Badacz zjawisk trudno dostępnych w terenie – kwestie etyczne, praktyczne i metodologiczne

Sylwia Męcfal

doi:10.18778/1733-8069.12.3.06

Autor

Sylwia Męcfal Uniwersytet Łódzki

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.12.3.06

Słowa kluczowe:

tematy trudne, studium przypadku, etyka badań, „radzenie sobie w terenie”

Abstrakt

Artykuł jest moją refleksją na temat problemów etycznych, praktycznych i metodologicznych, których doświadczyłam podczas realizacji własnych badań terenowych w 2013 i 2014 roku w czterech małych miejscowościach w województwie łódzkim. Wybór metody badawczej – studium przypadku – z jednej strony umożliwił mi zastosowanie wielu technik badawczych i zdobycie różnorodnych materiałów, jednak z drugiej strony pozostawił szerokie pole dowolności, na którym musiałam czasami wykazać się bardziej intuicją badawczą niż wiedzą metodologiczną czy znajomością reguł etycznych. Dodatkowym czynnikiem, który powodował wiele wątpliwości, był fakt, iż zjawiska, które były w centrum mojego zainteresowania, należą do kategorii tych kontrowersyjnych i trudno dostępnych (zjawiska przenikalności środowisk politycznego, biznesowego oraz dziennikarskiego w kontekście lokalnym, konflikt interesów i inne). Wpłynęło to na moją decyzję o utajnieniu nazw własnych miejscowości, w których prowadzone były badania, aby zapewnić tym samym poufność indywidualnym informatorom. Ta i kilka innych problematycznych sytuacji oraz decyzji omawiane są szerzej w artykule.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Sylwia Męcfal - Uniwersytet Łódzki

Sylwia Męcfal, mgr, asystentka w Katedrze Metod i Technik Badań Społecznych w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego. W przygotowywanej pracy doktorskiej „Prasa lokalna w jej otoczeniu społecznym – grupy interesu, kluczowi aktorzy, problemy funkcjonowania – na przykładzie studiów przypadku tygodników lokalnych w województwie łódzkim” autorka łączy swoje zainteresowania z obszarów socjologii, medioznawstwa oraz metodologii badań społecznych. Jest członkinią Polskiego Towarzystwa Socjologicznego (sekretarzem zarządu Oddziału Łódzkiego PTS), Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej oraz European Communication Research and Eductaion Association.

Bibliografia

Fatyga Barbara, red. (2015) Praktyki badawcze. Warszawa: Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW, Pracownia Wydawnicza Andrzej Zabrowarny.
Google Scholar

Flick Uwe (2011) Jakość w badaniach jakościowych. Przełożył: Paweł Tomanek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Flyvbjerg Bent (2005) Pięć mitów o badaniach typu studium przypadku. Przełożyła Maria Nawojczyk. „Studia Socjologiczne”, nr 2, s. 41–71.
Google Scholar

Flyvbjerg Bent (2006) Five Misunderstandings About Case-Study Research. „Qualitative Inquiry”, vol. 12, no. 2, s. 219–245.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/1077800405284363

Gurtowski Maciej, Waszewski Jan (2009) Redukcja do jawności. O pomijaniu zjawisk zakulisowych w badaniach socjologicznych [w:] Aneta Bąk, Łukasz Kubisz-Muła, red., Metody, techniki i praktyka badań społecznych. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej, s. 165–181.
Google Scholar

Kalinowska Katarzyna (2015) Podryw kontrolowany. Rola pracy zespołowej i relacji między badaczami w terenowych badaniach emocji [w:] Barbara Fatyga, red., Praktyki badawcze. Warszawa: Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW, Pracownia Wydawnicza Andrzej Zabrowarny, s. 113–131.
Google Scholar

Kleszcz Irena (2004) Wykorzystanie ukrytej obserwacji uczestniczącej w badaniu stylu życia szarej strefy. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2, s. 189–202.
Google Scholar

Kość-Ryżko Katarzyna E. (2013) Etnolog w labiryncie znaczeń kulturowych. Psychologiczne wyzwania badań terenowych [w:] Inga B. Kuźma, red., Tematy trudne. Sytuacje badawcze. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 15–47.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7525-963-6.02

Kuźma Inga B. (2013) Tematy trudne – pola minowe – tabu w badaniu naukowym. Słowo wstępne [w:] Inga B. Kuźma, red., Tematy trudne. Sytuacje badawcze. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 7–13.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7525-963-6.01

Lofland John i in. (2009) Analiza układów społecznych. Przełożyły Sylwia Urbańska, Monika Żychlińska, Anna Kordasiewicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Google Scholar

Męcfal Sylwia (2014) Badania terenowe a badania nad mediami – przykład badań nad funkcjonowaniem prasy lokalnej w małej społeczności [w:] Tomasz Gackowski, red., Metodologie badań medioznawczych. Seria „Media początku XXI wieku”. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, s. 137–163.
Google Scholar

Oliwińska Iwona A. (2015) Domorosły majsterkowicz? Szkic o statusie, rolach i dylematach badacza terenowego [w:] Barbara Fatyga, red., Praktyki badawcze. Warszawa: Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW, Pracownia Wydawnicza Andrzej Zabrowarny, s. 17–27.
Google Scholar

Rakowski Tomasz (2002) Antropolog jako wizytator nędzy. Rozważania o kulturze niemocy. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4, s. 67–79.
Google Scholar

Simons Helen (2009) Case study research in practice. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Google Scholar

Stake Robert E. (2010) Jakościowe studium przypadku. Przełożyła Marta Sałkowska [w:] Norman K. Denzin, Yvonna S. Lincoln, red., Metody badań jakościowych, t. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 623–655.
Google Scholar

Wyka Anna (1990) Ku nowym wzorom badań społecznych w Polsce. Cechy badań jakościowych w ostatnich latach. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1, s. 161–173.
Google Scholar

Wyka Anna (1993) Badacz wobec doświadczenia. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Google Scholar

Yin Robert (2003) Applications of case study research. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Google Scholar

Yin Robert (2009) Case Study Research. Design and Methods. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Google Scholar