Janka Hescheles’ 'Locomotive' (to Bełżec)
DOI:
https://doi.org/10.18778/1505-9057.36.12Słowa kluczowe:
Julian Tuwim, Janka Heschele, Locomotive, Locomotive (to Bełżec)Abstrakt
This article concerns the influence of the most famous Polish poem for children: Lokomotywa by Julian Tuwim, particularly in three “Holocaust” paraphrases of this work, written by children in the ghetto and the concentration camps – the poems Lokomotywa by Jerzy Ogórek, Pociągu świst by Jerzy Orłowski, and especially Bełżec by Janka Hescheles.
Pobrania
Bibliografia
Antologia poezji dziecięcej, selection and compilation by J. Cieślikowski, edition 3 corrected and extended, Ossolineum, Wroclaw 1991.
Google Scholar
Borwicz (Boruchowicz) Michał Maksymilian, Literatura w obozie, Centralna Żydowska Komisja Historyczna przy C.K. Żydów Polskich, Oddział w Krakowie, Cracow 1946.
Google Scholar
Borwicz Michał, Spod szubienicy w teren, Księgarnia Polska w Paryżu, Paris 1980.
Google Scholar
Borys Władysława, Odkrywanie piękna “Lokomotywy”, “Życie Szkoły” 1988, issue 11.
Google Scholar
Broniewska Janina, Tuwim dla dzieci, “Wiadomości Literackie” 1938, issue 14.
Google Scholar
Broniewski Władysław, Parowóz, “Świerszczyk” 1946, issue 27 (reprint: Broniewski Władysław, Dla małych dzieci, Czytelnik, Warsaw 1951).
Google Scholar
Cieślak Tomasz, O Holokauście. “Jeszcze” Wisławy Szymborskiej, in: W poszukiwaniu ostatecznej tajemnicy. Szkice o polskiej literaturze XX wieku i najnowszej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Lodz 2009.
Google Scholar
Cieślikowski Jerzy, Bajeczka dziecięca. (Próba określenia gatunku), in: Kim jesteś Kopciuszku, czyli o problemach współczesnej literatury dla dzieci i młodzieży, S. Aleksandrzak (ed.), Nasza Księgarnia, Warsaw 1968.
Google Scholar
Cieślikowski Jerzy, Najbardziej popularny wiersz Tuwima, “Odra” 1977, issue 1.
Google Scholar
Cieślikowski Jerzy, Wstęp, in: Antologia poezji dziecięcej, selected and compiled by J. Cieślikowski, edition 3 corrected and extended, Ossolineum, Wroclaw 1991.
Google Scholar
Czy jest nadzieja? Wiersze polskie z Bergen-Belsen / Gibt es noch Hoffnung? Polnische Gedichte aus Bergen-Belsen, collected and compiled by K. Liedke, translated from Polish by K. Lipiński, Fundacja Dolnosaksońskie Miejsca Pamięci & Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Celle–Warsaw 2007.
Google Scholar
Dokumenty zbrodni i męczeństwa, M.M. Borwicz, N. Rost, J. Wulf (eds.), Centralny Komitet Żydów Polskich, Cracow 1945.
Google Scholar
Famulska-Ciesielska Karolina, Żurek Sławomir Jacek, Literatura polska w Izraelu. Leksykon, Wydawnictwo Austeria Klezmerhojs, Cracow–Budapest 2012.
Google Scholar
Ficowski Jerzy, Krajobraz pośmiertny, in: Odczytanie popiołów. Wiersze, Pogranicze, London 1979.
Google Scholar
Fogelbaum Marek, Rumkowski w stylu lokomotywy, http://www.muzhp.pl/aktualnosci/238/glos-z-lodzkiego-getta.html [accessed on: 10.11.2013].
Google Scholar
Frajlich Anna, Lokomotywa, “Tygodnik Powszechny” 1999, issue 8 (reprint: Frajlich Anna, W słońcu listopada, Wydawnictwo Literackie, Cracow 2000).
Google Scholar
Głowiński Michał, Świadectwa i style odbioru, in: Style odbioru. Szkice o komunikacji literackiej, Wydawnictwo Literackie, Cracow 1977.
Google Scholar
Głowiński Michał, Wisławy Szymborskiej ballada o Zagładzie, in: Lustra historii. Rozprawy i eseje ofiarowane Profesor Marii Żmigrodzkiej z okazji pięćdziesięciolecia pracy naukowej, M. Kalinowska, E. Wiślak (eds.), IBL, Warsaw 1998.
Google Scholar
Grabowski Dominik, Dlaczego?, “Poezja i Dziecko” 2004, issue 4.
Google Scholar
Grabowski Stanisław, Wiersze dla dzieci Juliana Tuwima 1919–1939, “Poezja i Dziecko” 2003, issue 3.
Google Scholar
Hescheles Janina, Nie płacz, płacz to poniżenie w nieszczęściu i szczęściu, in: J. Iwaszkiewicz, Wtedy kwitły forsycje, edition II, Wydawnictwo Bis, Warsaw 1993.
Google Scholar
[Hescheles Janina], Oczyma dwunastoletniej dziewczyny, Centralny Komitet Żydów Polskich, Cracow 1946.
Google Scholar
Heszeles Janka [Hescheles Janina], Bełżec, ms, the archives of Beit Lohamei Haghetatot w Izraelu (ref. no. 10066); reprints: Pieśń ujdzie cało…. Antologia wierszy o Żydach pod okupacją niemiecką, compilation and introduction by M.M. Borwicz, Centralna Żydowska Komisja Historyczna w Polsce, Warsaw–Lodz–Cracow 1947; Poezja Polski Walczącej 1939–1945. Antologia, compiled by J. Szczawiej, preface by K. Rusinek, vol. 1, PIW, Warsaw 1974; “Kamena” 1983, issue 8; K. Strzelewicz, Polskie wiersze obozowe i więzienne 1939–1945. W archiwum Aleksandra Kulisiewicza, Krajowa Agencja Wydawnicza, Cracow 1984; Ocalone we wspomnieniach. Wspomnienia byłych więźniów politycznych hitlerowskich więzień i obozów koncentracyjnych, A. Marcinek-Drozdalska(ed.), Koszalińska Biblioteka Publiczna im. Joachima Lelewela, Koszalin 2011.
Google Scholar
Heszeles Janka [Hescheles Janina], Bełżec, in: Hiob 1943. Ein Requiem für das Warschauer Getto, selected and compiled by K. Wolff, Evangelische Verlagsanstalt, Berlin 1983.
Google Scholar
Hiob 1943. Ein Requiem für das Warschauer Getto, selected and compiled by K. Wolff, Evangelische Verlagsanstalt, Berlin 1983.
Google Scholar
Hochberg-Mariańska Maria, [introduction], in: [J. Hescheles], Oczyma dwunastoletniej dziewczyny, Centralny Komitet Żydów Polskich, Cracow 1946.
Google Scholar
Iwaszkiewicz Joanna, Wtedy kwitły forsycje, edition II, Wydawnictwo bis, Warsaw 1993.
Google Scholar
Ja kabareciarz. Marian Hemar – od Lwowa do Londynu, compiled by A. Mieszkowska, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, Warsaw 2006.
Google Scholar
Keff Bożena, Tango łez śpiewajcie Muzy, czyli czym jest zawartość tej książki, in: Tango łez śpiewajcie Muzy. Poetyckie dokumenty Holokaustu, introduction and compilation by B. Keff, Żydowski Instytut Historyczny, Warsaw 2012.
Google Scholar
Kuczyńska-Koschany Katarzyna, “Lokomotywa” Tuwima: wariacje i konteksty (od wiersza dla dzieci do wiersza o Zagładzie), “Polonistyka” 2012, issue 1.
Google Scholar
Łętocha Barbara, “Chwila”. Gazeta Żydów lwowskich, http://www.lwow.com.pl/rocznik/chwila.html [accessed on: 9.11.2013].
Google Scholar
Łysiak Wojciech, Wielka kontestacja. Folklor polityczny w PRL, PSO, Poznan 1998.
Google Scholar
Międzyrzecki Artur, Romanca, in: Nieskończona przejrzystość. Nowe wiersze (1987–1997) i wybór wierszy dawnych, Znak, Cracow 1997.
Google Scholar
Moczulski Leszek Aleksander, Stara lokomotywa, “Przekrój” 1993, issue 49.
Google Scholar
Morawiec Arkadiusz, Wstęp, in: L. Weliczker, Brygada śmierci (Sonderkommando 1005). Pamiętnik, Ośrodek “Brama Grodzka – Teatr NN”, Lublin 2012.
Google Scholar
Obertyńska Beata, W bydlęcym wagonie, in: Gułag polskich poetów. Od Komi do Kołymy. Wiersze, selection and preface by. N. Taylor-Terlecka, Polska Fundacja Kulturalna, London 2000.
Google Scholar
Ocalone we wspomnieniach. Wspomnienia byłych więźniów politycznych hitlerowskich więzień i obozów koncentracyjnych, A. Marcinek-Drozdalska (ed.), Koszalińska Biblioteka Publiczna im. Joachima Lelewela, Koszalin 2011.
Google Scholar
Ogórek Jerzy, Lokomotywa, in: Tango łez śpiewajcie Muzy. Poetyckie dokumenty Holokaustu, B. Keff (ed.), Żydowski Instytut Historyczny, Warsaw 2012.
Google Scholar
Orłowski Jerzy, Pociągu świst, in: Czy jest nadzieja? Wiersze polskie z Bergen-Belsen / Gibt es noch Hoffnung? Polnische Gedichte aus Bergen-Belsen, collected and compiled by K. Liedke, translated from Polish by K. Lipiński, Fundacja Dolnosaksońskie Miejsca Pamięci & Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Celle–Warsaw 2007.
Google Scholar
Pankowski Marian, Podróż rodziców mej żony do Treblinki, “Dialog” 2003, issue 12.
Google Scholar
Pieśń ujdzie cało…. Antologia wierszy o Żydach pod okupacją niemiecką, compilation and introduction by M.M. Borwicz, Centralna Żydowska Komisja Historyczna w Polsce, Warsaw–Lodz–Cracow 1947.
Google Scholar
“Poezja i Dziecko” 2004, issue 4 (bloki wierszy: Wariacje na temat; Mogę wiersz napisać o lokomotywie…).
Google Scholar
Poezja Polski Walczącej 1939–1945. Antologia, compilation by J. Szczawiej, preface by K. Rusinek, vol. 1, PIW, Warsaw 1974.
Google Scholar
Prutkowski Józef, Stoi na stacji lokomotywa…, “Trybuna Wolności” 1950, issue 43.
Google Scholar
Prutkowski Józef, Wiosenne kłopoty, “Głos Koszaliński” 1955, issue 79.
Google Scholar
Reder Rudolf, Komory gazowe, in: Dokumenty zbrodni i męczeństwa, M.M. Borwicz, N. Rost, J. Wulf (eds.), Centralny Komitet Żydów Polskich, Cracow 1945.
Google Scholar
Różewicz Tadeusz, Nożyk profesora, in: Nożyk profesora, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wroclaw 2001.
Google Scholar
Rzymowski Wincenty, Tuwim-polonizator, “Ilustrowany Dziennik Ludowy” 1938, issue 360.
Google Scholar
Semenowicz Halina, Poetycka twórczość dziecka, Nasza Księgarnia, Warsaw 1979.
Google Scholar
Stradecki Jan, Julian Tuwim. Bibliografia, PIW, Warsaw 1959.
Google Scholar
Strzelewicz Konrad, Polskie wiersze obozowe i więzienne 1939–1945. W archiwum Aleksandra Kulisiewicza, Krajowa Agencja Wydawnicza, Cracow 1984.
Google Scholar
Szabłowska-Zaremba Monika, “Tragarz pamięci” – rzecz o Stanisławie Wygodzkim, in: Ślady obecności, S. Buryła, A. Molisak (eds.), Universitas, Cracow 2010.
Google Scholar
Szymborska Wisława, Jeszcze, in: Wołanie do Yeti, Wydawnictwo Literackie, Cracow 1957.
Google Scholar
Szymborska Wisława, Transport Żydów 1943, “Dziennik Literacki” 1948, issue 17.
Google Scholar
Tango łez śpiewajcie Muzy. Poetyckie dokumenty Holokaustu, introduction and compilation by B. Keff, Żydowski Instytut Historyczny, Warsaw 2012.
Google Scholar
Tomasik Wojciech, Ikona nowoczesności. Kolej w literaturze polskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wroclaw 2007.
Google Scholar
Tuwim Julian, Lokomotywa, “Wiadomości Literackie” 1936, issue 16.
Google Scholar
Tuwim Julian, *** [Krwi, snów, mknień, żądz…], “Maski” 1918, issue 33 (preprint entitled Życie moje: Tuwim Julian, Sokrates tańczący, J. Mortkowicz, Warsaw 1919).
Google Scholar
Tuwim Julian, Wiersze dla dzieci, “Wiadomości Literackie” 1935, issue 5.
Google Scholar
Tuwim Julian, Lokomotywa. Rzepka (według starej bajeczki). Ptasie radio, Wydawnictwo J. Przeworskiego, Warsaw 1938.
Google Scholar
Vogler Henryk, Wagony, “Pismo Literacko-Artystyczne” 1984, issue 4.
Google Scholar
Wygodzki Stanisław, Lokomotywa, “Twórczość” 1947, issue 7/8 (reprint in: Wygodzki Stanisław, Pamiętnik miłości, Książka, Warsaw 1948).
Google Scholar
Zgrzebny Henryk, “Lokomotywa” czyli Tuwim poprawiony, “Szpilki” 1950, issue 40.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
