Jaworzno. Niewidoczność

Autor

  • Arkadiusz Morawiec Uniwersytet Łódzki, Instytut Filologii Polskiej i Logopedii, Zakład Literatury Polskiej XX i XXI wieku; ul. Pomorska 171/173, 90-236 Łódź

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.42.07

Słowa kluczowe:

Polish concentration-camp literature, labor camp in Jaworzno, Kazimierz Koźniewski, Czesław Miłosz, Sławomir Mrożek, Seweryna Szmaglewska, literature and ideology

Abstrakt

The article concerns the literary representations of the Polish communist labor camp in Jaworzno (1945–1956), especially Seweryna Szmaglewska’s short story Amnestia zastukała do bram (1956, Amnesty knocked at the gates), Kazimierz Koźniewski’s novel Bunt w więzieniu (1968, Rebellion in the prisonhouse), and Sławomir Mrożek’s short story Jaworzno (1985). The object of the paper is also the problem of ideological involvement of Polish literature and writers (especially during the Stalinist period), the reasons for “overlooking” by them (and by Polish society) the obvious manifestations of communist terror. His alleged “invisibility” was analogous to the “invisibility” of crimes committed by the Nazis, allegedly unnoticed by the Third Reich citizens. Among Polish writers this analogy between Nazism and communism was exposed by Mrożek, the similarities between both totalitarianisms were perceived also by Szmaglewska and Czesław Miłosz.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Borowska Janina, Twarda szkoła ludzi, „Trybuna Ludu” 1955, nr 55, s. 4.
Google Scholar

Cenckiewicz Sławomir, Gontarczyk Piotr, Konfident z wyboru, „Wprost” 2006, nr 24, s. 38–40.
Google Scholar

Dubiel Paweł, Jan Karol Kalkowski, „Zeszyty Prasoznawcze” 1989, nr 4, s. 5–10.
Google Scholar

Dziurok Adam, Volksdeutsche w Centralnym Obozie Pracy w Jaworznie, w: Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Materiały z konferencji naukowej „Historia martyrologii i obozów odosobnienia w Jaworznie w latach 1939–1956”, wyd. 2 uzup. i popr., [t. 1], red. Kazimierz Miroszewski, Zygmunt Woźniczka, Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2007, s. 52–60.
Google Scholar

Fedorowicz Andrzej, Przymusowy obóz pracy w Jaworznie. Wzorowy polski łagier, „Polityka” 2014, nr 2, s. 54–57.
Google Scholar

Jędrzejewski Zdzisław, Pierwszy zakład karny dla więźniów młodocianych w Polsce. „Jaworzno”, „Przegląd Więziennictwa” 1961, nr 2, s. 5–53.
Google Scholar

Kijowski Andrzej, Dziennik 1955–1969, wybór i oprac. tekstu Kazimiera Kijowska i Jan Błoński, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1998.
Google Scholar

Kopka Bogusław, Obozy pracy w Polsce 1944–1950. Przewodnik encyklopedyczny, Niezależna Oficyna Wydawnicza Nowa, Ośrodek „Karta”, Warszawa 2002.
Google Scholar

Koźniewski Kazimierz, Bunt w więzieniu, Czytelnik, Warszawa 1968.
Google Scholar

Koźniewski Kazimierz, Słownik swoich i obcych, Iskry, Warszawa 1994.
Google Scholar

Koźniewski Kazimierz, Zimowe kwiaty. Powieść współczesna, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1959.
Google Scholar

Kuźnik Grażyna, Hektary Morela (10 reportaży o COP Jaworzno), Związek Młodocianych Więźniów Politycznych „Jaworzniacy”, Jaworzno 2002, http://www.sbc.org.pl/dlibra/plain-content?id=73070 [dostęp 18.11.2016].
Google Scholar

Lem Stanisław, wypowiedź w audycji Polskiego Radia Zapiski ze współczesności, http://ninateka.pl/film/stanislaw-lem-zapiski-ze-wspolczesnosci-3-5 [dostęp 12.11.2016].
Google Scholar

Lustig Tadeusz, Orlęta w Jaworznie. Kartki z pamiętnika, Księgarnia Akademicka, Kraków 1997.
Google Scholar

Łuszczyna Marek, Mała zbrodnia. Polskie obozy koncentracyjne, Znak, Kraków 2017.
Google Scholar

Mandalian Andrzej, Wieczór w Jaworznie, w: Braun Andrzej, Mandalian Andrzej, Woroszylski Wiktor, Wiosna sześciolatki. Wiersze, Książka i Wiedza, Warszawa 1951, s. 39–42.
Google Scholar

Miłosz Czesław, Rodzinna Europa, Instytut Literacki, Paryż 1959.
Google Scholar

Miłosz Czesław, Rzeka, w: Miłosz Czesław, Ocalenie, Czytelnik, Warszawa 1945, s. 74–75.
Google Scholar

Miłosz Czesław, Zniewolony umysł, Instytut Literacki, Paryż 1953.
Google Scholar

Miroszewski Kazimierz, Miejsce Centralnego Obozu Pracy Jaworzno w polskim systemie więzienno- obozowym, w: Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Katalog wystawy, red. Adrian Rams, Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2014, s. 41–51.
Google Scholar

Miroszewski Kazimierz, Powstanie i funkcjonowanie Centralnego Obozu Pracy w Jaworznie (1945–1949), „Dzieje Najnowsze” 2002, nr 2, s. 23–40.
Google Scholar

Morawiec Arkadiusz, Seweryna Szmaglewska (1916–1992). Bibliografia, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, Łódź 2007.
Google Scholar

Mrożek Sławomir, Baltazar. Autobiografia, Oficyna Literacka Noir sur Blanc, Warszawa 2006.
Google Scholar

Mrożek Sławomir, Jaworzno, „Kultura” [Paryż] 1985, nr 1/2, s. 31–39.
Google Scholar

Mrożek Sławomir, Młode miasto, „Przekrój” 1950, nr 276, s. 8–9.
Google Scholar

Mrożek Sławomir, Popiół? Diament?, „Kultura” [Paryż] 1983, nr 1/2, s. 33–41.
Google Scholar

Mrożek Sławomir, Rozmowa, „Dialog” 1981, nr 2, s. 140–141.
Google Scholar

Mrożek Sławomir, Szyny, „Gazeta Wyborcza” 1997, nr 202, s. 15.
Google Scholar

Mróz Tadeusz Kazimierz, Niepokorni – młodociani więźniowie polityczni z lat 1944–1956, w: Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Materiały z konferencji naukowej „Historia martyrologii i obozów odosobnienia w Jaworznie w latach 1939–1956”, wyd. 2 uzup. i popr., [t. 1], red. Kazimierz Miroszewski, Zygmunt Woźniczka, Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2007, s. 144–156.
Google Scholar

Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956, t. 2, red. Ryszard Terlecki, Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2007.
Google Scholar

Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Katalog wystawy, red. Adrian Rams, Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2014.
Google Scholar

Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Materiały z konferencji naukowej „Historia martyrologii i obozów odosobnienia w Jaworznie w latach 1939–1956”, wyd. 2 uzup. i popr., [t. 1], red. Kazimierz Miroszewski, Zygmunt Woźniczka, Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2007.
Google Scholar

Odmieniły się role, ale tylko częściowo. Odwiedzamy obóz pracy dla „foksów” w Jaworznie, „Kurier Popularny” 1946, nr 210, s. 4.
Google Scholar

Peukert Detlev J.K., Codzienność i barbarzyństwo. O normalności Trzeciej Rzeszy, w: Nazizm. Trzecia Rzesza a procesy modernizacji, wybór i oprac. Hubert Orłowski, przeł. Maria Tomczak, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2000, s. 150–166.
Google Scholar

Piper Franciszek, Podobóz KL Auschwitz „Neu-Dachs” w Jaworznie 1943–1945, w: Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Materiały z konferencji naukowej „Historia martyrologii i obozów odosobnienia w Jaworznie w latach 1939–1956”, wyd. 2 uzup. i popr., [t. 1], red. Kazimierz Miroszewski, Zygmunt Woźniczka, Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2007, s. 14–28.
Google Scholar

Setkiewicz Piotr, Podobóz Neu-Dachs w Jaworznie, w: Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Katalog wystawy, red. Adrian Rams, Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2014, s. 19–39.
Google Scholar

Siedlecka Joanna, Agent „33” – na swoich i obcych (Kazimierz Koźniewski), w: Siedlecka Joanna, Kryptonim „Liryka”. Bezpieka wobec literatów, Prószyński i S-ka, Warszawa 2008, s. 155–201.
Google Scholar

Słomczyński Michał, Turbiny imienia Stalina, „Życie Literackie” 1953, nr 12, s. 2.
Google Scholar

Stanuch Stanisław, Zwycięstwo nie ma skrzydeł, „Pokolenie” 1953, nr 32, s. 6–7.
Google Scholar

Stephan Halina, Mrożek, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1996.
Google Scholar

Szmaglewska Seweryna, Amnestia zastukała do bram, „Po prostu” 1956, nr 46, s. 5.
Google Scholar

Szwagrzyk Krzysztof, Jaworzno. Historia więzienia dla młodocianych więźniów politycznych 1951–1955, „Jaworzniacy” – Fundacja Pomocy Byłym Młodocianym Więźniom Politycznym Lat 1944–1956, Wydawnictwo Klio, Warszawa–Wrocław 1999.
Google Scholar

Trznadel Jacek, Hańba domowa. Rozmowy z pisarzami, Wydawnictwo Test, Lublin 1990.
Google Scholar

Uzasadnienie [do podjętej przez Radę Miasta Jaworzna uchwały o nadaniu nazwy Stanisława Lema jednej z ulic], http://www.jaworzno.pl/pl/rada_miejska/konsultacje_spoleczne/dokument/ 146/ulica_stanislawa_lema.html [dostęp 18.11.2016].
Google Scholar

Woźniczka Zygmunt, Centralny Obóz Pracy w Jaworznie na tle stalinowskiego systemu represji (1945–1950), w: Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Materiały z konferencji naukowej „Historia martyrologii i obozów odosobnienia w Jaworznie w latach 1939–1956”, wyd. 2 uzup. i popr., [t. 1], red. Kazimierz Miroszewski, Zygmunt Woźniczka, Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2007, s. 87–113.
Google Scholar

Wyrwich Mateusz, Łagier Jaworzno, wyd. 2, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 2013.
Google Scholar

Za drutami, w których nie czai się śmierć. Pod strażą, która nie katuje, pracują w Jaworznie volksdeutsche, „Express Wieczorny” 1946, nr 71, s. 2.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2018-06-16

Jak cytować

Morawiec, A. (2018). Jaworzno. Niewidoczność. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 42(4), 157–175. https://doi.org/10.18778/1505-9057.42.07

Inne teksty tego samego autora

1 2 > >>