Doświadczanie własnej cielesności przez biorców kończyny – socjologiczne studium zrekonstruowanego ciała
DOI:
https://doi.org/10.18778/1733-8069.8.2.07Słowa kluczowe:
ciało, doświadczanie własnego ciała, transplantacja kończyny, przeszczep ręki, biorca kończyny, ciało zintegrowane, ciało sfragmentaryzowane, ciało zrekonstruowaneAbstrakt
Artykuł jest poświęcony problematyce doświadczania własnej cielesności przez biorców kończyny górnej w okresie przed i po transplantacji. Grupę badawczą stanowili biorcy przeszczepu kończyny górnej, których wybór miał charakter celowy i określało go kryterium czasu, jaki upłynął od zabiegu transplantacji. Badanymi byli trzej mężczyźni w wieku 30–38 lat, którzy utracili kończynę w wyniku urazu mechanicznego i po zakwalifikowaniu jako potencjalni biorcy przeszli zakończony powodzeniem zabieg transplantacji ręki. Zebranie materiału badawczego stało się możliwe dzięki przeprowadzeniu z biorcami ręki indywidualnych wywiadów pogłębionych. W zebranym materiale badawczym daje się wyodrębnić trzy ważne części, które odnoszą się do kolejnych etapów biografii badanych: 1) doświadczanie ciała zintegrowanego; 2) doświadczanie ciała sfragmentaryzowanego; 3) doświadczanie ciała zrekonstruowanego. Mimo silnej koncentracji na subiektywnym doświadczaniu ciała przez biorców kończyny, na każdym z tych etapów do głosu dochodzą również obiektywne wyznaczniki uznania ciał biorców za nieadekwatne, które pozostają istotnym tłem analiz. Pracę wieńczą wnioski praktyczne, które zaświadczają o użyteczności przeprowadzonych badań dla rozwijającego się w Polsce programu transplantacji kończyn.
Pobrania
Bibliografia
Bauman Zygmunt (1995) Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar
Bauman Zygmunt (1998) Śmierć i nieśmiertelność. O wielości strategii życia. Przełożył Norbert Leśniewski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Bauman Zygmunt (2000) Ponowoczesność jako źródło cierpień. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Google Scholar
Bauman Zygmunt, May Tim (2004) Socjologia. Przełożył Jerzy Łoziński. Poznań: Zysk i S-ka.
Google Scholar
Campbell Fiona (2003) The Case of Clint Hallam’s Wayward Hand [w:] James Gifford, Gabrielle Zezulka-Mailloux, eds., Culture and the State: Disability Studies and Indigenous Studies. Alberta: University of Alberta Press, s. 165–181.
Google Scholar
Chełmoński Adam (2009) Przeszczepianie kończyny górnej. Kryteria biorcy i dawcy przeszczepu. „Poltransplant. Biuletyn Informacyjny”, t. 1, nr 17, s. 32–35.
Google Scholar
Chełmoński Adam, Jabłecki Jerzy (2007) Transplantacja kończyny górnej – aktualny stan wiedzy. „Polski Przegląd Chirurgiczny”, t. 79, nr 8, s. 1009–1021.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2478/v10035-007-0088-5
Chełmoński Adam, Jabłecki Jerzy (2011) Kwalifikacja biorców kończyny górnej [w:] Zbigniew Kuzyszyn, red., Społeczno-etyczne aspekty transplantologii. Wrocław: Wydawnictwo Continuo, s. 43–46.
Google Scholar
Chirpaz François (1998) Ciało. Przełożył Jacek Migasiński. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Google Scholar
Donnelly Peter, Simpson Andrew (1991) Cytotoxic cross-matching for organ transplantation. „The Lancet”, vol. 337, no. 8756, s. 1553–1554.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/0140-6736(91)93254-7
Douglas Mary (2004) Symbole naturalne. Rozważania o kosmologii. Przełożyła Ewa Dżurak. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Douglas Mary (2007) Czystość i zmaza. Analiza pojęć nieczystości i tabu. Przełożyła Marta Bucholc. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar
Giddens Anthony (2002) Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Przełożyła Alina Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Goffman Erving (2005) Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości. Przełożyły Aleksandra Dzierżyńska, Joanna Tokarska-Bakir. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar
Goto Toshio i in. (1987) Discovery of FK-506, a novel immunosuppressant isolated from Streptomyces tsukubaensis. „Transplantation Proceedings”, vol. 19, no. 6, s. 4–8.
Google Scholar
Hettiaratchy Shehan, Randolph Mark, Lee Andrew (2003) Long-term consideration of hand transplantation. „Transplantation”, vol. 75, no. 9, s. 1605.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1097/01.TP.0000059447.40513.FB
Hu Weilie i in. (2006) A Preliminary Report of Penile Transplantation: Part 2. „European Urology”, vol. 50, no. 5, s. 1115–1116.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.eururo.2006.07.038
International Registry on Hand and Composite Tissue Transplantation (2012) [dostęp 30 kwietnia 2012 r.]. Dostępny w Internecie http://www.handregistry.com/page.asp?page=4
Google Scholar
Jabłecki Jerzy i in. (2010) Hand transplantation – Polish program. „Transplantation Proceedings”, vol. 42, no. 8, s. 3321–3322.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.transproceed.2010.07.024
Jabłecki Jerzy, Chełmoński Adam (2011) Społeczno-etyczne aspekty transplantacji kończyny górnej [w:] Zbigniew Kuzyszyn, red., Społeczno-etyczne aspekty transplantologii. Wrocław: Wydawnictwo Continuo, s. 47–59.
Google Scholar
Jakubowska Honorata (2009) Socjologia ciała. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Google Scholar
Jebson Peter, Louis Dean (2005) Forearm amputations [w:] David Green i in., eds., Green’s Operative Hand Surgery. Philadelphia: Churchill Livingstone, s. 1967–1969.
Google Scholar
Kanitakis Jean i in. (2000) Sequential histological and immunohistochemical study of the skin of the first human hand allograft. „Transplantation”, vol. 69, no. 7, s. 1380–1385.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1097/00007890-200004150-00029
Kanitakis Jean i in. (2003) Clinicopathologic features of graft rejection of the first human hand allograft. „Transplantation”, vol. 76, no. 4, s. 688–693.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1097/01.TP.0000079458.81970.9A
Kaufmann Jean-Claude (2004) Ego. Socjologia jednostki. Przełożył Krzysztof Wakar. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar
Kępiński Antoni (1995) Twarz, ręka [w:] Andrzej Mencwel, red., Antropologia kultury. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 196–207.
Google Scholar
Kępiński Antoni (2005) Twarz, ręka [w:] Andrzej Mencwel, red., Antropologia kultury. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 212–223.
Google Scholar
Kopaliński Władysław (1990) Słownik symboli. Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna.
Google Scholar
Kristeva Julia (2007) Potęga obrzydzenia. Esej o wstręcie. Przełożył Maciej Falski. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Leder Drew (1990) The absent body. Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar
Lubiak Jarosław, Skalska Agnieszka (2001) Ciało, tożsamość, sztuka [w:] Aldona Jawłowska, red., Wokół problemów tożsamości. Warszawa: Wydawnictwo LTW, s. 220–242.
Google Scholar
Mauss Marcel (2001) Socjologia i antropologia. Przełożyli Marcin Król, Krzysztof Pomian, Jerzy Szacki. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Google Scholar
McLuhan Marshall (2004) Zrozumieć media. Przedłużenie człowieka. Przełożyła Natalia Szczucka-Kubisz. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.
Google Scholar
Melosik Zbyszko (2002) Kryzys męskości w kulturze współczesnej. Poznań: Wydawnictwo Wolumin.
Google Scholar
Menna Giuseppina, Scarpis Paolo (2007) Living with Two Different Fingerprints: Legal Implications and Identifications Issues [w:] Marco Lanzetta, Jean-Michel Dubernard, Palmina Petruzzo, eds., Hand Transplantation. New York: Springer, s. 125–132.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/978-88-470-0374-3_14
Merleau-Ponty Maurice (2001) Fenomenologia percepcji. Przełożyli Małgorzata Kowalska, Jacek Migasiński. Warszawa: Fundacja Aletheia.
Google Scholar
Osborne Thomas (1997) Body Amnesia – Comments on Corporeality [w:] David Owen, ed., Sociology after Postmodernism. London – Thousand Oaks – New Delhi: Sage Publications, s. 188–204.
Google Scholar
Ptak Włodzimierz, Ptak Maria (2000) Podstawy immunologii. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Rowiński Wojciech (2003) Podstawy transplantologii. Wprowadzenie [w:] Jacek Szmidt i in., red., Podstawy chirurgii. Kraków: Medycyna Praktyczna, s. 395–397.
Google Scholar
Schuind Frédéric, Abramowicz Daniel, Schneeberger Stefan (2007) Hand transplantation: The state-ofthe-art. „The Journal of Hand Surgery: British & European Volume”, vol. 32, no. 1, s. 2–17.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.jhsb.2006.09.008
Sharp Lesley A. (1995) Organ Transplantation as a Transformative Experience: Anthropological Insights into the Restructuring of the Self. „Medical Anthropology Quarterly”, vol. 9, no. 3, s. 357–389.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1525/maq.1995.9.3.02a00050
Sharp Lesley A. (2000) The Commodification of the Body and its Parts. „Annual Review of Anthropology”, vol. 29, s. 287–328.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.anthro.29.1.287
Simmel Georg (1975) Socjologia. Przełożyła Małgorzata Łukasiewicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Tilney Nicholas L. (2009) Przeszczep. Od mitów do rzeczywistości. Przełożyli Bartłomiej Barczyński i in. Warszawa: Index Copernicus International.
Google Scholar
Ziółkowski Marek (2002) Dziedziczenie i wybór. Zwiększone możliwości wyboru, nierówności społeczne i problemy społecznej tożsamości. „Studia Socjologiczne”, nr 3/2002 (166), s. 5–35.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.