Stanisław Grzesiuk w objęciach cenzury

Dariusz Pachocki

doi:10.18778/1505-9057.64.15

Autor

Dariusz Pachocki Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Nauk Humanistycznych, Instytut Literaturoznawstwa, Katedra Tekstologii i Edytorstwa, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin https://orcid.org/0000-0002-1498-3648

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.64.15

Słowa kluczowe:

Stanisław Grzesiuk, Warszawa, obóz koncentracyjny, Czerniaków, gruźlica, edytorstwo, rękopisy, krytyka tekstu, edycja, Pięć lat kacetu, cenzura, autocenzura, GUKPPiW

Abstrakt

W artykule prezentowane są zagadnienia związane z wydawniczymi losami całości literackiego dorobku Stanisława Grzesiuka. Składają się nań trzy autobiograficzne powieści: Pięć lat kacetu, Boso, ale w ostrogach oraz Na marginesie życia. Wydania, które ukazały się za życia pisarza były poddawane różnego typu ingerencjom. Najważniejszym czynnikiem, który miał wpływ na ostateczna postać tekstu była instytucjonalna cenzura. Ponadto autor zmieniał swoje utwory pod wpływem nacisków wydawcy, rodziny oraz w ramach realizacji sądowej ugody. Redaktorzy nowej edycji dzieł Grzesiuka, która ukazała się w 2018 roku w wydawnictwie Pruszyński i S-ka, podjęli próbę rekonstrukcji tekstów sprzed pozaautorskich zmian. Zestawienie tych wydań z pierwodrukami i rękopisami dowodzi, iż wydawnictwo podjęło wiele niezrozumiałych decyzji, które mogą mieć wpływ na błędną recepcję autorskiego przekazu.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Dariusz Pachocki - Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Nauk Humanistycznych, Instytut Literaturoznawstwa, Katedra Tekstologii i Edytorstwa, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin

Dariusz Pachocki – dr hab., prof. KUL, autor prac naukowych oraz artykułów z zakresu krytyki tekstu, krytyki literackiej i literaturoznawstwa. Edytor dzieł Edwarda Stachury, Józefa Czechowicza, Bolesława Leśmiana, Stanisława Czycza, Władysława Broniewskiego, Leopolda Tyrmanda. Za działalność edytorską dwukrotnie wyróżniony „Feniksem” przez Stowarzyszenie Wydawców Katolickich oraz Medalem Prezydenta Miasta Lublin. Stypendysta: Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Fundacji Kościuszkowskiej.

Bibliografia

Stanisław Grzesiuk, Boso, ale w ostrogach, rękopis, archiwum domowe Izabeli Laszuk.
Google Scholar

Stanisław Grzesiuki, Na marginesie życia, rękopis i maszynopis, archiwum domowe Izabeli Laszuk.
Google Scholar

Stanisław Grzesiuk, Pięć lat kacetu, rękopis i maszynopis, archiwum domowe Izabeli Laszuk.
Google Scholar

Rękopisy i maszynopisy listów otrzymywanych i wysyłanych przez Stanisława Grzesiuka – archiwum domowe Izabeli Laszuk.
Google Scholar

Stanisław Grzesiuk, Boso, ale w ostrogach, Pruszyński i S-ka, Warszawa 2018.
Google Scholar

Stanisław Grzesiuk, Na marginesie życia, Pruszyński i S-ka, Warszawa 2018.
Google Scholar

Stanisław Grzesiuk, Pięć lat kacetu, Pruszyński i S-ka, Warszawa 2018.
Google Scholar

Bem Paweł, Dlaczego polskie edytorstwo naukowe nie istnieje, „Teksty Drugie” 2016, nr 1, s. 151–168 https://doi.org/10.18318/td.2016.1.10
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18318/td.2016.1.10

Bem Paweł, Tekst „edytorski” czy „wieloautorski”? Kilka uwag o heterogeniczności edytorstwa naukowego, „Pamiętnik Literacki” 2020, nr 4, s. 19–30 https://doi.org/10.18318/pl.2020.4.2
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18318/pl.2020.4.2

Błachut Władysław, Grzesiuk, „Gazeta Krakowska” 1964, nr 290, s. 5.
Google Scholar

Buchwald-Pelcowa Paulina, Edycje skażone – edycje oczyszczone, [w:] Autor, tekst, cenzura, pod red. J. Pelca i M. Prejsa, Warszawa 1998, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 91–112.
Google Scholar

Budrowska Kamila, Literatura i pisarze wobec cenzury PRL 1948–1958, Wydawnictwo UwB, Białystok 2009.
Google Scholar

Budrowska Kamila, Perspektywy edytorskie wynikające z penetracji archiwów cenzury (1949–1959), „Teksty Drugie” 2011, nr 5, s. 112–121.
Google Scholar

Budrowska Kamila, Zatrzymane przez cenzurę. Inedita z połowy wieku XX, Wydawnictwo IBL, Warszawa 2013.
Google Scholar

Chciuk Andrzej, „Wiadomości Polskie” z 11 lutego 1962.
Google Scholar

Darska Bernadetta, Biografia jako popularyzowanie i przypominanie. Kilka refleksji wokół (auto)biografii Stanisława Grzesiuka, „Teksty Drugie” 2019, nr 1, s. 195–205 https://doi.org/10.18318/td.2019.1.12
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18318/td.2019.1.12

Drewnowski Tadeusz, Cenzura PRL a współczesne edytorstwo, [w:] Autor, tekst, cenzura, pod red. J. Pelca i M. Prejsa, Wydawnictwo UW, Warszawa 1998, s. 13–23.
Google Scholar

Herbert Zbigniew, Pan Cogito, Wydawnictwo a5, Kraków 2008.
Google Scholar

J.P., Proza samorodna, „Życie Literackie” 1958, nr 43, s. 10.
Google Scholar

Janiszewski Bartosz, Grzesiuk. Król życia, Pruszyński i S-ka, Warszawa 2017.
Google Scholar

JAW [Janusz Wilhelmi], Poza dobrem i złem, „Trybuna Ludu” 1959, nr 293, s. 5.
Google Scholar

Karwowska Bożena, Obozy zagłady jako doświadczenie cielesne, „Przegląd Humanistyczny” 2006, nr 2, s. 63–80.
Google Scholar

Krasucki Ludwik, Podwójne dno miski – czyli granice naturalizmu, „Trybuna Ludu” 1958, nr 29, s. 3.
Google Scholar

Loth Roman, Podstawowe pojęcia i problemy tekstologii i edytorstwa naukowego, Wydawnictwo IBL, Warszawa 2006.
Google Scholar

Łubieński Tomasz, Książka Grzesiuka, „Współczesność” 1964, nr 24/25, s. 13. mb., Życiorys autentyczny, „Zwierciadło” 1959, nr 38, s. 5.
Google Scholar

Pachocki Dariusz, Does the Editor Know Better? The Editorial Vicissitudes of the 20th Century Polish writers, „Variants” 2021, nr 15–16, s. 105–122 https://doi.org/10.4000/variants.1350
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4000/variants.1350

Stanuch Stanisław, Wyznania bohatera pozytywnego, „Życie Literackie” 1959, nr 44, s. 8.
Google Scholar

Wiśniewska-Grabarczyk Anna, „O wyższy poziom pracy nad książką” – biuletyny urzędu cenzury z lat 1945–1956 w perspektywie literaturoznawczej. Rekonesans, [w:] Cenzura w PRL. Analiza zjawiska, red. naukowa Z. Romek, K. Kamińska-Chełminiak, Oficyna wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2017, s. 61–74.
Google Scholar

Zabiełło Stanisław, Świat koncentracyjny, „Kierunki” 1958, nr 27, s. 5.
Google Scholar