Roman Honet i Zdzisław Beksiński – wspólnota fantastycznej wyobraźni

Szymon Trusewicz

doi:10.18778/2299-7458.10.10

Autor

Szymon Trusewicz Uniwersytet w Białymstoku https://orcid.org/0000-0002-4313-7256

DOI:

https://doi.org/10.18778/2299-7458.10.10

Słowa kluczowe:

Roman Honet, poezja polska, wyobraźnia, Zdzisław Beksiński, transdyscyplinarność, intermedialność

Abstrakt

Artykuł dotyczy porównania poezji Romana Honeta i malarstwa Zdzisława Beksińskiego. Wychodząc od ogólnych podobieństw pomiędzy tymi twórcami, polegających na obecności w ich dziełach estetyki groteski, fantastyki, oniryzmu i surrealizmu, wskazane zostają bardziej szczegółowe podobieństwa. Obu artystów można sytuować w obszarze twórczości fantastycznej, w której ważną rolę odgrywa włączanie w obraz elementów cudownych i niesamowitych, spójne imaginarium i zniekształcające przedstawienie techniki twórcze. Zarówno Honet, jak i Beksiński niechętnie tłumaczą znaczenie swoich dzieł, pozostawiając odbiorcy dowolność skojarzeń lub podkreślając intuicyjny charakter procesu twórczego. Za pomocą przedstawień antropomorficznych hybdryd obaj twórcy wskazują na złożony status bytów nie-ludzkich, a co za tym idzie, również samego człowieka, w którym łączy się to, co zwierzęce, i to, co społeczne.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Szymon Trusewicz - Uniwersytet w Białymstoku

Szymon Trusewicz – dr, zatrudniony w Pracowni Teorii i Antropologii Literatury Kolegium Literaturoznawstwa Uniwersytetu w Białymstoku. Interesuje się polską poezją najnowszą, geopoetyką i wyobraźnią poetycką. Członek zespołu redakcyjnego „Białostockich Studiów Literaturoznawczych”. Współredaktor monografii Wyobraźnia przestrzenna w perspektywie geopoetyki (2018), autor książki Poetyka przestrzeni geobiograficznej Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego (2021).

Bibliografia

Bachelard G., Wyobraźnia poetycka. Wybór pism, przeł. H. Chudak, A. Tatarkiewicz, Warszawa 1975.
Google Scholar

Banasiak J., Zdzisław Beksiński jako totalne dzieło sztuki, „Szum”, https://magazynszum.pl/zdzislaw-beksinski-jako-totalne-dzielo-sztuki/ [dostęp 14.04.2021].
Google Scholar

Beksiński Z., Beksiński on the Meaning of His Art, https://you.tube/1EsYHvVtb34?t=286/ [dostęp 30.04.2021].
Google Scholar

Beksiński Z., Okrucieństwo? Pornografia? Sztuka?, „Kultura” 1974, nr 46.
Google Scholar

Caillois R., W sercu fantastyki, przeł. M. Ochab, Gdańsk 2005.
Google Scholar

Czekański G., Honet R., Milczenie, powrót, dzieciństwo, https://www.biuro-literackie.pl/biblioteka/wywiady/milczenie-powrot-smierc-dziecinstwo/ [dostęp 30.04.2021].
Google Scholar

Czopik J., Beksiński Z., Sfotografować sen. Rozmowa ze Zdzisławem Beksińskim, „Tygodnik Kulturalny” 1978, nr 35.
Google Scholar

Derrida J., The Animal That Therefore I Am (More to Follow), „Critical Inquiry” 2002, vol. 28, no. 2. https://doi.org/10.1086/449046
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1086/449046

Dmochowski P., Sale muzealne. Sala 10. Obrazy. Lata 1968–1983. Objaśnienie, http://beksinski.dmochowskigallery.net/galeria.php?artist=52 [dostęp 20.04.2021].
Google Scholar

Domańska E., Nekros. Wprowadzenie do ontologii martwego ciała, Warszawa 2017.
Google Scholar

Gorczyca Ł., Kaczyński M., Słowniczek artystyczny Rastra, http://raster.art.pl/archiwa/slownik/slowniczek.htm [dostęp 14.04.2021].
Google Scholar

Grodecka A., Fotografie nieistniejącego świata. O polskiej sztuce fantastycznej, „Poznańskie Studia Polonistyczne” 2016, nr 28 (48). https://doi.org/10.14746/pspsl.2016.28.3
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/pspsl.2016.28.3

Grzebałkowska M., Beksińscy. Portret podwójny, Kraków 2014.
Google Scholar

Honet R., baw się, Wrocław 2009.
Google Scholar

Honet R., ciche psy, Stronie Śląskie 2017.
Google Scholar

Honet R., moja, Wrocław 2008.
Google Scholar

Honet R., piąte królestwo, Wrocław 2011.
Google Scholar

Honet R., świat był mój, Wrocław 2014.
Google Scholar

Honet R., To ja posadziłem palmy i wybrałem małpy. Z Romanem Honetem o książce piąte królestwo rozmawia Konrad Wojtyła, „biBLioteka. Magazyn Literacki”, https://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/wywiady/
Google Scholar

to-ja-posadzilem-palmy-i-wybralem-malpy/ [dostęp 28.04.2021]. Ingarden R., Dwuwymiarowa budowa dzieła sztuki literackiej, [w:] R. Ingarden, Szkice z filozofii literatury, Kraków 2000.
Google Scholar

Janowska K., Mucharski P., Beksiński Z., Beksiński about inner landscapes, 2002, https://youtu.be/MiYrn44lP2U?t=77 [dostęp 28.04.2021].
Google Scholar

Jarosz A., Beksiński i źródła wyobraźni, „Poznańskie Studia Polonistyczne” 2016, nr 28 (48). https://doi.org/10.14746/pspsl.2016.28.11
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/pspsl.2016.28.11

Jędrek G., Romana Honeta „świat był mój”, czyli uniwersum straty, [w:] Bowiem zmarli podróżują szybko. Szkice o twórczości Romana Honeta, wyb., red. Z. Sala, Kraków 2020.
Google Scholar

Jurzysta M., Jak i dlaczego ośmielała się wyobraźnia, [w:] Bowiem zmarli podróżują szybko. Szkice o twórczości Romana Honeta, wyb., red. Z. Sala, Kraków 2020.
Google Scholar

Jurzysta M., „Ośmielanie wyobraźni” w najnowszej poezji polskiej, [w:] Inne dwudziestolecie. Dwudziestolecie literackie 1989–2009, t. II, red. Z. Andres, J. Pasterski, Rzeszów 2010.
Google Scholar

Kamasz E., Twarze i ich percepcja – kilka słów o tym, jak przetwarzamy ekspresję emocjonalną ludzkich twarzy, z uwzględnieniem roli wybranych cech osobowości w tym procesie, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Lublin – Polonia” 2018, vol. XXXI. https://doi.org/10.17951/j.2018.31.4.307-322
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.17951/j.2018.31.4.307-322

Kopkiewicz A., Spóźniona zmysłowość i nowa wrażliwość (O „Przeciw interpretacji i innych esejach” Susan Sontag), „Wielogłos” 2012, nr 2 (12).
Google Scholar

Korus Z., Zdzisław Beksiński, „Sound and Vision” 2001 (grudzień), nr 8.
Google Scholar

Larek M., Dlaczego potrzebny jest nam Honet?, „biBLioteka. Magazyn Literacki”, https://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/recenzje/dlaczego-potrzebny-jest-nam-honet/ [dostęp 30.04.2021].
Google Scholar

Levinas E., Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, przeł. M. Kowalska, Warszawa 1998.
Google Scholar

Maliszewski K., Głosy z „bezbrzeżnej podróży”, [w:] K. Maliszewski, Rozproszone głosy. Notatki krytyka, Warszawa 2006.
Google Scholar

Materkowski F., Od wyzwolonej do ośmielonej wyobraźni, czyli o poetyce imaginatywistów polskich, [w:] Wyobraźnia poetycka XXI wieku, red. A. Czabanowska-Wróbel, M. Marchaj, Kraków 2014.
Google Scholar

Niziołek M., Zdefiniować fantastykę, czyli „fantastyczne” (i nie tylko) teorie literatury fantastycznej, „Przestrzenie Teorii” 2005, nr 5.
Google Scholar

Nycz R., Kulturowa natura, słaby profesjonalizm. Kilka uwag o przedmiocie poznania literackiego i statusie dyskursu literaturoznawczego, [w:] Kulturowa teoria literatury, red. M.P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2006.
Google Scholar

Nyczek T., Zdzisław Beksiński, Warszawa 1989.
Google Scholar

Orliński M., Sprawa wyobraźni, http://members.upcpoczta.pl/m.orlinski4/sprawawyobrazni.htm [dostęp 30.03.2021].
Google Scholar

Peroń M., Świat w rozkładzie. O nurcie „ośmielonej wyobraźni” roczników 70. (Roman Honet, Bartłomiej Majzel, Radosław Kobierski), [w:] Literatura na progu XXI wieku, red. J. Chłosta-Zielonka, Z. Chojnowski, Olsztyn 2014.
Google Scholar

Rabizo-Birek M., Bruno Schulz poetów „ośmielonej wyobraźni” (preliminaria), „Schulz/Forum” 2019, nr 13. https://doi.org/10.26881/sf.2019.13.05
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.26881/sf.2019.13.05

Ricoeur P., O interpretacji. Esej o Freudzie, przeł. M. Falski, Warszawa 2008.
Google Scholar

Rottenberg A., Sztuka w Polsce 1945–2005, Warszawa 2005.
Google Scholar

Sierszyński M., Genetycznie sensualna fantazja Honeta, „biBLioteka. Magazyn Literacki”, https://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/recenzje/genetycznie-sensualna-fantazja-honeta/ [dostęp 28.04.2021].
Google Scholar

Skarzyńska M., Beksiński Z., Wszystko, co jest formą, może podlegać deformacji, „Akcent” 2006, nr 4.
Google Scholar

Skurtys J., Krytyka negatywna (4): oślepła, „Mały Format” 2017, nr 9, https://maly-format.com/2017/09/krytyka-negatywna-4-oslepia/ [dostęp 14.04.2021].
Google Scholar

Skurtys J., Wyobraź to sobie, , „Wakat”, http://wakat.sdk.pl/wyobraz-to-sobie [dostęp 14.04.2021].
Google Scholar

Skurtys J., Nowacki J., Niech im się śni po nocach, „Mały Format” 2019, nr 12. http://malyformat.com/2019/12/im-sie-sni-nocach/ [dostęp 14.04.2021].
Google Scholar

Sontag S., Przeciw interpretacji, [w:] S. Sontag, Przeciw interpretacji i inne eseje, przeł. M. Pasicka, A. Skucińska, D. Żukowski, Kraków 2012.
Google Scholar

Stala M., Czy coś się zaczyna? Z Marianem Stalą o zjawisku najmłodszej polskiej poezji rozmawia P. Marecki, [w:] Tekstylia. O „rocznikach siedemdziesiątych”, wyb. i oprac. P. Marecki, I. Stokfiszewski, M. Witkowski, Kraków 2002.
Google Scholar

Stala M., Nocna alchemia, „Tygodnik Powszechny” 2008, nr 36.
Google Scholar

Sternberg R.J., Psychologia poznawcza, przeł. E. Czerwińska, A. Matczak, Warszawa 2001.
Google Scholar

Szaj P., Zwierzę jako absolutny inny – otwieranie nie/możliwości, „Analiza i Egzystencja” 2016, nr 36. https://doi.org/10.18276/aie.2016.36-03
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18276/aie.2016.36-03

Taranienko Z., Znaczenie jest dla mnie bez znaczenia (Zdzisław Beksiński), [w:] tenże, Rozmowy o malarstwie, Warszawa 1987.
Google Scholar

Trusewicz S., Wyobraźnia wyzwolona i oko Romana Honeta, [w:] Wyobraźnia przestrzenna w perspektywie geopoetyki, red. E. Konończuk, K. Trusewicz, S. Trusewicz, Białystok 2018.
Google Scholar

Winiarski J., Te ciche spazmy o podartych włóknach, „Kwartalnik Artystyczny” 1997, nr 2.
Google Scholar

Wysłouch S., Literatura a sztuki wizualne, Warszawa 1994.
Google Scholar

Wysłouch S., Przestrzeń jako kategoria transdyscyplinarna, „Estetyka i Krytyka” 2009–2010, nr 17/18.
Google Scholar

Wysłouch S., «Ut pictura poesis» – stara formuła i nowe problemy, [w:] Ut pictura poesis, red. M. Skwara, S. Wysłouch, Gdańsk 2006.
Google Scholar

Zeidler-Janiszewska A., „Visual Culture Studies” czy antropologicznie zorientowana Bildwissenschaft? O kierunkach zwrotu ikonicznego w naukach o kulturze, „Teksty Drugie” 2006, nr 4.
Google Scholar