Sielanka – dualizm – katastrofa. O związku tytułowego bohatera Cierpień młodego Wertera J. W. Goethego z naturą

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/2299-7458.12.13

Słowa kluczowe:

J. W. Goethe, Werter, natura, ekologia

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest lekturze powieści J. W. Goethego Cierpienia młodego Wertera pod kątem relacji tytułowego bohatera z naturą. W chronologicznej analizie nature writing Wertera w listach do Wilhelma uwzględnione zostały jego przeżycia, postawy, uczucia i reakcje związane ze światem natury, ich wpływ na jego poglądy, a także związki między indywidualizmem i pozycją społeczną Wertera a jego ekologiczną świadomością. Werter postrzega naturę albo jako obiekt estetyczny i źródło autentyczności oraz wolności, albo jako niszczycielską siłę zagrażającą człowiekowi. Z tej perspektywy okazuje się, że źródłem problemów i tragicznego końca bohatera jest jego nieumiejętność objęcia świadomością pełni natury, przemożny wpływ dualistycznego poglądu, który każe mu odbierać naturę jako radykalnie korzystną i dobroczynną lub pochłaniającą, poddającą wszystko rozkładowi.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Beata Kornatowska - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Beata Kornatowska – literaturoznawczyni, adiunktka w Instytucie Filologii Germańskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zajmuje się historią literatury w kontekście kultury, relacjami literatury i innych sztuk, zwłaszcza literacko-muzycznymi gatunkami mieszanymi (opera, pieśń) oraz recepcją twórczości romantyków. Jest autorką monografii Jaś, Małgosia i duch czasu. Studia o niemieckiej operze baśniowej (2021), artykułów dotyczących (recepcji) twórczości romantyków niemieckich (J. v. Eichendorff, E. T. A. Hoffmann) oraz opracowań poświęconych literackim i kulturowym kontekstom opery i pieśni.

Bibliografia

Biese A., Das Naturgefühl im Wandel der Zeiten, Leipzig 1926.
Google Scholar

Bollmann S., Der Atem der Welt: Johann Wolfgang Goethe und die Erfahrung der Natur, Stuttgart 2021.
Google Scholar

Buschmeier M., Die Idylle bei Salomon Geßner, Friedrich (Maler) Müller und Johann Heinrich Voß. Kritik und Transformation einer Gattung, [w:] Sturm und Drang: Epoche – Autoren – Werke, red. M. Buschmeier, K. Kauffmann, Darmstadt 2013, s. 220–237.
Google Scholar

Einführung in die Literatur des Sturm und Drang und der Weimarer Klassik, red. M. Buschmeier, K. Kaufmann, Darmstadt 2010.
Google Scholar

Goethe J. W., Cierpienia młodego Wertera, przeł. F. Mirandola, oprac. Z. Zagórowski, Kraków 1922.
Google Scholar

Goethe J. W., Rez. zu: Die schönen Künste in ihrem Ursprung, ihrer wahren Natur und besten Anwendung betrachtet von J. G. Sulzer, Leipzig 1772, „Frankfurter gelehrte Anzeigen”, nr 101 [18. Dez. 1772], s. 801–807, http://www.zeno.org/nid/20004855752 [dostęp: 22.09.2023].
Google Scholar

Goodbody A., Nature, Technology, and Cultural Change in Twentieth-Century German Literature: The Challenge of Ecocriticism, London 2007.
Google Scholar

Gose H., Goethes Werther, Halle 1921.
Google Scholar

Grathoff D., Der Pflug, die Nußbäume und der Bauernbursche: Natur im thematische Gefüge des Werther-Romans, „Goethe-Jahrbuch” 1985, nr 102, s. 184–198.
Google Scholar

Krebs R., Herder, Goethe und die ästhetische Diskussion um 1770. Zu den Begriffen „énergie“ und „Kraft“ in der französischen und deutschen Poetik, „Goethe-Jahrbuch” 1995, nr 112, s. 83–96.
Google Scholar

Kricher J., The Balance of Nature: Ecology’s Enduring Myth, Princeton 2009.
Google Scholar

Pascal R., Der Sturm und Drang, Stuttgart 1977.
Google Scholar

Rousseau J.-J., List do Woltera o Opatrzności, [w:] J.-J. Rousseau, Umowa społeczna, oprac. B. Baczko, Warszawa 1966, s. 534–544.
Google Scholar

Schmidt A., Natur, [w:] B. Witte (red.), Goethe-Handbuch in vier Bänden, t. 4/2, Stuttgart [i in.] 1998, s. 755–776.
Google Scholar

Sengle F., Wunschbild Land und Schreckbild Stadt. Zu einem zentralen Thema der neueren deutschen Literatur, „Studium Generale” 1963, nr 16, s. 619–631.
Google Scholar

Sturm und Drang. Epoche – Autoren – Werke, red. M. Buschmeier, K. Kaufmann, Darmstadt 2013.
Google Scholar

Sullivan H. I., The dark pastoral: A trope for the anthropocene, [w:] German Ecocriticism in the Anthropocene, red. C. Schaumann, H. I. Sullivan, New York 2017, s. 25–44.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2023-12-21 — zaktualizowane 2024-02-09

Wersje

Jak cytować

Kornatowska, B. (2024). Sielanka – dualizm – katastrofa. O związku tytułowego bohatera Cierpień młodego Wertera J. W. Goethego z naturą. Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze, (12), 187–200. https://doi.org/10.18778/2299-7458.12.13 (Original work published 21 grudzień 2023)

Numer

Dział

Czytanie z perspektywy