Jak socjologowie mogą skorzystać na praktyce medytacji?

Krzysztof T. Konecki

doi:10.18778/1733-8069.11.4.03

Autor

Krzysztof T. Konecki Uniwersytet Łódzki, Katedra Socjologii Organizacji i Zarządzania, Instytut Socjologii, ul. Rewolucji 1905 r. 41, 90-214 Łódź

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.11.4.03

Słowa kluczowe:

medytacja, epistemologia, buddyzm zen, metody jakościowe, autoetnografia, etnografia, uważna teoria ugruntowana, empatyczna introspekcja, socjologia kontemplacyjna, uważność

Abstrakt

Celem artykułu jest przybliżenie problematyki medytacji jako narzędzia pomocnego w pracy badawczej i analitycznej socjologa. Przyjęta w artykule forma medytacji pochodzi z tradycji buddyzmu zen. Sama technika medytacyjna wnosi pewne inspiracje natury epistemologicznej i metodologicznej wywodzące się z tradycji filozofii buddyjskiej. W artykule opisano podstawowe założenia i praktykę medytacji buddyjskiej (zen). Ponadto odniesiono je do niektórych pojęć socjologicznych i metodologii badań socjologicznych. Wprowadzono temat dekonstrukcji pojęć przy pomocy praktyki medytacyjnej oraz problematykę rozwijania kompetencji intuicyjnych w arsenale podręcznych narzędzi wspomagających badacza/analityka jakościowego w jego przedsięwzięciach. Na koniec pokazano metody jakościowe, w których pomocna może okazać się medytacja ‒ jako część procesu badawczego i analitycznego.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Krzysztof T. Konecki - Uniwersytet Łódzki, Katedra Socjologii Organizacji i Zarządzania, Instytut Socjologii, ul. Rewolucji 1905 r. 41, 90-214 Łódź

Krzysztof T. Konecki, prof. zw. dr hab., kierownik Katedry Socjologii Organizacji i Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego, członek Executive Committee of European Sociological Association, Prezydium Komitetu Socjologii PAN, Zarządu PTS i przewodniczący Sekcji Socjologii Jakościowej i Symbolicznego Interakcjonizmu PTS. Jego obszar zainteresowań naukowych to m.in.: socjologia jakościowa, teoria ugruntowana, interakcjonizm symboliczny, socjologia wizualna oraz socjologiczne badania nad medytacją i jogą.

Bibliografia

Anderson Leon (2006) Analytic Autoethnography. „Journal of Contemporary Ethnography”, vol. 35, no. 4, s. 373‒395.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0891241605280449

Balzac de Honoré (b.d.) Facino Cane [dostęp 8 stycznia 2015 r.]. Dostępny w Internecie: http://www.gutenberg.org/files/1737/1737-h/1737-h.htm
Google Scholar

Battersby David (1981) The Use Of Ethnography And Grounded Theory In Educational Research. „McGill Journal of Education / Revue des sciences de l’éducation de McGill”, vol. 16, no. 1, s. 91–98.
Google Scholar

Bell Inge (1979) Buddhist Sociology: Some Thoughts on the Convergence of Sociology and the Eastern Paths of Liberation [w:] Scott G.
Google Scholar

McNall, ed., Theoretical Perspectives in Sociology. New York: St. Martin’s Press, s. 53–68.
Google Scholar

Benedict Gerald (2011) The Five-Minute Philosopher. 80 Unquestionably Good Answers to 80 Unanswerable Big Questions. London: Watkins Publishing.
Google Scholar

Bergson Henri (1963) Myśl i ruch. Wstęp do metafizyki. Intuicja filozoficzna. Postrzeżenie zmiany. Dusza i ciało. Przełożyli Paweł Bylin, Kazimierz Błeszyński. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Bong Wu (1990) Only Keep “Don’t Know” Mind [dostęp 7 grudnia 2015 r.]. Dostępny w Internecie http://www.kwanumzen.org/?teaching=only-keep-dont-know-mind
Google Scholar

Charmaz Kathy, Mitchell Richard (2001) Grounded Theory in Ethnography [w:] Paul Atkinson i in., eds., Handbook of Ethnography. London: Sage, s. 161‒174.
Google Scholar

Chuang Rueyling, Chen Guo-Ming (2003) Buddhist Perspectives and Human Communication. „Intercultural Communication Studies”, vol. 12, no. 4, s. 65‒80.
Google Scholar

Cicourel Aaron (1974) Cognitive Sociology: Language and Meaning in Social Interaction. New York: Free Press.
Google Scholar

Cooley Charles H. (1909) Social Organization. Study of Larger Mind. New York: Schocken Books.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037/14788-000

Davis Christine Salkin, Breede Deborah C. (2015) Holistic Ethnography: Embodiment, Emotion, Contemplation, and Dialogue in Ethnographic Fieldwork. „The Journal of Contemplative Inquiry”, vol. 2, no. 1 [dostęp 1 października 2015 r.]. Dostępny w Internecie http://journal.contemplativeinquiry.org/index.php/joci/article/view/34
Google Scholar

Ellis Carolyn, Adams Tony E., Bochner Arthur P. (2011) Autoethnography: An Overview. „Forum Qualitative Sozialforschung / Forum: Qualitative Social Research”, vol. 12, no. 1, art. 10 [dostęp 9 stycznia 2015 r.]. Dostępny w Internecie http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:0114-fqs1101108
Google Scholar

Engler Barbara (2009) Personality Theories. Wadsworth: Cengage Learning.
Google Scholar

Garfinkel Harold (2007) Studia z etnometodologii. Przełożyła Alina Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Glaser Barney (1978) Theoretical Sensitivity. San Francisco: Sociology Press.
Google Scholar

Glaser Barney, Strauss Anselm L. (1967) The Discovery of Grounded Theory: Strategies for Qualitative Research. Chicago: Aldine de Gruyter.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1097/00006199-196807000-00014

Goffman Erving (1956) The Presentation of Self in Everyday Life. Edinburgh: University of Edinburgh Social Sciences Research Centre.
Google Scholar

Goffman Erving (1963) Stigma: Notes on the Management of Spoiled Identity. New York: Shuster and Shuster.
Google Scholar

Goode David (1994) A World Without Words. The Social Construction of Children Born Deaf or Blind. Philadelphia: Temple University Press.
Google Scholar

Griffiths Paul J. (2010) Buddhism [w:] Charles Taliaferro, Paul Draper, Philip L. Quinn, eds., A Companion to the Philosophy of Religion. Malden: Wiley-Blackwell, s. 13‒22.
Google Scholar

Hooper Carl (2007) Koan Zen and Wittgenstein’s Only Correct Method in Philosophy. „Asian Philosophy”, vol. 17, no. 3, s. 283–292.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/09552360701708753

Immergut Matthew, Kaufman Peter (2014) A Sociology of No-Self: Applying Buddhist Social Theory to Symbolic Interaction. „Symbolic Interaction”, vol. 37, no. 2, s. 264‒282.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/symb.90

Kacperczyk Anna (2014) Autoetnografia – technika, metoda, nowy paradygmat? O metodologicznym statusie autoetnografii. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 10, nr 3, s. 32–74 [dostęp 6 września 2014 r.]. Dostępny w Internecie www.przegladsocjologiijakosciowej.org
Google Scholar

Kapleau Roshi P. (1967) The Three Pillars of Zen: Teaching, Practice, and Enlightenment. Boston: Beacon Press.
Google Scholar

Konecki Krzysztof T. (2010) Procesy tożsamościowe a dialogiczność jaźni – problem anamnezis [w:] Krzysztof T. Konecki, Anna Kacperczyk, red., Procesy tożsamościowe. Symboliczno-interakcyjny wymiar konstruowania ładu i nieładu społecznego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 331‒339.
Google Scholar

Konecki Krzysztof T. (2011) Visual Grounded Theory: A Methodological Outline and Examples from Empirical Work. „Revija za sociologiju”, vol. 41, no. 2, s. 131‒160.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5613/rzs.41.2.1

Kossakowski Radosław (2009) Diamentowa droga. Wspólnota religijna w świecie duchowości refleksyjnej. Kraków: Nomos.
Google Scholar

Kossakowski Radosław (2011) Budda w kulturze konsumpcji. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar

Loy David (2003) A Great Awakening. A Buddhist Social Theory. Somerville: Wisdom Publication.
Google Scholar

Loy David (2008) Money, Sex, War, Karma. Notes for a Buddhist Revolution. Somerville: Wisdom Publications.
Google Scholar

Manis Jerome G., Meltzer Bernard N. (1978) Symbolic Interaction. A Reader in Social Psychology. Boston: Allyn and Bacon.
Google Scholar

McGrane Bernard (1993a) Zen Sociology: Don’t Just Do Something, Stand There! „Teaching Sociology”, vol. 21, no. 1, s. 79–84.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/1318854

McGrane Bernard (1993b) Zen Sociology: The Un-TV Experiment. „Teaching Sociology”, vol. 21, no. 1, s. 85–89.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/1318855

Mead George H. (1934) Mind, Self, and Society. Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Mills Wright C. (1940) Situated Actions and Vocabularies of Motive. „American Sociological Review”, vol. 5, no. 6, s. 904‒913.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/2084524

Moore Robert J. (1995) Dereification in Zen Buddhism. „The Sociological Quarterly”, vol. 36, no. 4, s. 699–723.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1533-8525.1995.tb00461.x

Nagarjuna Arya (2014) Daśabhumika-vibhasa. Traktat o Dziesięciu Stopniach [dostęp 20 sierpnia 2014 r.]. Dostępny w Internecie http://mahajana.net/teksty/nagarjuna_10st.html
Google Scholar

Nhat Hanh Thich (1976) The Miracle of Mindfulness: An Introduction to the Practice of Meditation. Boston: Beacon Press.
Google Scholar

Nhat Hanh Thich (1999a) The Heart of the Buddha’s Teaching. London: Rider.
Google Scholar

Nhat Hanh Thich (1999b) Interbeing: Fourteen Guidelines for Engaged Buddhism. Berkeley: Parallax Press.
Google Scholar

Nhat Hanh Thich (2006) Understanding Our Mind. Berkeley: Parallax Press.
Google Scholar

Nhat Hanh Thich (2012) Awakening of the Heart. Essential Buddhist Sutras and Commentaries. Berkeley: Unified Buddhist Church.
Google Scholar

Pagis Michal (2010) From Abstract Concepts to Experiential Knowledge: Embodying Enlightenment in a Meditation Center. „Qualitative Sociology”, vol. 33, no. 3, s. 469–489.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s11133-010-9169-6

Petitmengin-Peugeot Claire (2002) The Intuitive Experience [w:] Francisco Varela, Jonathan Shear, eds., The View From Within. First-Person Approaches To The Study Of Consciousness. Thorverton: Imprint Academic, s. 43‒78.
Google Scholar

Prus Robert (1996) Symbolic Interaction and Ethnographic Research: Intersubjectivity and the Study of Human Lived Experience. Albany: State University of New York Press.
Google Scholar

Purser Ronald E., Milillo Joseph (2014) Mindfulness Revisited: A Buddhist-Based Conceptualization. „Journal of Management Inquiry”, vol. 24, no 1, s. 3‒24.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/1056492614532315

Reason Peter, Rowan John, eds., (1981) Human Inquiry: A Sourcebook of New Paradigm Research. Chichester: John Wiley.
Google Scholar

Rorty Richard (1989) Contingency, Irony, Solidarity. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511804397

Sahn Seung (1976) Dropping Ashes on the Buddha. New York: Grove Press.
Google Scholar

Sahn Seung (1982) Only Don’t Know: Selected Teaching Letters of Zen Master Seung Sahn. Boston: Shambhala Publications.
Google Scholar

Scheff Thomas (1990) Microsociology. Discourse, Emotion, and Social Structure. Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Scheff Thomas (2012) Homage to Pascal. „New English Review” [dostęp 13 listopada 2014 r.]. Dostępny w Internecie http://www.newenglishreview.org/custpage.cfm/frm/128369/sec_id/128369
Google Scholar

Schipper Janine (2008) Disappearing Desert: The Growth of Phoenix and the Culture of Sprawl. Norman: University of Oklahoma Press.
Google Scholar

Schipper Janine (2012) Toward A Buddhist Sociology: It’s Theories, Methods, and Possibilities. „The American Sociologist”, vol., 43, no. 3, s. 203–222.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s12108-012-9155-4

Shear Jonathan, Jevning Ron (2002) Pure Consciousness: Scientific Explorations of Meditation Techniques [w:] Francisco Varela, Jonathan Shear, eds., The View From Within. First-Person Approaches To The Study Of Consciousness. Thorverton: Imprint Academic, s. 189‒210.
Google Scholar

Soukup Charles (2013) The Postmodern Ethnographic Flaneur and the Study of Hyper-Mediated Everyday Life. „Journal of Contemporary Ethnography”, vol. 42, s. 226–254.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0891241612461278

Strauss Anselm L. (1984) Social Worlds and Their Segmentation Processes. „Studies in Symbolic Interaction”, vol. 5, s. 123‒139.
Google Scholar

Strauss Anselm L. (1987) Qualitative Analysis for Social Scientists. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511557842

Strauss Anselm L. (1993) Continual Permutations of Action. New York: Aldine de Gruyter.
Google Scholar

Strauss Anselm L. (1997) Mirrors and Masks. The Search for Identity. New Brunswick: Transaction Publishers.
Google Scholar

Strauss Anselm L., Corbin Juliet (1997) Grounded Theory in Practice. Thousand Oaks: Sage.
Google Scholar

Suzuki Daisetz T. (1964) Introduction to Zen Buddhism. New York: Grove Press.
Google Scholar

Suzuki Daisetz T. (1994) The Zen Koan as a Means of Attaining Enlightenment. Rutland: Charles E. Tuttle.
Google Scholar

Szahaj Andrzej (2012) Ironia i miłość. Neopragmatyzm Richarda Rorty’ego w kontekście sporu o postmodernizm. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar

Uhan Samo, Malnar Brina, Kurdija Slavko (2013) Grounded Theory and Inductive Ethnography: A Sensible Merging or a Failed Encounter? „Teorija in Praksa”, vol. 50, no. 3/4, s. 642–657.
Google Scholar

Wyka Anna (1993) Badacz społeczny wobec doświadczenia. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Google Scholar

Varela Francisco J., Thompson Evan, Rosch Eleanor (1993) The Embodied Mind. Cambridge: MIT Press.
Google Scholar

Yen Sheng (2009) Shattering the Great Doubt: The Chan Practice of Huatou. Boston: Shambhala.
Google Scholar

Zybertowicz Andrzej (2001) Konstruktywizm jako orientacja metodologiczna w badaniach społecznych. „Kultura i Historia”, t. 1, s. 118–134.
Google Scholar