„Mocna” i „słaba” interpretacja duchowości a nauki o wychowaniu

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.12.03

Słowa kluczowe:

duchowość, interpretacja, myśl „mocna”, myśl „słaba”, humanistyka, nauki o wychowaniu

Abstrakt

We współczesnej, zsekularyzowanej kulturze Zachodu coraz częściej mówi się o duchowości jako duchowości bezreligijnej czy nowej duchowości, zwracając uwagę na jej przeżywanie w pierwszej osobie, zazwyczaj w odniesieniu do wartości z obszaru egzystencjalnego. W artykule takie pojmowanie duchowości zostaje skonfrontowane z zaproponowanymi dwoma jej sposobami interpretacji – „mocną” i „słabą”, przy uprzednim określeniu ram samej interpretacji z perspektywy hermeneutycznej. W kontekście tych interpretacji zostało m.in. sformułowane pytanie o obecny status kategorii duchowości w naukach o wychowaniu, które źródłowo są naukami humanistycznymi. Aby jednak móc dotrzeć do duchowości jako „stałej ludzkiego życia” w przenikaniu się jej obecności i nie-obecności, wydaje się być koniecznym wywłaszczenie jej ze zwyczajowych konceptualizacji.

Biogram autora

Anna Walczak - Uniwersytet Łódzki

Walczak Anna – doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Łódzkiego. Pracuje w Katedrze Pedagogiki Społecznej i Resocjalizacji na Wydziale Nauk o Wychowaniu UŁ. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół filozofii wychowania i etyki z perspektywy fenomenologiczno-hermeneutycznej i dialogicznej. W swoich pracach dokonuje rekonstrukcji pedagogiki egzystencjalnej, odwołując się także do narratologii i powiązanych z nią ujęć biograficznych (tożsamość narracyjna), heterologii oraz psychologii kultury inspirowanej głównie myślą C. G. Junga. Ostatnio opublikowała (jako współautor) Doświadczenie duchowości. Konteksty filozoficzno-literackie (2019).

Bibliografia

Ball M. (2013) Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych. Krótki przewodnik, tłum. M. Bucholc, Warszawa, Narodowe Centrum Kultury.
Google Scholar

Baniak J. (red.) (2012) Duchowość religijna jako droga wewnętrznego doskonalenia współczesnego człowieka zachodniego chrześcijaństwa. Konteksty antropologiczne i socjologiczne, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar

Barbier J.-M. (2016) Leksykon analizy aktywności. Konceptualizacje zwyczajowych pojęć, tłum. E. Marynowicz-Hetka, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Bieszczad B. (2013) Pedagogika i język. Perspektywa ponowoczesna, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Bolecki W. (2011) O humanistyce inaczej, „Teksty Drugie”, nr 6, s. 6–12.
Google Scholar

Cioran E. (2015) Zarys rozkładu, tłum. M. Kowalska, Warszawa, Wydawnictwo Aletheia.
Google Scholar

Depraz N. (2010) Zrozumieć fenomenologię. Konkretna praktyka, tłum. A. Czarnacka, Warszawa, Oficyna Wydawnicza.
Google Scholar

Derrida J. (2015) O duchu. Heidegger i pytanie, tłum. B. Brzezicka, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Dybel P. (2012) Oblicza hermeneutyki, Kraków, Universitas.
Google Scholar

Ferraris M. (2015) Hermeneutyka w: Myśl mocna, myśl słaba. Hermeneutyka włoska od połowy XX wieku. Antologia tekstów, M. Surma-Gawłowska, A. Zawadzki (red.). Kraków, Księgarnia Akademicka, s. 209–225.
Google Scholar

Gadamer H.-G. (1993) Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, tłum. B. Baran, Kraków, inter esse.
Google Scholar

Geertz C. (2003) Zastane światło. Antropologiczne refleksje na tematy filozoficzne, tłum. i wstęp Z. Pucek, Kraków, Universitas.
Google Scholar

Grzegorczyk A., Sójka J., Koschany R. (red.) (2006) Fenomen duchowości, Poznań, Wydawnictwo UAM.
Google Scholar

Dybel P. (2012) Oblicza hermeneutyki, Kraków, Universitas.
Google Scholar

Jung C. G. (2020) Psychologia a religia Zachodu i Wschodu, tłum. R. Reszke, Warszawa, Wydawnictwo KR.
Google Scholar

Leszczyńska K., Pasek Z. (red.) (2008) Nowa duchowość w społeczeństwach monokulturowych i pluralistycznych, Kraków, NOMOS.
Google Scholar

Maldijeva V. (2019) Językowe szaty duchowości, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu ,Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Google Scholar

Marynowicz-Hetka E. (2019) Pedagogika społeczna. Pojmowanie aktywności w polu praktyki, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Meillassoux Q. (2015) Po skończoności. Esej o koniecznej przygodności, tłum. P. Herbich, Warszawa, Fundacja Augusta Hrabiego Cieszkowskiego.
Google Scholar

Merleau-Ponty M. (1996) Widzialne i niewidzialne, tłum. M. Kowalska, J. Migasiński, R. Lis, I. Lorenc, Warszawa, Fundacja Aletheia.
Google Scholar

Nycz R. (2017) Kultura jako czasownik. Sondowanie nowej humanistyki, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4000/books.iblpan.1656

Pareyson L. (2015) Konieczność zwrotu ku mitowi. Sztuka i religia w: Myśl mocna, myśl słaba. Hermeneutyka włoska od połowy XX wieku. Antologia tekstów, M. Surma-Gawłowska, A. Zawadzki (red.), Kraków, Księgarnia Akademicka, s. 101–110.
Google Scholar

Ricoeur P. (1989) Język, tekst, interpretacja. Wybór pism, tłum. P. Graff, K. Rosner, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Ricoeur P. (2004), Drogi rozpoznania. Wykłady Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu, tłum. J. Migasiński, Kraków, Wydawnictwo Znak.
Google Scholar

Ricoeur P. (2008) Czas i opowieść. Czas opowiadany, t. III, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Rorty R. (2008) Przygodność, ironia i solidarność, tłum. W. J. Popowski, Warszawa, W.A.B.
Google Scholar

Socha P. (2014) Przemiana. W stronę teorii duchowości, Kraków, NOMOS.
Google Scholar

Straś-Romanowska M., Bartosz B., Żurko M. (red.) (2010) Psychologia małych i wielkich narracji, Warszawa, Eneteia.
Google Scholar

Surma-Gawłowska M., Zawadzki A. (red.) (2015) Myśl mocna, myśl słaba. Hermeneutyka włoska od połowy XX wieku. Antologia tekstów, Kraków, Księgarnia Akademicka.
Google Scholar

Szahaj A. (2012) Siła i słabość hermeneutyki, „Teksty Drugie”, nr 1–2, s. 87–94.
Google Scholar

Szajnert D. (2006) Intencja versus inwencja. Dylemat etyczny?, „Teksty Drugie”, nr 1–2, s. 58–86.
Google Scholar

Tischner J. (2011) Myślenie z wnętrza metafory w: J. Tischner, Myślenie według wartości, Kraków, Wydawnictwo Znak, s. 510–526.
Google Scholar

Vattimo G. (2011) Poza interpretacją. Znaczenie hermeneutyki dla filozofii, tłum. K. Kasia, Kraków, Universitas.
Google Scholar

Vattimo G. (2015) Dialektyka, różnica, myśl słaba w: Myśl mocna, myśl słaba. Hermeneutyka włoska od połowy XX wieku. Antologia tekstów, M. Surma-Gawłowska, A. Zawadzki (red.), Kraków, Księgarnia Akademicka, s. 133–148.
Google Scholar

Walczak A., Jocz. A. (2019) Doświadczenie duchowości. Konteksty filozoficzno-literackie, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Wittgenstein L. (2012) Dociekania filozoficzne, tłum. B. Wolniewicz, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Wojtysiak J. (2005), O słowie BYĆ. Z teorii wyrażeń egzystencjalnych i ich filozoficznego zastosowania, Lublin, Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar

Zawadzki A. (2010) Literatura a myśl słaba, Kraków, Universitas.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2021-06-14

Jak cytować

Walczak, A. (2021). „Mocna” i „słaba” interpretacja duchowości a nauki o wychowaniu. Nauki O Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 12(1), 20–39. https://doi.org/10.18778/2450-4491.12.03