Wielość rzeczywistości w wybranych utworach Emmanuela Carrère’a. Wokół literackich inspiracji socjologii
DOI:
https://doi.org/10.18778/1733-8069.19.1.02Słowa kluczowe:
Alfred Schütz, koncepcja wielości rzeczywistości, ograniczone dziedziny znaczenia, świat życia codziennego, Emmanuel CarrèreAbstrakt
Rozwijana przez Alfreda Schütza koncepcja wielości rzeczywistości stanowi waż- ną część inspirowanej ideami fenomenologicznymi socjologii wiedzy, a szczególne miejsce w tej koncepcji zajmuje kategoria świata życia codziennego, do której odnoszą się pozostałe „ograniczone dziedziny znaczenia”. Celem artykułu jest analiza sytuacji, w których w do- świadczeniu ludzi dochodzi do nałożenia (zmieszania) się dwóch światów (rzeczywistości), a jednocześnie podważona zostaje oczywistość świata życia codziennego. W artykule zostanie podjęta próba zastosowania koncepcji wielości rzeczywistości Schütza do analizy takich sytuacji, ze szczególnym wyeksponowaniem relacji między światem życia codziennego i światem fikcji. Analogicznie do Schütza, który koncepcję wielości rzeczywistości rozwijał, posługując się materiałem literackim (casus Don Kichota), w artykule również zostanie wykorzystany materiał literacki (wybrane utwory Emmanuela Carrère’a) i podjęta będzie próba odpowiedzi na postawione przez Schütza pytanie o to, jak ludzie doświadczają rzeczywistości. Wybrane utwory Carrere’a zostaną poddane analizie treści, której efektem będzie zdefiniowanie dominujących pól tematycznych, a następnie na te pola nałożone zostaną Schützowskie kategorie tworzące zręby jego koncepcji wielości rzeczywistości.
Pobrania
Bibliografia
Bégout Bruce (2010), La Découverte du quotidien, Paris: Allia.
Google Scholar
Benţa Marius I. (2018), Experiencing Multiple Realities. Alfred Schutz’s Sociology of the Finite Provinces of Meaning, London–New York: Routledge, https://doi.org/10.4324/9781315211145
Google Scholar
Berger Peter L. (1970a), A Rumour of Angels. Modern Society and the Rediscovery of the Supenatural, London: Penguin University Books.
Google Scholar
Berger Peter L. (1970b), The Problem of Multiple Realities: Alfred Schutz and Robert Musil, [w:] Maurice Natanson (red.), Phenomenology and Social Reality: Essays in Memory of Alfred Schutz, The Hague: Martinus Nijhoff, s. 213–233, https://doi. org/10.1007/978-94-011-7523-4_12
Google Scholar
Berger Peter L., Luckmann Thomas (1971), The Social Construction of Reality. A Treatise in the Sociology of Knowledge, London: Allen Lane, The Penguin Press.
Google Scholar
Berger Peter L., Luckmann Thomas (1983), Społeczne tworzenie rzeczywistości, przełożył Józef Niżnik, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar
Brière Émilie (2019), Le laminage de l’événement et du quotidien. Quelle place pour l’individu dans L’adversaire d’Emmanuel Car- rère?, „Temps zero”, nr 1, http://tempszero.contemporain.info/document78 [dostęp: 29.09.2022].
Google Scholar
Carrère Emmanuel (1988), Hors d’atteinte?, Paris: P.O.L.
Google Scholar
Carrère Emmanuel (2008), Powieść rosyjska, przełożyła Anna Trznadel-Szczepanek, Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
Google Scholar
Carrère Emmanuel (2020a), Rumunia wiosną 1990 roku, [w:] Emmanuel Carrère, Dobrze jest mieć dokąd pójść, przełożyła Agata Kozak, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 24–56.
Google Scholar
Carrère Emmanuel (2020b), Przeciwnik, przełożyła Grażyna Majcher, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar
Connon Daisy (2010), Subjects Not-at-home: Forms of the Uncanny in the Contemporary French Novel: Emmanuel Carrère, Marie Ndiaye, Eugène Savitzkaya, Amsterdam–New York: Editions Rodopi, https://doi.org/10.1163/9789042030060
Google Scholar
Erasga Dennis (2010), When Story Becomes Theory: Storytelling as Sociological Theorizing, „Asia-Pacific Social Science Review”, vol. 10, no. 1, s. 21–38, https://www.researchgate.net/publication/250278354_When_Story_Becomes_Theory_Storytelling_as_Sociological_Theorizing
Google Scholar
Freud Sigmund (1997), Niesamowite, [w:] Sigmund Freud, Pisma psychologiczne, t. III, przełożył Robert Reszke, Warszawa: Wydawnictwo „KR”, s. 233–262.
Google Scholar
Ghafouri Gharavi Leyla, Salehinia Negar (2012), Etude générique de L’Adversaire: un ouvrage à la frontière du récit biographique et de la fiction, „Plume”, no. 14, s. 85–98.
Google Scholar
Gurwitsch Aron (1964), The Field of Consciousness, Pittsburgh: Duquesne University Press.
Google Scholar
Kasperek Andrzej (w druku), The Willows by Algernon Blackwood, das Unheimliche and sociology. Horror literature in the dispute on what we recognize as real.
Google Scholar
Konecki Krzysztof (2022), The Meaning of Contemplation for Social Qualitative Research. Applications and Examples, London– New York: Routledge, https://doi.org/10.4324/9781003179689
Google Scholar
Kundera Milan (2021), Fałszywy autostop, [w:] Milan Kundera, Śmieszne miłości, przełożyła Emilia Witwicka, Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., s. 85–111.
Google Scholar
Longo Mariano (2016), Fiction and Social Reality: Literature and Narrative as Sociological Resources, London–New York: Routledge.
Google Scholar
Manterys Aleksander (1997), Wielość rzeczywistości w teoriach socjologicznych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Muzzetto Luigi (2015), Schutz, Berger and Luckmann. The Question of the Natural Attitude, „Società Mutamento Politica”, vol. 6, no. 12, s. 245–277, https://oajournals.fupress.net/index.php/smp/article/view/10445 [dostęp: 20.09.2022].
Google Scholar
Natanson Maurice (1962), History as a Finite Province of Meaning, [w:] Maurice Natanson, Literature, Philosophy, and the Social Sciences: Essays in Existentialism and Phenomenology, The Hague: Martinus Nijhoff, s. 172–177, https://doi.org/10.1007/978-94-011-9278-1_15
Google Scholar
Niziołek Małgorzata (2005), Zdefiniować fantastykę, czyli „fantastyczne” (i nie tylko) teorie literatury fantastycznej, „Przestrzenie Teorii”, nr 5, s. 267–278, https://doi.org/10.14746/pt.2005.5.17
Google Scholar
Niżnik Józef (1973), Fenomenologiczny nurt socjologii wiedzy, „Studia Filozoficzne”, t. 135, nr 2, s. 83–97.
Google Scholar
Olechnicki Krzysztof (1996), Identity and Game. An Attempt at a Sociological Interpretation of Milan Kundera’s Story “The Hitchhiking Game”, „Czech Sociological Review”, vol. IV, no. 1, s. 109–118, https://doi.org/10.13060/00380288.1996.32.11.24
Google Scholar
Parkhurst Ferguson Priscilla, Desan Philippe, Griswold Wendy (1988), Editors’ Introduction: Mirrors, Frames, and Demons: Reflections on the Sociology of Literature, „Critical Inquiry”, vol. 14, no. 3, s. 421–430, https://doi.org/10.1086/448448
Google Scholar
Revel Jean-François (2021), O Marcelu Prouście, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar
Rewers Ewa (1992), Semantyka terminów socjologicznych w tekstach literaturoznawczych, „Pamiętnik Literacki”, t. 83, z. 1, s. 83–97. Royle Nicholas (2003), The Uncanny, Manchester: Manchester University Press.
Google Scholar
Schütz Alfred (1985), Don Kichot i problem rzeczywistości, przełożyła Dorota Lachowska, „Literatura na Świecie”, nr 2, s. 246–268.
Google Scholar
Schütz Alfred (2008), O wielości rzeczywistości, [w:] Alfred Schütz, O wielości światów. Szkice z socjologii fenomenologicznej, przełożyła Barbara Jabłońska, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”, s. 17–56.
Google Scholar
Thirion Nicolas, Pasteger David, Flores-Lonjou Magalie (2017), L’affaire Jean-Claude Romand. Entre vérité et mensonge, réalité et fiction, [w:] Émeline Jouve, Lionel Miniato (red.), Chronique judiciaire et fictionnalisation du procès. Discours, récits et repre- sentations, Paris: Mare & Martin, s. 157–180.
Google Scholar
Touzin Mario (2015), L’art de la bifurcation. Dichotomie, mythomanie et uchronie dans l’oeuvre d’Emmanuel Carrère, Beau Bassin: Éditions universitaires européennes.
Google Scholar
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
