Etyka (w) codzienności wychowania – od nieuchronności do możliwości

Autor

Słowa kluczowe:

codzienność, Lebenswelt, pedagogika, autonomia, powinność

Abstrakt

Codzienność wychowania jako skrzyżowanie światów życia pedagoga i wychowanka, będąca wieloznaczną i zróżnicowaną, zmienną, bo tworzącą się, racjonalną i nieracjonalną et cetera, nie pozwala na „przycięcie” w rozmiarze uniwersalnym zasad i przewidywanych efektów etycznego działania. Jest placem gry między nieuchronnością i możliwością etycznego działania pedagogicznego. Tym samym w artykule została podważona zasadność tworzenia kodeksu etycznego jako „dokumentu” uprawomocniającego status profesji pedagoga. Towarzyszy temu przekonanie, że niezmiernie trudno wyważyć deontologię z poszanowaniem prawa pedagoga do autonomii podmiotowej, jak również z docenieniem przeżywania przez niego i wychowanka codzienności wychowania.

Biogram autora

Anna Walczak - Uniwersytet Łódzki

Anna Walczak – doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Łódzkiego, kierownik Zakładu Pedagogiki Filozoficznej na Wydziale Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego. Zainteresowania naukowe: filozofia wychowania (perspektywa hermeneutyczna, fenomenologiczna, dialogiczna); etyka pedagogiczna; pedagogika egzystencjalna; pogranicza filozofii i psychologii kultury inspirowanej głównie myślą C. G. Junga.

Bibliografia

Carr D. (2000) Professionalism and Ethics in Teaching, London, Routledge.
Google Scholar

Depraz N. (2010) Zrozumieć fenomenologię. Konkretna praktyka, tłum. A. Czarnecka, Warszawa, Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Dybel P. (2012a) Kłopot z „intersubiektywnością” w: Intersubiektywność, P. Makowski (red.), Kraków, Universitas.
Google Scholar

Dybel P. (2012b) Oblicza hermeneutyki, Kraków, Universitas.
Google Scholar

Filek J. (2010) Życie. Etyka. Inni, Kraków, Wydawnictwo Homini.
Google Scholar

Gadamer H.-G. (1993) Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, tłum. B. Baran, Kraków, Inter Esse.
Google Scholar

Hartman J. (2011) Wiedza. Byt. Człowiek. Z głównych zagadnień filozofii, Kraków, Universitas.
Google Scholar

Heidegger M. (1989) Co znaczy myśleć? w: Filozofia współczesna, J. Tischner (red.), tłum. J. Mizera, J. Tischner, Kraków, Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy.
Google Scholar

Heidegger M. (2010) Identyczność i różnica, tłum. J. Mizera, Warszawa, Aletheia.
Google Scholar

Heidegger M. (2011) Zasada racji, tłum. J. Mizera, Kraków, Wydawnictwo Baran i Suszyński.
Google Scholar

Jaworska-Witkowska M., Kwieciński Z. (2011) Nurty pedagogii. Naukowe, dyskretne, odlotowe, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Kaniowski A. M. (1999) Supererogacja. Zapomniany wymiar etyki, Warszawa, Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Kołakowski L. (2000) Etyka bez kodeksu, w: L. Kołakowski, Kultura i fetysze. Eseje, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Kowalska M. (1996) Deleuze Gilles, Différence et Répétition w: Przewodnik po literaturze filozoficznej XX wieku, B. Skarga (red.), t. IV, Warszawa, PWN.
Google Scholar

Kwaśnica R. (2006), Wprowadzenie do myślenia o nauczycielu w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, B. Śliwerski, Z. Kwieciński (red.), t. II, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Kwiatkowska H. (2005) Tożsamość nauczycieli. Między anomią a autonomią, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne.
Google Scholar

Kwiatkowska H. (2010) Nauczyciel – zawód „niemożliwy”, ale nieunikniony w: Etyka i profesjonalizm w zawodzie nauczyciela, J. M. Michalak (red.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Lazari-Pawłowska I. (1992) Etyka. Pisma wybrane, Wrocław–Warszawa–Kraków, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Lévinas E. (1998) Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, tłum. M. Kowalska, Warszawa, PWN.
Google Scholar

Makowski P. (2012) Spektrum praktyczne etyki a intersubiektywność w: Intersubiektywność, P. Makowski (red.), Kraków, Universitas.
Google Scholar

Męczkowska A. (2006) Podmiot i pedagogika. Od oświeceniowej utopii ku pokrytycznej dekonstrukcji, Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP.
Google Scholar

Miksa (2010) Miejsce powinności w etyce zawodowej nauczyciela w: Etyka i profesjonalizm w zawodzie nauczyciela, J. M. Michalak (red.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Przyłębski A. (2010) Etyka w świetle hermeneutyki, Warszawa, Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Ricoeur P. (2005) O sobie samym jako innym, tłum. M. Kowalska, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Spaemann R. (2001) Osoby. O różnicy między czymś a kimś, tłum. J. Merecki, Warszawa, Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Šrubar I. (1993) Świat przeżywany i totalność. Dwa typy ugruntowania myśli socjologicznej w: Świat przeżywany. Fenomenologia i nauki społeczne, zebrali i wstępem opatrzyli Z. Krasnodębski, K. Nellen, Warszawa, PIW.
Google Scholar

Stróżewski W. (1994) Istnienie i sens, Kraków, Wydawnictwo Znak.
Google Scholar

Tischner J. (1982) Sztuka etyki w: J. Tischner, Myślenie według wartości, Kraków, Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”.
Google Scholar

Tischner J. (2006), Etyka wartości i nadziei w: J. Tischner, O człowieku. Wybór pism filozoficznych, Wrocław–Warszawa–Kraków, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Walczak A. (2011) Spotkanie z wychowankiem. Ku tożsamości ipse pedagoga, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Walczak A. (2012) Obecność i ślad pedagoga jako fenomeny wychowania w: Metamorfozy filozofii wychowania. Od antyku po współczesność, S. Sztobryn, M. Wasilewski, M. Rojek (red.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Waldenfels B. (2002) Topografia obcego. Studia z fenomenologii obcego, tłum. J. Sidorek, Warszawa, Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Waldenfels B. (2009) Podstawowe motywy fenomenologii obcego, obcego, tłum. J. Sidorek, Warszawa, Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Wojtysiak J. (2005) O słowie BYĆ, Lublin, Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2016-04-04

Jak cytować

Walczak, A. . (2016). Etyka (w) codzienności wychowania – od nieuchronności do możliwości. Nauki O Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 2(1), 81–99. Pobrano z https://czasopisma.uni.lodz.pl/wychow/article/view/11395