Praktyki ramowania i przeramowania w dyskursie medialnym dotyczącym Okrągłego Stołu
DOI:
https://doi.org/10.18778/1733-8069.13.3.04Słowa kluczowe:
podziały socjopolityczne, dyskurs polityczny, tygodniki opinii, społeczne konstruowanie rzeczywistości, wspólnoty interpretacyjneAbstrakt
Po ponad 25 latach od początku transformacji warto zastanowić się nad obecnymi podziałami socjopolitycznymi w polskim społeczeństwie. W tekście zaprezentowane zostaną wyniki badań dotyczące praktyk ramowania w przypadku Okrągłego Stołu i transformacji w polskich tygodnikach opinii. Ich dziennikarze, mimo zmiany formuły działania mediów, wciąż mogą być traktowani jako reprezentanci elit symbolicznych. Organizują oni dyskurs polityczny, definiując „prawidłowe” sposoby postrzegania i interpretowania rzeczywistości. W warunkach zerwanej przekładalności perspektyw na dynamikę dyskursu wpływają spory, które można uznać za kontrowersje, rozumiane za Markiem Czyżewskim jako dotyczące zarówno poziomu komunikacyjnego, jak i metakomunikacyjnego (definicja problemu, przypisywanie motywów działania drugiej stronie sporu). Przedmiotem toczonych sporów stają się wspólnotowa symbolika i wartości, na których skoncentrowane są strategie argumentacyjne przyjmowane w tygodnikach. Używając pojęć Jeffreya Alexandra, strony zaangażowane w dyskurs przypisują sobie kod demokratyczny, a swym adwersarzom niedemokratyczny. Celem artykułu jest identyfikacja i opis praktyk ramowania i przeramowania Okrągłego Stołu jako wydarzenia inicjującego zmiany transformacyjne. W tekście znajdują się również uwagi dotyczące wspólnot interpretacyjnych w debacie publicznej.
Pobrania
Bibliografia
Alexander Jeffery C. (2010) Znaczenia społeczne: studia z socjologii kulturowej. Przełożyli Stanisław Burdziej, Jacek Gądecki. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Google Scholar
Benford Robert D., Snow David A. (2000) Framing Process and Social Movements: An Overview and Assessment. „Annual Review of Sociology”, vol. 26, s. 611‒639.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.soc.26.1.611
Burszta Wojciech (2013) Kotwice pewności. Wojny kulturowe z popnacjonalizmem w tle. Warszawa: Wydawnictwo Iskry.
Google Scholar
Czyżewski Marek (2008) Debata na temat Jedwabnego oraz spór o „politykę historyczną” z punktu widzenia analizy dyskursu publicznego [w:] Sławomir N. Nowinowski, Jan Pomorski, Rafał Stobiecki, red., Pamięć i polityka historyczna. Doświadczenia Polski i jej sąsiadów. Łódź: Wydawnictwo IPN, s. 117‒140.
Google Scholar
Czyżewski Marek (2014) Praca pośrednicząca w debatach publicznych [w:] Marek Czyżewski i in., red., Dyskurs elit symbolicznych. Próba diagnozy. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Sedno, s. 380‒409.
Google Scholar
Entman Robert M. (1993). Framing: Toward Clarification of a Fractured Paradigm. „Journal of Communication”, vol. 43, no. 4, s. 51‒58.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1460-2466.1993.tb01304.x
Fish Stanley E. (1980) Is There a Text in This Class? The Authority of Interpretive Communities. Cambridge, London: Harvard University Press.
Google Scholar
Fish Stanley E. (2008) Interpretacja, retoryka, polityka. Eseje wybrane. Przełożył Krzysztof Abriszewski. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
Google Scholar
Franczak Karol (2014a) Medialne objaśnienia kryzysu gospodarczego w perspektywie framing analysis [w:] Marek Czyżewski i in., red., Dyskurs elit symbolicznych. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Sedno, s. 91‒122.
Google Scholar
Franczak Karol (2014b) Perspektywa framing analysis ‒ oferta analityczna dla badań nad dyskursem. „Przegląd Socjologiczny”, nr 63 (3/2014), s. 135–156.
Google Scholar
Gamson William A., Modigliani Andre (1989) Media Discourse and Public Opinion on Nuclearpower: A Constructionist Approach. „American Journal of Sociology”, vol. 95, no. 1, s. 1–37.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1086/229213
Gamson William A. i in. (1992) Media Images and the Social Construction of Reality. „Annual Review of Sociology”, vol. 1, s. 373‒393.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.so.18.080192.002105
Gill Ann M., Whedbee Karen (2001) Retoryka [w:] Teun A. van Dijk, red., Dyskurs jako struktura i proces. Przełożył Grzegorz Grochowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 182‒211.
Google Scholar
Hallin Daniel C., Paolo Mancini (2004) Comparing Media Systems. Three Models of Media and Politics. New York: Cambridge University Press.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511790867
Kálmán György C. (2000) Ideologies of (and in) Interpretations and Interpretive Communities. Praga: Research Support Scheme.
Google Scholar
Kotras Marcin (2013a) Dwa światy, dwie narracje. Retoryka tygodników „wSieci” i „Polityka”. „Folia Sociologica”, nr 46, s. 89–109.
Google Scholar
Kotras Marcin (2013b) Konstruowanie rzeczywistości politycznej. Analiza okładek tygodników „Uważam Rze” i „Polityka”. „Politeja”, nr 25, s. 439–464.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.12797/Politeja.10.2013.25.26
Kubala Konrad (2015) Obrazy Okrągłego Stołu w 25. rocznicę rozmów w Magdalence. Modele wyjaśniania i oceny obecne w polskim dyskursie prasowym. „Przegląd Socjologiczny”, t. 64 (2), s. 131–155.
Google Scholar
Lakoff George (2004) Don’t Think of an Elephant!: Know Your Values and Frame the Debate: The Essential Guide for Progressives. White River Junction, Vt: Chelsea Green Pub.
Google Scholar
Leder Andrzej (2014) Prześniona rewolucja ćwiczenie z logiki historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar
Lisowska-Magdziarz Małgorzata (2006) Dyskurs – semiotyka – wspólnota interpretacyjna. W stronę modelu zintegrowanego instrumentarium badań nad zawartością mediów (zaproszenie do dyskusji). „Global Media Journal ‒ Polish Edition”, nr 1/2006 [dostęp 6 lutego 2013 r.]. Dostępny w Internecie http://www.globalmediajournal.collegium.edu.pl/artykuly/wiosna%202006/Lisowska-Magdziarz-Zawartosc-dyskurs-semiotyka.pdf
Google Scholar
Mannheim Karl (2008) Ideologia i utopia. Przełożył Jan Miziński. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Google Scholar
Marody Mirosława, red. (2004) Zmiana czy stagnacja? Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
Google Scholar
Piotrowski Andrzej, Czyżewski Marek, Kowalski Sergiusz (2010) Rytualny chaos: studium dyskursu publicznego. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Google Scholar
Przeworski Adam (2005) Democracy as an Equilibrium. „Public Choice”, vol. 123, no. 3−4, s. 253–273.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/s11127-005-7163-4
Rychard Andrzej, Sułek Antoni (1988) Legitymacja. Klasyczne teorie i polskie doświadczenia. Warszawa: Polskie Towarzystwo Socjologiczne, Oddział Warszawski, Uniwersytet Warszawski, Instytut Socjologii.
Google Scholar
Savater Fernando (2003) Polityka dla syna. „Gazeta Wyborcza”, 19−20 lipca 2003.
Google Scholar
Staniszkis Jadwiga (2001) Postkomunizm: próba opisu. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.
Google Scholar
Śpiewak Paweł (2005) Pamięć po komunizmie. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.
Google Scholar
van Dijk Teun A. (2001) Dyskurs jako struktura i proces: praca zbiorowa. Przełożyli Grzegorz Grochowski, Teresa Dobrzyńska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Wasilewski Jacek (2012) Opowieści o Polsce: retoryka narracji. Warszawa: studio headmade.
Google Scholar
Wesołowski Włodzimierz (1990) Przejście od autorytaryzmu do demokracji: przypadek Polski. „Krytyka”, nr 32/33, s. 25–36.
Google Scholar
Wnuk-Lipiński, E. (1991) Boss z urny. „Po prostu”, nr 2/1991.
Google Scholar
Woźniak Wojciech (2013) Nierówności w publicznej debacie. Zmierzch neoliberalnej mitologii? „Władza Sądzenia”, nr 2/2103, s. 44–54.
Google Scholar
Fedyszak-Radziejowska Barbara, O rocznicy Okrągłego Stołu, „wSieci” 8/2014.
Google Scholar
Janicki Mariusz, Władyka Wiesław, Stół wciąż stoi, „Polityka” 6/2014.
Google Scholar
Król Marek, Demokracja pomunistyczna, „wSieci” 5/2014.
Google Scholar
Król Marek, Rzeczywistość fikcji III RP, „wSieci” 28/2014 (lipiec).
Google Scholar
Lis Tomasz, Co z tą Polską, „Newsweek. XXV lat wolności”, 1/2014.
Google Scholar
List Tomasz, Cud i cała reszta [rozmowa z Agnieszką Holland i Aleksandrem Smolarem], „Newsweek. XXV lat wolności”, 1/2014.
Google Scholar
Matyja Robert, Republika Okrągłego Stołu?, „Do Rzeczy” 11/2014.
Google Scholar
Michalski Cezary, Toksyczny nacjonalizm. Tak kończy się naród, „Polityka” 49/2013.
Google Scholar
Paradowska Janina, Baczyński Jerzy, Nie ma wolności bez nowoczesności. Wywiad z prezydentem Bronisławem Komorowskim, „Polityka” 20/2014.
Google Scholar
Pawlicka Aleksandra, Kto zabił solidarność [rozmowa z Karolem Modzelewskim], „Newsweek. XXV lat wolności”, 1/2014.
Google Scholar
Potocki Andrzej R., Rodzinnie uprzywilejowani, „wSieci” 49/2013.
Google Scholar
Semka Piotr, Mały atlas wojujących autorytetów, „Do Rzeczy” 30/2013 (sierpień).
Google Scholar
Stasiuk Andrzej, Widmo wolności, „Newsweek. XXV lat wolności”, 1/2014.
Google Scholar
Warzecha Łukasz, Patologie okrągłego stołu, „Do Rzeczy” 13/2014.
Google Scholar
Wildstein Bronisław, Okrągły Stół jako akt założycielski, „Do Rzeczy” 12/2014.
Google Scholar
Władyka Wiesław, Rozliczenia i porachunki, „Polityka” 29/2013.
Google Scholar
Władyka Wiesław, Mniejsze zło, większe dobro, „Polityka” 22/2014.
Google Scholar
Ziemkiewicz Rafał A., „Krytyka” zjada Michnika, „Do Rzeczy” 10/2014.
Google Scholar
Ziemkiewicz Rafał A., Konserwatywny bunt, „Do Rzeczy” 24/2014.
Google Scholar
Żakowski Jacek, Obóz wielkiego kłamstwa, „Polityka” 4/2014.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
