Antyelitarna narracja współczesnej polskiej prawicy

Piotr Kulas

doi:10.18778/1733-8069.14.4.02

Autor

Piotr Kulas Uniwersytet Warszawski, Wydział „Artes Liberales”, ul. Dobra 72, 00-312 Warszawa https://orcid.org/0000-0001-5917-0176

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.14.4.02

Słowa kluczowe:

antyelitaryzm, elita, intelektualiści, lud, teoria krytyczna

Abstrakt

Celem niniejszego artykułu jest analiza antyelitarnej narracji intelektualistów związanych z polską prawicą. Autor analizuje obecną w prawicowym dyskursie, głównie po 2015 roku, krytykę elitaryzmu oraz dominujące strategie, których celem jest pozbawienie legitymizacji tak zwanych elit III RP. Zarzut elitaryzmu jest związany z przypisywaniem braku empatii, niezrozumienia problemów społeczeństwa oraz niereprezentowania jego interesów. Staje się on w ten sposób ważnym argumentem wzmacniającym podział polityczny na rzecz społecznej i politycznej zmiany. W duchu teorii krytycznej autor argumentuje, że ostatecznym celem antyelitarnych artykulacji nie jest zaprowadzenie ani nawet wyartykułowanie egalitarnego ładu, ale zachowanie społecznej hierarchii i przedstawienie samych siebie jako elity prawomocnej, która winna zająć miejsce elity dotychczasowej.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Piotr Kulas - Uniwersytet Warszawski, Wydział „Artes Liberales”, ul. Dobra 72, 00-312 Warszawa

Piotr Kulas, doktor habilitowany nauk społecznych, socjolog i historyk idei, zajmuje się m.in. problematyką inteligencji. Pracuje na Wydziale „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego. Opublikował m.in. książki Inteligenckość zaprzeczona. Etos i tożsamość młodych inteligenckich elit (2017) oraz Rozmowy o inteligencji (2016). W 2010 roku otrzymał nagrodę indywidualną drugiego stopnia Ministra Nauki za wyróżnioną rozprawę doktorską.

Bibliografia

Arendt Hannah (2003) O rewolucji. Przełożył Mieczysław Godyń. Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar

Bill Stanley (2014) W poszukiwaniu autentyczności. Kultura polska i natura teorii postkolonialnej. „Praktyka Teoretyczna”, nr 11, s. 107−127.
Google Scholar

Boggs Carl (1993) Intellectuals and the Crisis of Modernity. State University of New York Press.
Google Scholar

Borejsza W. Jerzy (1984) Piękny wiek XIX. Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar

Cenckiewicz Sławomir (2013) Magdalenka, teoria spiskowa, która okazała się prawdą [dostęp: 26 lipca 2018]. Dostępny w Internecie: http://www.rp.pl/artykul/1058043-Magdalenka--Teoria-spiskowa--ktora-okazala-sie-prawda.html
Google Scholar

Cichocki A. Marek (2015) Polska między Niemcami a Rosją [w:] Bartłomiej Błesznowski, Marcin Król, Adam Puchejda, red., Genealogia współczesności. Historia idei w Polsce 1815-1939, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 18−31.
Google Scholar

Czyżewski Marek i in. (2017) Wprowadzenie [w:] Marek Czyżewski i in., red., Analiza dyskursu publicznego. Przegląd metod i perspektyw badawczych Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Sedno, s. 9−25.
Google Scholar

Dijk van Teun (1976) Narrative Macro-Structures. „A Journal for Descriptive Poetics and Theory of Literature”, no. 1, s. 547−568.
Google Scholar

Dijk van Teun (1993) Principles of critical discourse analysis. „Discourse & Society”, no. 4(2), s. 249−283.
Google Scholar

Dijk van Teun (2004) Działanie, opis działania a narracja [w:] Michał Głowiński, red., Narratologia. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, s. 90−123.
Google Scholar

Dijk van Teun, red. (2001) Dyskurs jako struktura i proces. Przełożył Grzegorz Grochowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Dmowski Roman (2002) Myśli nowoczesnego Polaka. Wrocław: Wydawnictwo Nortom.
Google Scholar

Dziadzia Andrzej, Wybranowski Wojciech (2016) Trybunał jako samowola magnatów. „Do Rzeczy”, nr 11/162, s. 30−31.
Google Scholar

Etzioni-Halevy Eva (1993) The Elite Connection. Problems and Potential of Western Democracy. Cambridge: Polity Press.
Google Scholar

Gawin Dariusz (2002) Druga zdrada klerków [w:] Paweł Śpiewak, red., Spór o Polskę 1989−99. Wybór tekstów prasowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 579−580. [Pierwodruk: „Ż̇ycie” 23 listopada 1998].
Google Scholar

Gmyz Cezary (2016) Siewcy zwątpienia, „Do Rzeczy”, nr 1/152, s. 24−25.
Google Scholar

Goczał Beata (2016) Reklamy ministerstw i spółek państwowych: więcej we „wSieci”, „Wprost” i „Do Rzeczy”, liderem „Gazeta Wyborcza”, w dół „Newsweek” [dostęp 16 lipca 2018 r.]. Dostępny w Internecie: https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/reklamy-ministerstw-i-spolek-panstwowych-wiecej-we-w-sieci-wprost-i-do-rzeczy-liderem-gazeta-wyborcza-w-dol-newsweek_2
Google Scholar

Gramsci Antonio (1977) Wybór pism [w:] Paweł Śpiewak, red., Gramsci. Warszawa: Wiedza Powszechna, s. 125−240.
Google Scholar

Gursztyn Piotr (2016) Koniec III RP. „Do Rzeczy”, nr 2/153, s. 24−25.
Google Scholar

Habermas Jürgen (2007) Strukturalne przeobrażenia sfery publicznej. Przełożyły: Wanda Lipnik, Małgorzata Łukasiewicz. Wprowadzenie i redakcja naukowa Marek Czyżewski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Hartman Jan (2018) Ja, prostak. „Polityka”, nr 26, s. 88.
Google Scholar

Haska Agnieszka (2018) Hańba! Opowieść o polskiej zdradzie. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Google Scholar

Kaczyński Jarosław, Nowak Andrzej (2013) Warto być silnym [w:] Andrzej Nowak, red., Intelektualna historia III RP. Rozmowy z lat 1990-2012. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, s. 413−432.
Google Scholar

Kania Dorota, Targalski Jerzy, Marosz Maciej (2013) Resortowe dzieci. Media. Warszawa: Fronda.
Google Scholar

Korab-Karpowicz J. Włodzimierz (2016) Dzisiejsza targowica, czyli Nowoczesna, KOD i inni. „Do Rzeczy”, nr 2/153, s. 52−53.
Google Scholar

Kulas Piotr (2014) Narracja jako przedmiot badań oraz kategoria teoretyczna w naukach społecznych. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4, s. 111−130.
Google Scholar

Kurdupski Michał (2018) „Sieci” z największym spadkiem w styczniu, „Tygodnik Powszechny” wyprzedził „Gazetę Polską” [dostęp: 16 lipca 2018]. Dostępny w Internecie: https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/sprzedaz-tygodnikow-opinii-w-styczniu-2018-roku
Google Scholar

Kurzman Charles, Owens Lynn, (2002), The Sociology of Intellectuals. „Annual Review of Sociology”, no. 28, s. 63−82.
Google Scholar

Laclau Enesto, Mouffe Chantal (2007) Hegemonia i socjalistyczna strategia. Przyczynek do projektu radykalnej polityki demokratycznej. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu.
Google Scholar

Legutko Ryszard (1998) Czasy wielkiej imitacji. Kraków: Arcana.
Google Scholar

Legutko Ryszard, Nowak Andrzej (2013) Ponad życiem politycznym [w:] Andrzej Nowak, red., Intelektualna historia III RP. Rozmowy z lat 1990-2012. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, s. 435−451.
Google Scholar

Majcherek A. Janusz (2000) W prawo, czyli w lewo. Spór o prawicę [w:] Paweł Śpiewak, red., Spór o Polskę 1989−99. Wybór tekstów prasowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 280−281.[Pierwodruk: „Tygodnik Powszechny” 26 lutego 1995].
Google Scholar

Mannheim, K. (2008), Ideologia i utopia, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Google Scholar

Matyja Rafał (2009) Konserwatyzm po komunizmie. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Google Scholar

Michalski Cezary (2018) Liberałowie kontra populiści. „Newsweek Polska”, nr 31, s. 48−50.
Google Scholar

Micińska Magdalena (1995) Między Królem Duchem a mieszczaninem. Obraz bohatera narodowego w piśmiennictwie polskim przełomu XIX i XX w. (1890−1914). Wrocław: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej.
Google Scholar

Mokrzycki Edmund (2000) Złudna władza ludu [w:] Paweł Śpiewak, red., Spór o Polskę 1989−99. Wybór tekstów prasowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 357−360. [Pierwodruk „Gazeta Wyborcza” 11−12 grudnia 1999].
Google Scholar

Morawiecki Kornel, Kalukin Rafał (2010) Jestem przeciwnikiem elit [dostęp: 10 lipca 2018]. Dostępny w Internecie: http://wyborcza.pl/duzyformat/1,127290,7691605,Jestem_przeciwnikiem_elity.html?disableRedirects=true
Google Scholar

Müller Jan-Werner (2017) Co to jest populizm? Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar

Nagle Angela (2017) Kill all Normies. Online Culture Wars from 4Chan and Tumblr to Trump and the Alt-Right. Croydon: Zero Books.
Google Scholar

Napiórkowski Marcin (2018) Kiedy Reytan ma dzień świstaka [dostęp 24 czerwca 2018 r.]. Dostępny w Internecie: https://www.tygodnikpowszechny.pl/kiedy-reytan-ma-dzien-swistaka-153423
Google Scholar

Nowak Andrzej (2015) Pierwsza Zdrada Zachodu. „wSieci”, nr 24, s. 59−64.
Google Scholar

Nowak Andrzej, Karnowski Jacek, Karnowski Michał (2015) Nie ma wspólnoty bez tożsamości. „wSieci”, nr 45, s. 24−27.
Google Scholar

Nowicka-Franczak Magdalena (2017) Perspektywa postkolonialna a społeczno-krytyczna wrażliwość badacza polskiego dyskursu publicznego [w:] Marek Czyżewski i in., red., Analiza dyskursu publicznego. Przegląd podejść i metod. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Sedno, s. 253–270.
Google Scholar

Osęka Piotr (2009) Jak wygraliśmy w Magdalence [dostęp: 26 lipca 2018]. Dostępny w Internecie: http://wyborcza.pl/magazyn/1,124059,6463817,Jak_wygralismy_w_Magdalence.html
Google Scholar

Ost David (2007) Klęska „Solidarności”. Gniew i polityka w postkomunistycznej Europie. Przełożyła Hanna Jankowska. Warszawa: Muza SA.
Google Scholar

Pankaj Mishra (2017) Age of Anger. A History of the Present. New York: Farrar, Straus and Giroux.
Google Scholar

Pań́kow Włodzimierz (1994) Niezamierzone efekty neoliberalnej rewolucji [w:] Witold Jakóbik, red., Kontynuacja czy przełom? Dylematy transformacji ustrojowej. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, Fundacja im. Friedricha Eberta, s. 133−145.
Google Scholar

Pawliszak Piotr (2017) Analiza narracyjna dyskursu publicznego. W poszukiwaniu struktur kulturowych i procesów narzucania znaczeń formujących politykę ekologiczną [w:] Marek Czyżewski i in., red., Analiza dyskursu publicznego. Przegląd metod i perspektyw badawczych, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Sedno, s. 67−94.
Google Scholar

Pietrzak Jan (2015) Powtórka z targowicy. „wSieci”, nr 50−51, s. 14.
Google Scholar

Pietrzak Leszek (2015) Kraj bez elit. „Do Rzeczy”, nr 9/167, s. 42−45.
Google Scholar

Polkowski Jan (2015) Co czyta człowiek przyszłości?, „wSieci”, nr 4, s. 74−75
Google Scholar

Posner A. Richard (2003) Public Intellectual. A Study of Decline, Harvard: Harvard University Press.
Google Scholar

Radziejewski Bartłomiej (2015) III RP jako system pasożytniczy. „Nowa Konfederacja”, nr 8/62, [dostęp 26 lipca 2018 r.]. Dostępny w Internecie: https://nowakonfederacja.pl/iii-rp-jako-system-pasozytniczy/
Google Scholar

Rymkiewicz Jarosław Marek (2007) Wieszanie. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Google Scholar

Rymkiewicz Jarosław Marek (2009−2010) O afirmacji polskości. „Teologia Polityczna”, nr 5, s. 13−31.
Google Scholar

Sakiewicz Tomasz, Pieczyński Maciej (2016) KOD broni postkomunizmu, „Do Rzeczy”, nr 1/152, s. 72−73.
Google Scholar

Somers R. Margaret, (1993) Citizenship and the Place of the Public Sphere: Law, Community, and Political Culture in the Transition to Democracy. „American Sociological Review”. no. 55/5, s. 587−620.
Google Scholar

Szacki Jerzy (2002) Historia myśli socjologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Śpiewak Jan, Baranowska Kamila (2016) Dość bezkarności elit. „Do Rzeczy”, nr 44/195, s. 27−29.
Google Scholar

Śpiewak Paweł (2007) Gramsci. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar

Twardoch Szczepan (2012) Pusty stryczek. O „Wieszaniu” Rymkiewicza [w:] Tomasz Rowiński, red., Spór o Rymkiewicza, Warszawa: Fronda, s. 22−35.
Google Scholar

Walicki Andrzej (2011) „Filozofia narodowa” i początek sporu o samookreślenie i powołanie inteligencji polskiej [w:] tegoż, Polska, Rosja, marksizm. Kraków: Universitas, s. 9−28.
Google Scholar

Wesołowski Włodzimierz (2000) Teoretyczne aspekty badania elit politycznych. „Studia Socjologiczne”, nr 4, s. 5−33.
Google Scholar

Wierzbicki Piotr (2016) Ćwierć wieku pychy i pogardy. „Do Rzeczy”, nr 4/155, s. 56−57.
Google Scholar

Wildstein Bronisław (2015) III RP, czyli poprawiony PRL. „wSieci”, nr 17, s. 22−24.
Google Scholar

Williams Raymond (1976) Keywords: A Vocabulary of Culture and Society. London: Fontana.
Google Scholar

Włoczyk Piotr (2017) Magdalenka i okrągły stół. Klęska na własne życzenie [dostęp 27 lipca 2018 r.]. Dostępny w Internecie: https://dorzeczy.pl/22424/Magdalenka-i-okragly-stol-kleskana-wlasne-zyczenie.html
Google Scholar

Wrzodak Zygmunt (2000) Przystanek: niepodległość [w:] Paweł Śpiewak, red., Spór o Polskę 1989−99. Wybór tekstów prasowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 297−299. [Pierwodruk „Nasza Polska” 29 stycznia 1997].
Google Scholar

Zarycki Tomasz (2014) Ideologies of Eastness in Central and Eastern Europe. London–New York.
Google Scholar

Ziemkiewicz A. Rafał (2016) Lewica 2016: głupi i wściekli. „Do Rzeczy”, nr 47/198, s. 30−31.
Google Scholar

Ziemkiewicz A. Rafał (2016) Ostrożnie z tą rewolucją. „Do Rzeczy”, nr 51/202, s. 68−70.
Google Scholar

Ziemkiewicz A. Rafał (2017) Poświąteczny skurcz elit [dostęp: 27 lipca 2018]. Dostępny w Internecie: https://dorzeczy.pl/tylko-na-dorzeczy/51590/Poswiateczny-skurcz-elit.html
Google Scholar

Zychowicz Jacek (2000) Ten okropny egalitaryzm [w:] Paweł Śpiewak, red., Spór o Polskę 1989−99. Wybór tekstów prasowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 276−279. [Pierwodruk „Bez dogmatu” 1994 nr 11].
Google Scholar