Uczeń zdolny w sytuacji postpandemicznej
DOI:
https://doi.org/10.18778/2450-4491.16.05Słowa kluczowe:
uczniowie zdolni, COVID-19, lockdown, nauka zdalna, kryzysowa edukacja zdalnaAbstrakt
Tematyka niniejszego artykułu koncentruje się na funkcjonowaniu uczniów zdolnych podczas pandemii koronawirusa COVID-19 i po niej. Przedmiotem zainteresowania są możliwości rozwoju stworzone im w czasie nauki zdalnej, dobrostan uczniów i problemy, z jakimi musieli się mierzyć, a przede wszystkim – ich kondycja po zakończeniu lockdownu. Zgłębienie tego zagadnienia jest możliwe dzięki analizie wyników badań uczniów zdolnych, wykonanych przed i podczas pandemii w Polsce i innych krajach świata, przeglądowi zaleceń ministerialnych dotyczących pracy z uczniami zdolnymi, materiałów dla nauczycieli, a także porównaniu sytuacji uczniów w czasie lockdownu z potrzebami dzieci zdolnych, przedstawionymi w literaturze przedmiotu. Na tej podstawie sformułowano wnioski dotyczące wpływu pandemii na funkcjonowanie uczniów zdolnych, biorąc pod uwagę dużą różnorodność tej grupy osób oraz zwracając uwagę na fakt, że – obok często analizowanych następstw negatywnych – lockdown miał też pewne korzystne skutki. Poczynione spostrzeżenia należy uwzględnić przy modyfikowaniu kształcenia uczniów zdolnych po powrocie do nauki stacjonarnej; artykuł zawiera konkretne sugestie dla praktyki pedagogicznej.
Bibliografia
Abakumova I., Bakaeva I., Grishina A., Dyakova E. (2019) Active Learning Technologies in Online Education of Gifted Students, “International Journal of Cognitive Research in Science, Engineering and Education”, no. 7(1), pp. 85–94, https://doi.org/10.5937/ijcrsee1901085A
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.5937/IJCRSEE1901085A
Aboud Y. (2021) Challenges to Gifted Education in the Covid-19 Pandemic about Online Learning in Saudi Arabia from the Perspective of Gifted Students and Parents, “Journal of Gifted Education and Creativity”, no. 8(1), pp. 11–21.
Google Scholar
Badura-Madej W. (1996) Podstawowe pojęcia teorii kryzysu i interwencji kryzysowej in: Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej, W. Badura-Madej (ed.), Warszawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, pp. 15–31.
Google Scholar
Chan H. W., Ignacio A., Rebello C., Cupchik G. (2022) The Therapeutic Value of Creative Art-Making During the Covid-19 Pandemic, “Journal of Gifted Education and Creativity”, no. 9(1), pp. 93–113.
Google Scholar
Chrzanowska I. (2015) Uczeń zdolny – uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi? Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – uczniem zdolnym?, „Studia Edukacyjne”, no. 34, pp. 123–134, https://doi.org/10.14746/se.2015.34.7
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.14746/se.2015.34.7
Długosz P. (2020) Blaski i cienie zdalnej edukacji wśród uczniów z obszarów wiejskich in: Wyzwania dla edukacji w sytuacji pandemii COVID-19, N. G. Pikuła, A. Jagielska, J. M. Łukasik (eds.), Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, series: Biblioteka Instytutu Spraw Społecznych Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, vol. 13, pp. 71–94.
Google Scholar
Długosz P. (2021) Kondycja uczniów powracających do szkół po zdalnej edukacji. Przypadek Polski i Ukrainy, „Youth in Central and Eastern Europe”, vol. 8(2), pp. 34–42, https://doi.org/10.24917/ycee.2021.12.34-42
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.24917/ycee.2021.12.34-42
Domagała-Zyśk E. (ed.) (2020) Zdalne uczenie się i nauczanie a specjalne potrzeby edukacyjne. Z doświadczeń pandemii COVID-19, Lublin, Wydawnictwo Episteme.
Google Scholar
Doucet A., Netolicky D., Timmers K., Tuscano J. (2020) Thinking about Pedagogy in an Unfolding Pandemic. An Independent Report on Approaches to Distance Learning During COVID19 School Closures, [online:] https://issuu.com/educationinternational/docs/2020_research_covid-19_eng (access: 2.11.2022).
Google Scholar
Dźwigoł-Barosz M. (2015) Rola inteligencji emocjonalnej lidera biznesu, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej”, no. 83, pp. 143–152.
Google Scholar
Gierczyk M. (2019) Uczeń zdolny w polskiej i angielskiej przestrzeni szkolnej. Studium komparatystyczne, Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Grewenig E., Lergetporer P., Werner K., Woessmann L., Zierow L. (2021) COVID-19 and Educational Inequality: How School Closures Affect Low- and High-Achieving Students, “European Economic Review”, no. 140, https://doi.org/10.1016/j.euroecorev.2021.103920
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.euroecorev.2021.103920
Hollingworth L. S. (1942) Children above 180 IQ Stanford-Binet: Origins and development, Yonkers-on-Hudson, NY, World Book, https://doi.org/10.1037/13574-000
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1037/13574-000
Kaya M. G., Akgül G. (2022) Evaluating Online Education for Gifted Students: Parents’ Views, “Gifted Education International”, no. 38(1), pp. 138–158, https://doi.org/10.1177/02614294211065089
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/02614294211065089
Klein A. G. (2000) Fitting the School to the Child: The Mission of Leta Stetter Hollingworth, Founder of Gifted Education, “Roeper Review”, no. 2(23), pp. 197–203, https://doi.org/10.1080/02783190009554075
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/02783190009554075
Knapton S. (2022) Lockdown Effects Feared to Be Killing More People than Covid, “The Telegraph”, 18.08.2022, [online:] https://www.telegraph.co.uk/news/2022/08/18/lockdown-effects-feared-killing-people-covid/ (access: 2.11.2022).
Google Scholar
Ladson-Billings G. (2021) I’m Here for the Hard Re-Set: Post Pandemic Pedagogy to Preserve Our Culture, “Equity & Excellence in Education”, no. 54, pp. 68–78, https://doi.org/10.1080/10665684.2020.1863883
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/10665684.2020.1863883
Limont W. (2012) Uczeń zdolny. Jak go rozpoznać i jak z nim pracować, Sopot, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar
Nęcka E. (2003) Inteligencja: geneza – struktura – funkcje, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar
Pac-Marcinkowska K. (ed.) (2020) Zdolni zdalnie, series: Skrypty Metodyczne, Wrocław, Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu.
Google Scholar
Potts J. A. (2018) Profoundly Gifted Students’ Perceptions of Virtual Clasrooms, “Gifted Child Quarterly”, no. 63, pp. 58–80, https://doi.org/10.1177/0016986218801075
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/0016986218801075
Ptaszek G., Stunża G., Pyżalski J., Dębski M., Bigaj M. (2020) Edukacja zdalna: co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami?, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar
Pyżalski J. (2021) Zdrowie psychiczne i dobrostan młodych ludzi w czasie pandemii COVID-19 – przegląd najistotniejszych problemów, „Dziecko Krzywdzone. Teoria, Badania, Praktyka”, no. 20(2), pp. 92–115.
Google Scholar
Pyżalski J., Poleszak W. (2022) Polish Teachers’ Stress, Well-Being and Mental Health During COVID-19 Emergency Remote Education – A Review of the Empirical Data, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, no. 41(2), pp. 25–40, https://doi.org/10.17951/lrp.2022.41.2.25-40
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.17951/lrp.2022.41.2.25-40
Renzulli J. (2021) The Three Ring Conception of Giftedness: A Change in Direction from Being Gifted to the Development of Gifted Behaviors in: Conceptions of Giftedness, R. J. Sternberg, J. E. Davidson (eds.), pp. 246–279, New York, Cambridge University Press, https://doi.org/10.1017/CBO9780511610455.015.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-56869-6_19
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (z późniejszymi zmianami), Dz.U. 2022 poz. 1594.
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 marca 2020 r. w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, Dz.U. 2020 poz. 410.
Google Scholar
Sasin M. (ed.) (2021) Kultura i twórczość w czasach zarazy, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Szmidt K. J. (2001) Twórczość i pomoc w tworzeniu w perspektywie pedagogiki społecznej, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Trempała E. (1999) Edukacja ustawiczna – wymóg współczesności in: A. Przecławska, W. Theiss (eds.), Pedagogika społeczna – pytania o XXI wiek, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, pp. 153–164.
Google Scholar
Gałązkiewicz K. (2022) Liczba niecovidowych zgonów nadmiarowych zaczyna się zrównywać ze zgonami covidowymi, [online:] https://portal.abczdrowie.pl/rosnie-dlug-zdrowotny-wy-wolany-pandemia-koronawirusa-przez-brak-miejsc-w-szpitalach-umiera-coraz-wiecej-pacjentow-ze-schorzeniami-innymi-niz-covid-19 (access: 03.01.2022).
Google Scholar
Pyżalski J., Walter N. (2021) Edukacja zdalna w czasie pandemii COVID-19 w Polsce – mapa głównych szans i zagrożeń. Przegląd i omówienie wyników najważniejszych badań związanych z kryzysową edukacją zdalną w Polsce, [online:] https://operon.pl/Edukacja_zdalna_w_czasie_pandemii_COVID-19.pdf (access: 27.11.2022).
Google Scholar
Raport Ministra Edukacji Narodowej. Zapewnienie funkcjonowania jednostek systemu oświaty w okresie epidemii COVID-19, Warszawa, June 2020, [online:] https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/raport-ministra-edukacji-narodowej-na-temat-funkcjonowania-szkol-i-placowek-oswiatowych-w-okresie-covid-19 (access: 2.11.2022).
Google Scholar
Tędziagolska M., Haczewska-Wierzbicka K. (2021) Sytuacja uczniów z niepełnosprawnościami w czasie pandemii COVID-19. Raport z badania jakościowego, Warszawa, researcheye, [online:] https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/2022-08/Edukacja%20uczni%C3%B3w%20z%20niepe%C5%82nosprawno%C5%9Bciami%20w%20cza-sie%20pandemii.pdf (access: 3.11.2022).
Google Scholar
Strona czasopisma, prowadzona przez Zespół redakcyjny NOWiS na platformie Index Copernicus: 
