Audiowizualność literatury. Między „literaturą środka” a elitaryzmem
DOI:
https://doi.org/10.18778/2299-7458.10.02Słowa kluczowe:
audiowizualność, nowe media, elitarność, masowośćAbstrakt
Kategoria audiowizualności literatury prowadzi do pytania o obieg literatury powstającej pod wpływem mechanizmów audiowizualnych. Wydaje się, że teksty będące efektem hybrydyzacji, a więc takie, w których dokonuje się fuzja literatury i przekazów audiowizualnych, tj.: tematyzowanie audiowizualności w literaturze, wykorzystywanie schematów i technik audiowizualnych w konstruowaniu utworów literackich, włączanie kodu audiowizualnego w przekaz literacki, kształtowanie języka wypowiedzi literackiej na wzór języka audiowizualnego, tworzenie gatunków i stylów wypowiedzi literackiej powiązanych z audiowizualnością, są bliższe popularnej dziś „prozie środka”. Jednocześnie wciąż rozwijająca się i poszukująca swojego języka e-literatura, będąca bliżej zjawisk nowomedialnych niż audiowizualnych, jest wyrazem nowej elitarności. Audiowizualność wewnątrzkompozycyjna – nienaruszająca ontologii klasycznej tekstu – sprzyja rozwojowi „literatury środka”, zaś audiowizualność – dotykająca zmian samej struktury tekstu – bliższa jest eksperymentom formalnym, czym wpisuje się w awangardowy charakter działań i zbliża do zjawisk wysokoartystycznych, znacznie zawężając pole odbiorców.
Pobrania
Bibliografia
Aarseth E., Cybertekst: literatura ergodyczna, tłum. A. Rogozińska, [w:] Antropologia twórczości słownej, red. A. Karpowicz, Warszawa 2012.
Google Scholar
Aarseth E., Cybertext: Perspectives on Ergodic Literature, Baltimore–London 1997.
Google Scholar
Antropologia twórczości słownej, red. A. Karpowicz. Warszawa 2012.
Google Scholar
Bator J., Ciemno, prawie noc, Warszawa 2012.
Google Scholar
Baudrillard J., Wymiana symboliczna i śmierć, tłum. S. Królak. Warszawa 2007.
Google Scholar
Bodzioch-Bryła B., Sploty: przepływy, architek(s)tury, hybrydy. Polska e-poezja w dobie procesualności i konwergencji, Kraków 2019.
Google Scholar
Bodzioch-Bryła B., Pietruszewska-Kobiela G., Regiewicz A., Literatura – nowe media. Homo irretitus w kulturze literackiej XX i XXI wieku, Częstochowa 2014.
Google Scholar
Buchner A., Maryl M., Nowi literaci. Warsztat twórczy blogerów w kontekście współczesnych przemian kultury literackiej, [w:] Rzeczywistość i zapis. Problemy badania tekstów w naukach społecznych i humanistycznych, red. W. Doliński, J. Żurko, K. Grzeszkiewicz-Radulska, S. Męcfal, Łódź 2016.
Google Scholar
Cieplak A., Ma być czysto, Warszawa 2017.
Google Scholar
Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. Od awangardy do postmodernizmu, red. G. Dziamski, Warszawa 1996.
Google Scholar
Fortuna M., Pasztet z duszami, Kraków 2002.
Google Scholar
Genette G., Strukturalizm a krytyka literacka, tłum. W. Błońska, „Pamiętnik Literacki” 1974, z. 3.
Google Scholar
Hejmej A., Komparatystyka. Studia literackie – studia kulturowe, Kraków 2013.
Google Scholar
Hejmej A., Muzyczność dzieła literackiego, Toruń 2010.
Google Scholar
Hopfinger M., Literatura i media po 1989 roku, Warszawa 2010.
Google Scholar
Hopfinger M., Między reprodukcją a symulacją rzeczywistości. Problemy audiowizualności percepcji, [w:] Od fotografii do rzeczywistości wirtualnej, red. M. Hopfinger, Warszawa 1997.
Google Scholar
Jakobson R., Poetyka w świetle językoznawstwa, tłum. K. Pomorska, „Pamiętnik Literacki” 1960, nr 51, z. 2.
Google Scholar
Jarosz B., Liternet – sztuka, moda czy konieczność? Polskie powieści hipertekstowe w Sieci, [w:] Komputer w edukacji, red. J. Morbitzer, Kraków 2006.
Google Scholar
Jenkins H., Kultura konwergencji: zderzenie starych i nowych mediów, tłum. M. Bernatowicz, M. Filiciak, Warszawa 2007.
Google Scholar
Kamiński J., Rozwiązła, Warszawa 2018.
Google Scholar
Kuczok W., Obscenariusz. Wypisy z ksiąg nieczystych, Warszawa 2013.
Google Scholar
Kuczok W., Proszę mnie nie budzić, Warszawa 2016.
Google Scholar
Kuczok W., Widmokrąg, Warszawa 2004.
Google Scholar
Lister M., Dovey J., Giddings S., Grant I., Kelly K., Nowe media. Wprowadzenie, tłum. M. Lorek, A. Sadza, K. Sawicka, Kraków 2009. https://doi.org/10.4324/9780203884829
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203884829
Maliszewski K., Poza pompą, „Gazeta-Książki” 2000, nr 4.
Google Scholar
Manovich L., Język nowych mediów, tłum. P. Cypryański. Warszawa 2006.
Google Scholar
Marecki P., Narodziny subpola polskiej literatury cyfrowej, [w:] Maszyny kruszenia słowa. Biuletyn, red. A. Regiewicz, Częstochowa 2014 (na prawach maszynopisu).
Google Scholar
Marecki P., Za darmo. Ekonomia literatury cyfrowej, „Teksty Drugie” 2015, nr 3.
Google Scholar
Maryl M., Niewiadomski K., Blog = Książka? Empiryczne badanie potocznej kategoryzacji blogów, „Przegląd Humanistyczny” 2013, nr 4.
Google Scholar
Masłowska D., Jak przejąć kontrolę nad światem, nie wychodząc z domu, Kraków 2017.
Google Scholar
Masłowska D., Kochanie, zabiłam nasze koty, Warszawa 2012.
Google Scholar
Masłowska D., Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną, Warszawa 2002.
Google Scholar
Nowacki D., Dziurawa siatka na motyle. Wokół prozy autorów urodzonych po roku 1960, „Fraza” 1996, nr 11–12.
Google Scholar
Ostaszewski R., Dolna strefa stanów średnich, „Twórczość” 2000, nr 3.
Google Scholar
Pawlicka U., Literatura cyfrowa. W stronę podejścia procesualnego, Gdańsk 2017.
Google Scholar
Pietruszewska-Kobiela G., Przestrzenna struktura języka i faktura tekstu. Intersemiotyczne eksperymenty poezji polskiej XX wieku, [w:] Język poza granicami języka. Teoria i metodologia współczesnych nauk o języku, red. A. Kiklewicz, J. Dębowski, Olsztyn 2008.
Google Scholar
Podsiadło J., Życie, a zwłaszcza śmierć Angeliki de Sancé, Kraków 2008.
Google Scholar
Regiewicz A., Audiowizualność literatury. Próba konceptualizacji, „Teksty Drugie” 2021, nr 2.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18318/td.2021.2.17
Regiewicz A., Czytanie audiowizualnością. Przyczynek do refleksji nad strategiami audiowizualnymi w tekstach literackich, [w:] Między XX a XXI wiekiem. Z literaturoznawczych warsztatów badawczych, red. L. Będkowski, G. Pietruszewska-Kobiela, Częstochowa 2014.
Google Scholar
Regiewicz A., O niemożliwości literatury lokalnej. Przypadek narracji audiowizualnych, „Rocznik Komparatystyczny” 2015, nr 6. https://doi.org/10.18276/rk.2015.6-15
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18276/rk.2015.6-15
Regiewicz A., Warzocha A., Audiovisuality of Literature. The Instance of Detective Stories for Children in Developing Reading Competencies, [w:] International Multidisciplinary Scientific Conference on Social Sciences and Arts, „Conference Proceedings” 2018, vol. 5: Education and Educational Research. https://doi.org/10.5593/sgemsocial2018/3.5/S13.003
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.5593/sgemsocial2018/3.5/S13.003
Sandbothe M., Transwersalne światy medialne. Filozoficzne rozważania o Internecie, tłum. K. Krzemieniowa, [w:] Widzieć, myśleć, być. Technologie medialne, red. A. Gwóźdź, Kraków 2001.
Google Scholar
Scher S. P., Literature and Music, [w:] Interrelations of Literature, eds. J.-P. Barricelli, J. Gibaldi, New York 1982.
Google Scholar
Schröter J., Intermedialität. Facetten und Probleme eines aktuellen medienwissenschaftlichen Begriffes, „Montage a/v” 1998, vol. 7 (2). On-line: https://www.montage-av.de/pdf/1998_7_2_MontageAV/montage_AV_7_2_1998_129-154_Schroeter_Intermedialitaet.pdf
Google Scholar
Shuty S., Produkt polski, Kraków 2005.
Google Scholar
Siemion P., Finimondo (komedia romantyczna), Warszawa 2004.
Google Scholar
Szczęsna E., Cyfrowe remediacje figur, [w:] Przekaz digitalny. Z zagadnień semiotyki, semantyki i komunikacji cyfrowej, red. E. Szczęsna, Kraków 2015.
Google Scholar
Tryzna T., Janikowski R., Syloe, Warszawa 1996.
Google Scholar
Uniłowski K., Kup Pan książkę, Katowice 2008.
Google Scholar
Uniłowski K., „Proza środka”, czyli stereotyp literatury nowoczesnej, [w:] K. Uniłowski, Granice nowoczesności. Proza polska i wyczerpanie modernizmu, Katowice 2006.
Google Scholar
Varga K., Dziennik hipopotama, Warszawa 2020.
Google Scholar
Wilk M., Obieg literatury elektronicznej w perspektywie elitarności, Częstochowa 2021. Repozytorium cyfrowe.
Google Scholar
Wolf W., Musikalisering av litterar berattelse, [w:] Intermedialitet. Ord, bild och ton i Samsel, red. H. Lund, Lund 2002.
Google Scholar
Żulczyk J., Wzgórze psów, Warszawa 2017.
Google Scholar
Żulczyk J., Zrób mi jakąś krzywdę, czyli wszystkie gry wideo są o miłości, Warszawa 2006.
Google Scholar
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.