Etyczne dylematy badań biograficznych z wykorzystaniem fotografii: perspektywa badaczy i badanych

Łukasz Rogowski

doi:10.18778/1733-8069.15.2.04

Autor

Łukasz Rogowski Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Socjologii UAM, Zakład Badań Kultury Wizualnej i Materialnej https://orcid.org/0000-0001-6090-8975

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.15.2.04

Słowa kluczowe:

etyka badawcza, badania wizualne, badania biograficzne, fotografia, wizualne badania biograficzne

Abstrakt

Artykuł prezentuje podstawowe założenia dotyczące dylematów etycznych w wykorzystujących fotografię badaniach biograficznych. Punktem wyjścia jest wskazanie na tradycję wykorzystania fotografii w badaniach biograficznych oraz wyszczególnienie specyficznych cech kultury wizualnej w kontekście badań biograficznych. Następnie opisane zostają główne dylematy etyczne badań wizualnych – świadoma zgoda oraz procesy anonimizacji. Zostają one skonfrontowane z opartymi na wynikach badań empirycznych dylematami użytkowników fotografii jako medium zachowywania i komunikowania biografii.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Łukasz Rogowski - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Socjologii UAM, Zakład Badań Kultury Wizualnej i Materialnej

Łukasz Rogowski, doktor socjologii, adiunkt w Zakładzie Badań Kultury Wizualnej i Materialnej Instytutu Socjologii UAM. Zainteresowania badawcze: socjologia wizualna, metodologia badań jakościowych, etyka badań społecznych, socjologia mobilności, socjologia Internetu i nowych mediów. Uczestnik krajowych i międzynarodowych projektów badawczych, w których koordynuje realizację badań wizualnych. Publikował m.in. w „Kulturze i Społeczeństwie”, „Przeglądzie Socjologii Jakościowej”, „Kulturze i Edukacji”.

Bibliografia

Banks Marcus (2009) Materiały wizualne w badaniach jakościowych. Przełożył Paweł Tomanek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Berger John (1999) O patrzeniu. Przełożył Sławomir Sikora. Warszawa: Aletheia.
Google Scholar

Berger John (2011) Zrozumieć fotografię. Przełożył Krzysztof Olechnicki [w:] Maciej Frąckowiak, Krzysztof Olechnicki, red., Badania wizualne w działaniu. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana, s. 203–207.
Google Scholar

Boyd Danah (2014) It’s complicated. The social lives of networked teens. New Haven, London: Yale University Press.
Google Scholar

Brighenti Andrea Mubi (2010) Visibility in Social Theory and Social Research. Hampshire, New York: Palgrave Macmillan.
Google Scholar

Burnett Ron (2004) How images think. Cambridge, London: The MIT Press.
Google Scholar

Büscher Monika, Urry John, Witchger Katian (2011) Introduction: mobile methods [w:] Monika Büscher, John Urry, Katian Witchger, eds., Mobile methods. Abingdon, New York: Routledge, s. 1–19.
Google Scholar

Chaplin Elizabeth (2011) The Photo Diary as an Autoethnographic Method [w:] Eric Margolis, Luc Pauwels, eds., The Sage Handbook of Visual Research Methods. Los Angeles, London, New Dehli, Singapore, Washington: Sage Publications, s. 241–262.
Google Scholar

Cox Susan i in. (2014) Guidelines for Ethical Visual Research Methods. Melbourne: The University of Melbourne [dostęp 23 sierpnia 2018 r.]. Dostępny w Internecie: http://vrc.org.au/guidelines-for-ethical-visual-research-methods.
Google Scholar

Crary Jonathan (1999) Suspensions of Perception. Attention, Spectacle, and Modern Culture. Cambdridge, London: The MIT Press.
Google Scholar

Emmison Michael, Smith Phillip (2007) Researching the Visual. Images, Objects, Contexts and Interactions in Social and Cultural Inquiry. London, Thousand Oaks, New Dehli: Sage Publications.
Google Scholar

Foster Hal (ed.) (1988) Vision and Visuality. Seattle: Bay Press.
Google Scholar

Freedberg David (2005) Potęga wizerunków. Studia z historii i teorii oddziaływania. Przełożyła Ewa Klekot. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Gardner Howard, Davies Katie (2013) The App Generation. How today’s youth navigate identity, intimacy and imagination in a digital world. New Haven, London: Yale University Press.
Google Scholar

Guta Adrian i in. (2014a) HIV CBR Ethics Fact Sheet #5: Informed consent. Improving the Accessibility of Research Ethics Boards for HIV Community-Based Research in Canada, Toronto, ON [dostęp 23 sierpnia 2018 r.]. Dostępny w Internecie: http://www.hivethicscbr.com/#documents.
Google Scholar

Guta Adrian i in. (2014b) HIV CBR Ethics Fact Sheet #4: Ethical issues in visual image-based research. Improving the Accessibility of Research Ethics Boards for HIV Community-Based Research in Canada, Toronto, ON [dostęp 23 sierpnia 2018 r.]. Dostępny w Internecie: http://www.hivethicscbr.com/#documents.
Google Scholar

Harrison Barbara (2004) Snap Happy: Toward a Sociology of „Everyday” Photography [w:] Christopher J. Pole, ed., Seeing is Believing? Approaches to Visual Research. Amsterdam, San Diego, Oxford, London: Elsevier, s. 23–39.
Google Scholar

Holliday Ruth (2004) Reflecting the Self [w:] Caroline Knowles, Paul Sweetman, eds., Picturing the Social Landscape. Visual methods and the sociological imagination. London, New York: Routledge, s. 49–64.
Google Scholar

Hunt Lynn, Schwartz Vanessa R. (2010) Editorial. Capturing the Moment: Images and Eyewitnessing in History. „Journal of Visual Culture”, vol. 9, no. 3, s. 259–271.
Google Scholar

Krajewski Marek (red.) (2012) Niewidzialne miasto. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.
Google Scholar

Margolis Eric, Pauwels Luc (eds.) (2011) The Sage Handbook of Visual Research Methods. London, Thousand Oaks, New Dehli, Singapore: Sage Publications.
Google Scholar

McLuhan Marshall (2004) Zrozumieć media. Przedłużenia człowieka. Przełożyła Natalia Szczucka. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.
Google Scholar

Mirzoeff Nicholas (2016) Jak zobaczyć świat. Przełożył Łukasz Zaremba. Kraków, Warszawa: Wydawnictwo Krakater, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
Google Scholar

Mitchell Claudia (2011) Doing Visual Research. Los Angeles, London, New Dehli, Singapore, Washington: Sage Publications.
Google Scholar

Mitchell William J. T. (2011) Cloning Terror: The War of Images, 9/11 to the Present. Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Mok Tze Ming, Cornish Flora, Tarr Jen (2014) Too much information: visual research ethics in the age of wearable cameras. „Integrative Psychological and Behavioral Science”, 49(2), s. 309–322.
Google Scholar

Olson David R. (2010) Papierowy świat. Pojęciowe i poznawcze implikacje pisania i czytania. Przełożyła Marta Rakoczy. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Pauwels Luc (2015) Reframing Visual Social Science. Towards a More Visual Sociology and Anthropology. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar

Pink Sarah (2009a) Doing Sensory Ethnography. Los Angeles, London, New Dehli, Singapore, Washington: Sage Publications.
Google Scholar

Pink Sarah (2009b) Etnografia wizualna. Obrazy, media i przedstawienie w badaniach. Przełożyła Maria Skiba. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Prosser Jon, Clark Andrew, Wiles Rose (2008) Visual Research Ethics at the Crossroads. NCRM Working Paper. Realities, Morgan Centre, Manchester, UK [dostęp 28 września 2018 r.]. Dostępny w Internecie: http://eprints.ncrm.ac.uk/535/.
Google Scholar

Rogowski Łukasz (2008) Album fotograficzny jako (re)konstrukcja biografii [w:] Jerzy Kaczmarek, red., Do zobaczenia. Socjologia wizualna w praktyce badawczej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 133–150.
Google Scholar

Rogowski Łukasz (2016) Funkcje zdjęć w wywiadach fotograficznych. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 12, nr 4, s. 78–99.
Google Scholar

Rogowski Łukasz (2018) Społeczna percepcja szans i zagrożeń korzystania z nowych technologii komunikacyjnych. „Kultura i Edukacja”, nr 1(119), s. 177–193.
Google Scholar

Rouillé Andre (2007) Fotografia. Między dokumentem a sztuką współczesną. Przełożył Oskar Hedemann. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Schirato Tony, Webb Jen (2004) Reading the visual. Crows Nest: Allen & Unwin.
Google Scholar

Turner Victor, Turner Edith L. B. (2009) Obraz i pielgrzymka w kulturze chrześcijańskiej. Przełożyła Ewa Klekot. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Van Dijck José (2008) Digital photography: communication, identity, memory. „Visual communication”, vol. 7, no. 1, s. 57–76.
Google Scholar

Wiles Rose i in.(2008) Visual Ethics: Ethical Issues in Visual Research. NCRM Working Paper. n/a. (Unpublished) [dostęp 23 sierpnia 2018 r.]. Dostępny w Internecie: http://eprints.ncrm.ac.uk/421/.
Google Scholar

Wiles Rose i in.(2012) Anonymisation and visual images: issues of respect, ‘voice’ and protection. „International Journal of Social Research Methodology”, vol. 15:1, s. 41–53.
Google Scholar