Intermedialność Alicji w Krainie Czarów. Przykład adaptacji Tima Burtona

Iwona Grodź

doi:10.18778/2299-7458.10.11

Autor

Iwona Grodź Polskie Towarzystwo Kulturoznawcze https://orcid.org/0000-0003-0151-6909

DOI:

https://doi.org/10.18778/2299-7458.10.11

Słowa kluczowe:

film i literatura, adaptacja, edukacja, Tim Burton, Alicja w Krainie Czarów

Abstrakt

Prezentowany artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie o współistnienie słów i obrazów w tekście kultury, w kontekście rozważań o „intermedialnym zwrocie”. Za przykład posłużyła filmowa adaptacja powieści Alicja w Krainie Czarów Lewisa Carrolla dokonana przez Tima Burtona (2010). (R)ewolucja w tym aspekcie to przede wszystkim zmiana formy komunikowania i pozyskiwania informacji. Celem jest wskazanie waloru edukacyjnego tego typu synergii, dzięki której otwierają się możliwości dotarcia do nowych pokoleń odbiorców.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Iwona Grodź - Polskie Towarzystwo Kulturoznawcze

Iwona Grodź – literaturoznawca, filmoznawca, historyk sztuki, muzykolog i psycholog percepcji. Interesuje się ponadto kulturoznawstwem, filozofią i psychologią, a także ideą „korespondencji” sztuk, szczególnie: literatury – filmu – teatru – malarstwa i muzyki. Obecnie przygotowuje się do procedury habilitacyjnej. Autorka m.in. książek: Zaszyfrowane w obrazie. O filmach Wojciecha Jerzego Hasa, Gdańsk 2008; Jerzy Skolimowski, Warszawa 2010; Rękopis znaleziony w Saragossie Wojciecha Jerzego Hasa, Poznań 2005; Synergia sztuki i nauki w twórczości Zbigniewa Rybczyńskiego, Warszawa 2015; Hasowski Appendix, Kraków 2020 i wielu innych publikacji naukowych.

Bibliografia

Adamczak M., Alicja i kulturowe niesprzeczności kapitalizmu, „Odra” 2010, nr 5.
Google Scholar

Bobiński W., Teksty w lustrze ekranu. Okołofilmowe strategie kształcenia literacko-kulturowego, Kraków 2011.
Google Scholar

Bourdieu P., Reguły sztuki: geneza i struktura pola literackiego, przeł. A. Zawadzki, Kraków 2001.
Google Scholar

Bruner J., Kultura edukacji, przeł. T. Brzostowska-Tereszkiewicz, Kraków 2010.
Google Scholar

Całek A., Opowieść transmedialna. Teoria, użytkowanie, badania, Kraków 2019.
Google Scholar

Carroll L., Alicja w Krainie Czarów, przeł. B. Kaniewska, Poznań 2010.
Google Scholar

Cieplińska-Bertini E., Chciałbym być szalonym naukowcem. Rozmowa z Timem Burtonem, „Film” 2012, nr 12.
Google Scholar

Citko K., Filmowe adaptacje „Przygód Alicji w Krainie Czarów” Lewisa Carrolla (praca magisterska), Łódź 1984.
Google Scholar

Culler J., Co to jest literatura i czy pytanie to ma jeszcze jakiekolwiek znaczenie?, [w:] J. Culler, Teoria literatury. Bardzo krótkie wprowadzenie, przeł. M. Bassaj, Warszawa 1998.
Google Scholar

Culler J., W obronie nadinterpretacji, [w:] U. Eco, R. Rorty, Ch. Brooke-Rose, Interpretacja i nadinterpretacja, red. S. Collini, przeł. T. Bieroń, Kraków 1996.
Google Scholar

Dayan D., Widz wpisany w obraz, przeł. A. Helman, „Film na Świecie” 1989, nr 369.
Google Scholar

Franke A., Filmy „Matrix” oraz „Alicja w Krainie Czarów” jako archetypiczne opowieści mityczne, Warszawa 2015.
Google Scholar

Freud S., Psychopatologia życia codziennego. Marzenia senne, przeł. W. Szewczuk, Warszawa 1987.
Google Scholar

Gadamer H.-G., Kim jestem Ja i kim jesteś Ty? Komentarz do cyklu wierszy Celana „Atemkristall” (1986), [w:] H.-G. Gadamer, Czy poeci umilkną, oprac. J. Margański, przeł. M. Łukasiewicz, Bydgoszcz 1998.
Google Scholar

Gadamer H.-G., Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, przeł. B. Baran, Kraków 1993.
Google Scholar

Hejmej A., Intermedialność i komparatystyka intermedialna, „Przegląd Humanistyczny” 2013, nr 4, s. 13–18.
Google Scholar

Hejmej A., Literatura w społeczeństwie medialnym, „Teksty Drugie” 2014, nr 2, s. 239–251.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18318/td.2021.2.18

Helman A., Przesunięcie akcentów, „Kino” 1999, nr 11.
Google Scholar

Helman A., Summa wiedzy o obrazie, „Kino” 1999, nr 10.
Google Scholar

Helman A., Twórcza zdrada. Filmowe adaptacje literatury, Poznań 1998.
Google Scholar

Hopfinger M., Doświadczenia audiowizualne. O mediach w kulturze współczesnej, Warszawa 2003.
Google Scholar

Jakubowska M., Alicja w krainie słów i obrazów, [w:] Literatura prze-pisana. Od Hamleta do slashu, red. A. Izdebska, D. Szajnert, Łódź 2015, s. 53–71. https://doi.org/10.18778/7969-644-4.05
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7969-644-4.05

Jenkins H., Kultura konwergencji. Zderzenie starych i nowych mediów, przeł. M. Filiciak i M. Bernatowicz, Warszawa 2006.
Google Scholar

Kaczmarczyk K., Narratologia transmedialna. Założenia, cele i badania, „Tekstualia” 2015, nr 4 (43), s. 3−16. https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.4249
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.4249

Kempna M., Nie ta Alicja, „Opcje” 2010, nr 2.
Google Scholar

Kino Nowej Przygody, red. J. Szyłak i in., Gdańsk 2011.
Google Scholar

Kognitywizm w poetyce i stylistyce, red. G. Habrajska, J. Ślósarska, Kraków 2006.
Google Scholar

Kornatowska M., Demiurg melancholijny i anarchiczny. O twórczości Tima Burtona, „Kino” 2000, nr 4.
Google Scholar

Kozera D., Wirtualna Alicja – historia Alicji w Krainie Czarów napisana na nowo, „Media. Kultura. Komunikacja Społeczna” 2015, t. 11, nr 1, s. 71–83.
Google Scholar

Królikowska-Avis E., Idol nastolatków (wywiad z Timem Burtonem), „Przekrój” 1995, nr 18.
Google Scholar

Lacan J., Funkcja i pole mówienia i mowy w psychologii, przeł. B. Gorczyca, W. Grajewski, Warszawa 1996.
Google Scholar

Media Borders, Multimodality and Intermediality, ed. L. Elleström, Basingstoke 2010.
Google Scholar

Merschmann H., Tim Burton, London 2000.
Google Scholar

Miś M., Alicja, Lewis Carroll i sen, który trwa (rec.), „Kino” 2010, nr 3.
Google Scholar

Orłowska A., Film w świadomości odbiorców, „Kino” 1985, nr 8.
Google Scholar

Piotrowska A., Prawie Alicja (rec.), „Tygodnik Powszechny” 2010, nr 11.
Google Scholar

Rudnicka A., Kaczorowska-Spychalska D., Kulik M., Reichel J., Digital ethics – polscy konsumenci wobec wyzwań etycznych związanych z rozwojem technologii. I Ogólnopolski Raport, Łódź 2021. https://doi.org/10.18778/8220-413-1
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/8220-413-1.01

Sartre J.-P., Czym jest literatura? Wybór szkiców krytycznoliterackich, oprac. A. Tatarkiewicz, przeł. J. Lalewicz, Warszawa 1968.
Google Scholar

Schmidt S. J., Literaturoznawstwo jako projekt interdyscyplinarny, przeł. B. Balicki, „Teksty Drugie” 2010, nr 4, s. 151–167.
Google Scholar

Scolari C., Bertetti P., Freeman M., Introduction: Towards an Archeology of Transmedia Storytelling, [w:] Transmedia Archeology. Storytelling in the Borderlines of Science Fiction, Comics and Pulp Magazines, eds. C. Scolari, P. Bertetti, M. Freeman, New York 2014, s. 1−14. https://doi.org/10.1057/9781137434371_1
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1057/9781137434371_1

Sikoń A., Alicja w Krainie Czarów (rec.), „Kino” 2010, nr 4.
Google Scholar

Szczerba J., Podróż w głąb siebie (rec.), „Gazeta Wyborcza” 2010, nr 54 (Dodatek).
Google Scholar

Świątek R., Biznesy z Alicją, „Rzeczpospolita” 2010, nr 49.
Google Scholar

Wysłouch S., Literatura i sztuki wizualne, Warszawa 1994.
Google Scholar

Zabłocka-Skorek J., Tim Burton – dziwak w Fabryce Snów. Mistrzowie Kina Amerykańskiego. Współczesność, red. Ł. Plesnar, K. Loska, Kraków 2010, s. 331–356.
Google Scholar

Zalewski A., Film i nie tylko. Kognitywizm, emocje, reality show, Kraków 2003.
Google Scholar

Zawojski P., Cyberkultura. Syntopia sztuki, nauki i technologii, Katowice 2018.
Google Scholar

Zielinski S., Archeologia mediów. O głębokim czasie technicznie zapośredniczonego słuchania i widzenia, Warszawa 2010.
Google Scholar

Žižek S., Przekleństwo fantazji, przeł. A. Chmielewski, Wrocław 2001.
Google Scholar

Żywiołek A., Logos pedagogii, logos kultury. O edukacyjnym zwrocie (?) kultury, „Teksty Drugie” 2014, nr 2.
Google Scholar