, Thousand Oaks: Sage Publications.
Google Scholar

Dieng Adji B., Ruiz Francisco J.R., Blei David M. (2020), Topic modeling in embedding spaces, „Transactions of the Association for Computational Linguistics”, vol. 8, s. 439–453.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1162/tacl_a_00325

Drucker Johanna (2013), Graphesis: Visual forms of knowledge production, Cambridge: Harvard University Press.
Google Scholar

Fielding Nigel G., Lee Raymond M. (2021), Qualitative data analysis: Integrating theory, method, and computer-assisted strategies, Thousand Oaks: Sage Publications.
Google Scholar

Gold Matthew K. (2012), Debates in the Digital Humanities, Minneapolis: University of Minnesota Press.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5749/minnesota/9780816677948.001.0001

Jockers Matthew L. (2013), Macroanalysis: Digital methods and literary history, Urbana: University of Illinois Press. Lupton Deborah (2020), Data Selves: More-than-Human Perspectives, Cambridge: Polity Press.
Google Scholar

Marres Noortje (2017), Digital sociology: The reinvention of social research, Cambridge: Polity Press.
Google Scholar

Moretti Franco (2013), Distant Reading, London–New York: Verso Books.
Google Scholar

Rosenzweig Roy (2003), Scarcity or Abundance? Preserving the Past in a Digital Era, „American Historical Review”, vol. 108(3), s. 735–762, https://dx.doi.org/10.1086/ahr/108.3.735
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1086/529596

Salganik Matthew J. (2019), Bit by Bit: Social Research in the Digital Age, Princeton: Princeton University Press.
Google Scholar

Svensson Patrick (2016), Big Digital Humanities: Imagining a Meeting Place for the Humanities and the Digital, Ann Arbor: University of Michigan Press.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv65sx0t

Underwood Ted (2017), Distant Horizons: Digital Evidence and Literary Change, Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2024-11-30

Wersje

2025-01-10 - (2)
2024-11-30 - (1)

Jak cytować

Bryda , G. (2024). Wprowadzenie. Metody humanistyki cyfrowej w socjologii jakościowej. Przegląd Socjologii Jakościowej, 20(4), 6–17. https://doi.org/10.18778/1733-8069.20.4.01