Community of Sounds – Community of Culture. Sound in Social Situations

Magdalena Sasin

doi:10.18778/2450-4491.18.14

Autor

Magdalena Sasin University of Lodz https://orcid.org/0000-0003-4760-0460

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.18.14

Słowa kluczowe:

audiosfera, poczucie wspólnoty, ekologia akustyczna, soundwalks, nagrania terenowe

Abstrakt

W niniejszym artykule proponuję spojrzenie na wspólnotę kultury od strony będącej jej immanentną częścią – wspólnoty dźwięków. Środowisko dźwiękowe stanowi istotny element budowania poczucia przynależności i tożsamości: narodowej, lokalnej, grupowej, pokoleniowej i innej. Dźwięki mogą funkcjonować jako symbole, być częścią rytuałów oraz stanowić nośnik wartości. Potraktowanie audiosfery jako jednego z wyznaczników wspólnoty otwiera na nowy wymiar refleksji nad znaczeniem pejzażu dźwiękowego, rozumianego za R. M. Schaferem jako całość lub wycinek środowiska dźwiękowego wraz z jego percepcyjnym, społecznym i historyczno-społecznym kontekstem. Dźwięk jest odbiciem stworzonych przez ludzi systemów organizacji społecznej, w środowisku dźwiękowym więc odzwierciedlają się społeczne zmiany. W analizie tego zagadnienia wykorzystuję nagrania terenowe i ich opisy, dokonane przez studentów pedagogiki Uniwersytetu Łódzkiego. Spostrzeżenia studentów potwierdzają, że warto podjąć refleksję nad dźwiękiem w świecie okulocentrycznym, bardziej niż kiedykolwiek wcześniej zdominowanym przez wzrok, który Wolfgang Welsch nazywa zmysłem dystansowania.

Biogram autora

Magdalena Sasin - University of Lodz

Magdalena Sasin – adiunkt w Katedrze Edukacji Artystycznej i Pedagogiki Twórczości na Wydziale Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego. Zainteresowania naukowe: edukacja estetyczna i artystyczna, ekologia akustyczna, arteterapia, edukacja medialna. Badania z zakresu ekologii akustycznej, popularyzacji kultury w mediach regionalnych, muzyki współczesnej dla dzieci, popularyzacji sztuki w blogosferze, nowych metod edukacji muzycznej dzieci, działalności instytucji kulturalnych. Doświadczenie pedagogiczne, dziennikarskie, w zakresie promocji w instytucji kultury.

Bibliografia

Amato J. (2002) Rethinking Home: A Case for Writing Local History, Berkeley, University of California Press, https://doi.org/10.1525/9780520936331
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1525/9780520936331

Bernat S. (2008) Kierunki kształtowania krajobrazów dźwiękowych, “Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”, vol. XI, pp. 100–121.
Google Scholar

Bernat S. (2014) Turystyka dźwiękowa jako nowa forma turystyki zrównoważonej, “Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja”, no. 1, pp. 25–39.
Google Scholar

Borawski A. (1921) O ludwisarstwie i dzwonach w Polsce, Kraków, published by M. Muzeum Przemysłowe im. A. Baranieckiego.
Google Scholar

Dziura M. (2019) Rola i znaczenie dźwięku dzwonów w kształtowaniu poczucia zadomowienia, “Journal of Urban Technology”, no. 17, pp. 259–278, https://doi.org/10.23858/JUE17.2019.016
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.23858/JUE17.2019.016

Guzy-Steinke H. (2010) Tradycja kulturowa jako przyczyna inkluzji społecznej in: Edukacja społeczna wobec problemów współczesnego człowieka i społeczeństwa, J. Piekarski, T. Pilch, W. Theiss, D. Urbaniak-Zając (eds.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 271–281.
Google Scholar

Hofstede G., Hofstede G. J., Minkov M. (2011) Kultury i organizacje, trans. M. Durska, Warszawa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Google Scholar

Kapelański M. (2005) Narodziny i rozwój ekologii akustycznej pod banderą szkoły pejzażu dźwiękowego, “Muzyka”, no. 2, pp. 107–118.
Google Scholar

Kołacki R. (2011) Prezentacja multimedialnego projektu Tonopolis. Rola krajobrazu dźwiękowego w turystyce miejskiej Torunia, “Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”, no. 15, pp. 206–212.
Google Scholar

Losiak R. (2010) O opisach pejzaży dźwiękowych, “Prace Kulturoznawcze”, vol. XI, pp. 224–232.
Google Scholar

Losiak R. (2012) Autentyczność dźwięków. Kulturowy kontekst schizofonii, “Kultura współczesna. Teoria, Interpretacje, Praktyka”, vol. 72, no. 1, pp. 94-101.
Google Scholar

Losiak R. (2017) Wokół idei ekologii akustycznej. Koncepcje i praktyki, “Studia Etnologiczne i Antropologiczne”, no. 17, pp. 115–126.
Google Scholar

Losiak R., Tańczuk R. (2015) Pejzaż dźwiękowy miejsca zamieszkania w doświadczeniu wrocławian, “Studia Etnologiczne i Antropologiczne”, no. 1, pp. 191–203.
Google Scholar

McLuhan M. (2004) Zrozumieć media. Przedłużenie człowieka, trans. M. Szczucka-Kubisz, Warszawa, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.
Google Scholar

Misiak T. (2009) Estetyczne konteksty audiosfery, Poznań, Wyższa Szkoła Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa.
Google Scholar

Misiak T. (2014) Sound studies. Badania na stykach in: Na stykach kultur i mediów. Między prowincjonalizmem a kosmopolityzmem, A. Kisielewska (ed.), Białystok, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, pp. 263–274.
Google Scholar

Misiak T. (2015) Spóźniony projekt ekologii akustycznej. Dźwięk jako fenomen kulturowy in: Więcej niż obraz, E. Wilk, A. Nacher, M. Zdrodowska, E. Twardoch, M. Gulik (eds.), Gdańsk, Wydawnictwo Naukowe Katedra.
Google Scholar

Olcoń-Kubicka M. (2009) Indywidualizacja a nowe formy wspólnotowości, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Oliveros P. (2005) Deep Listening. A Composer’s Sound Practise, Bloomington, iUniverse.
Google Scholar

Ong W. J. (1992) Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, trans. J. Japola, Lublin, Redakcja Wydawnictw KUL.
Google Scholar

Paine G. (2017) Acoustic Ecology 2.0, “Contemporary Music Review”, no. 36, pp. 171–181, https://doi.org/10.1080/07494467.2017.1395136
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/07494467.2017.1395136

Pinch T., Bijsterveld K. (eds.) (2011) The Oxford Handbook of Sound Studies, New York, Oxford University Press, https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780195388947.001.0001
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780195388947.001.0001

Reymont W. (1977) Ziemia obiecana, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Rypiński M. (2013) Dźwięk jako element produktu turystycznego na wybranych przykładach, “Turystyka Kulturowa”, no. 8, pp. 24–37.
Google Scholar

Sasin M. (2021) Ekologia akustyczna jako istotny element nowoczesnej pedagogiki muzycznej, “Ars Inter Culturas”, no. 10, pp. 119–130.
Google Scholar

Sasin M. (2022) Stosunek do doznań słuchowych człowieka a świadomość ciała i cielesności. Perspektywa ekologii akustycznej, “Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne”, vol. 14(1), pp. 58–72, https://doi.org/10.18778/2450-4491.14.05
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/2450-4491.14.05

Schafer R. M. (1967) Ear Cleaning. Notes for an Experimental Music Course, Clark & Cruickshank, BMI Canada Limited.
Google Scholar

Schafer R. M. (1977) The Soundscape: Our Sonic Environment and the Tuning of the World, Rochester–Vermont, Destiny Books, Alfred A. Knopf.
Google Scholar

Schafer R. M. (1982) Muzyka środowiska, trans. D. Gwizdalanka, “Res Facta. Teksty o muzyce współczesnej”, no. 9, pp. 289–315.
Google Scholar

Sendyka R. (2011) Antropologia zmysłów, “Autoportret”, vol. 35(3), pp. 20–27.
Google Scholar

Szałasek F. (2017) Nagrania terenowe, Gdańsk, Wydawnictwo w Podwórku.
Google Scholar

Welsch W. (2001) Na drodze do kultury słyszenia? in: Przemoc ikoniczna czy „nowa widzialność”?, E. Wilk (ed.), trans. K. Wilkoszewska, Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, pp. 56–74.
Google Scholar

European Capitals of Culture, https://culture.ec.europa.eu/policies/culture-in-cities-and-regions/european-capitals-of-culture (access: 19.09.2023).
Google Scholar

Hörstadt – Verein für Akustik, Raum und Gesellschaft, www.hoerstadt.at (access: 19.09.2023).
Google Scholar

Westerkamp H. (1974) Soundwalking, “Sound Heritage”, vol. III, no. 4, Victoria B.C., https://hildegardwesterkamp.ca/writings/writings-by/?post_id=13&title=soundwalking (access: 30.09.2018).
Google Scholar