Stanisław Grzesiuk w objęciach cenzury

Dariusz Pachocki

doi:10.18778/1505-9057.64.15

Authors

Dariusz Pachocki Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Nauk Humanistycznych, Instytut Literaturoznawstwa, Katedra Tekstologii i Edytorstwa, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin https://orcid.org/0000-0002-1498-3648

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.64.15

Keywords:

Stanisław Grzesiuk, Warsaw, concentration camp, Czerniaków, tuberculosis, editing, manuscripts, text criticism, Five years of a camp, censorship, self-censorship

Abstract

The article presents issues related to the publishing fate of the entire literary output of Stanisław Grzesiuk. It consists of three autobiographical novels: Pięć lat kacetu [Five years of a camp], Boso, ale w ostrogach [Barefoot, but in spurs] and Na marginesie życia [On the Margins of Life]. The editions that were published during the writer’s lifetime were subjected to various types of interference. The most important factor that influenced the final form of the text was institutional censorship. In addition, the author changed his works under the pressure of the publisher, the family and as part of the implementation of the court settlement. The editors of the new edition of Grzesiuk’s works, which was published in 2018 by the Pruszyński i S-ka publishing house, made an attempt to reconstruct texts from before non-author’s changes. The comparison of these editions with the first editions and manuscripts proves that the publishing house has made many incomprehensible decisions that may have an impact on the incorrect reception of the author’s message.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Dariusz Pachocki, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Nauk Humanistycznych, Instytut Literaturoznawstwa, Katedra Tekstologii i Edytorstwa, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin

Dariusz Pachocki – dr hab., prof. KUL, autor prac naukowych oraz artykułów z zakresu krytyki tekstu, krytyki literackiej i literaturoznawstwa. Edytor dzieł Edwarda Stachury, Józefa Czechowicza, Bolesława Leśmiana, Stanisława Czycza, Władysława Broniewskiego, Leopolda Tyrmanda. Za działalność edytorską dwukrotnie wyróżniony „Feniksem” przez Stowarzyszenie Wydawców Katolickich oraz Medalem Prezydenta Miasta Lublin. Stypendysta: Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Fundacji Kościuszkowskiej.

References

Stanisław Grzesiuk, Boso, ale w ostrogach, rękopis, archiwum domowe Izabeli Laszuk.
Google Scholar

Stanisław Grzesiuki, Na marginesie życia, rękopis i maszynopis, archiwum domowe Izabeli Laszuk.
Google Scholar

Stanisław Grzesiuk, Pięć lat kacetu, rękopis i maszynopis, archiwum domowe Izabeli Laszuk.
Google Scholar

Rękopisy i maszynopisy listów otrzymywanych i wysyłanych przez Stanisława Grzesiuka – archiwum domowe Izabeli Laszuk.
Google Scholar

Stanisław Grzesiuk, Boso, ale w ostrogach, Pruszyński i S-ka, Warszawa 2018.
Google Scholar

Stanisław Grzesiuk, Na marginesie życia, Pruszyński i S-ka, Warszawa 2018.
Google Scholar

Stanisław Grzesiuk, Pięć lat kacetu, Pruszyński i S-ka, Warszawa 2018.
Google Scholar

Bem Paweł, Dlaczego polskie edytorstwo naukowe nie istnieje, „Teksty Drugie” 2016, nr 1, s. 151–168 https://doi.org/10.18318/td.2016.1.10
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18318/td.2016.1.10

Bem Paweł, Tekst „edytorski” czy „wieloautorski”? Kilka uwag o heterogeniczności edytorstwa naukowego, „Pamiętnik Literacki” 2020, nr 4, s. 19–30 https://doi.org/10.18318/pl.2020.4.2
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18318/pl.2020.4.2

Błachut Władysław, Grzesiuk, „Gazeta Krakowska” 1964, nr 290, s. 5.
Google Scholar

Buchwald-Pelcowa Paulina, Edycje skażone – edycje oczyszczone, [w:] Autor, tekst, cenzura, pod red. J. Pelca i M. Prejsa, Warszawa 1998, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 91–112.
Google Scholar

Budrowska Kamila, Literatura i pisarze wobec cenzury PRL 1948–1958, Wydawnictwo UwB, Białystok 2009.
Google Scholar

Budrowska Kamila, Perspektywy edytorskie wynikające z penetracji archiwów cenzury (1949–1959), „Teksty Drugie” 2011, nr 5, s. 112–121.
Google Scholar

Budrowska Kamila, Zatrzymane przez cenzurę. Inedita z połowy wieku XX, Wydawnictwo IBL, Warszawa 2013.
Google Scholar

Chciuk Andrzej, „Wiadomości Polskie” z 11 lutego 1962.
Google Scholar

Darska Bernadetta, Biografia jako popularyzowanie i przypominanie. Kilka refleksji wokół (auto)biografii Stanisława Grzesiuka, „Teksty Drugie” 2019, nr 1, s. 195–205 https://doi.org/10.18318/td.2019.1.12
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18318/td.2019.1.12

Drewnowski Tadeusz, Cenzura PRL a współczesne edytorstwo, [w:] Autor, tekst, cenzura, pod red. J. Pelca i M. Prejsa, Wydawnictwo UW, Warszawa 1998, s. 13–23.
Google Scholar

Herbert Zbigniew, Pan Cogito, Wydawnictwo a5, Kraków 2008.
Google Scholar

J.P., Proza samorodna, „Życie Literackie” 1958, nr 43, s. 10.
Google Scholar

Janiszewski Bartosz, Grzesiuk. Król życia, Pruszyński i S-ka, Warszawa 2017.
Google Scholar

JAW [Janusz Wilhelmi], Poza dobrem i złem, „Trybuna Ludu” 1959, nr 293, s. 5.
Google Scholar

Karwowska Bożena, Obozy zagłady jako doświadczenie cielesne, „Przegląd Humanistyczny” 2006, nr 2, s. 63–80.
Google Scholar

Krasucki Ludwik, Podwójne dno miski – czyli granice naturalizmu, „Trybuna Ludu” 1958, nr 29, s. 3.
Google Scholar

Loth Roman, Podstawowe pojęcia i problemy tekstologii i edytorstwa naukowego, Wydawnictwo IBL, Warszawa 2006.
Google Scholar

Łubieński Tomasz, Książka Grzesiuka, „Współczesność” 1964, nr 24/25, s. 13. mb., Życiorys autentyczny, „Zwierciadło” 1959, nr 38, s. 5.
Google Scholar

Pachocki Dariusz, Does the Editor Know Better? The Editorial Vicissitudes of the 20th Century Polish writers, „Variants” 2021, nr 15–16, s. 105–122 https://doi.org/10.4000/variants.1350
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4000/variants.1350

Stanuch Stanisław, Wyznania bohatera pozytywnego, „Życie Literackie” 1959, nr 44, s. 8.
Google Scholar

Wiśniewska-Grabarczyk Anna, „O wyższy poziom pracy nad książką” – biuletyny urzędu cenzury z lat 1945–1956 w perspektywie literaturoznawczej. Rekonesans, [w:] Cenzura w PRL. Analiza zjawiska, red. naukowa Z. Romek, K. Kamińska-Chełminiak, Oficyna wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2017, s. 61–74.
Google Scholar

Zabiełło Stanisław, Świat koncentracyjny, „Kierunki” 1958, nr 27, s. 5.
Google Scholar