Doświadczanie ciała zrekonstruowanego protezą kończyny górnej – socjosomatyczne studium ciała biotechnologicznego
DOI:
https://doi.org/10.18778/1733-8069.14.3.10Słowa kluczowe:
ciało, doświadczanie ciała, ciało biotechnologiczne, technicyzacja cielesności, rekonstrukcja technologiczna ciała, protezowanie ciałaAbstrakt
Artykuł przyjmuje postać socjosomatycznego studium nad ciałem zrekonstruowanym protezą kończyny górnej. Jego podstawę empiryczną stanowią badania jakościowe przeprowadzone w grupie osób posiadających unilateralny lub bilateralny deficyt ręki (N=21), który w przypadku tej celowo dobranej grupy podlegał technologicznemu uzupełnieniu przy zastosowaniu zarówno protezy funkcjonalnej (mechanicznej bądź mioelektrycznej), jak i kosmetycznej. Zbieranie i analizowanie materiału empirycznego odbywało się zgodnie z założeniami i podstawowymi zasadami konstruktywistycznego ujęcia metodologii teorii ugruntowanej według Kathy Charmaz. W określeniu ramy teoretycznej sięgnięto do fenomenologii (Maurice Merleau-Ponty) oraz niektórych nurtów społecznego konstruktywizmu (Michael Foucault, Erving Goffman, Arthur Frank). Zasadniczą część tekstu stanowią analizy materiału empirycznego, które koncentrują się wokół problemu podmiotowego doświadczania ciała biotechnologicznego na płaszczyźnie podejmowanego działania w wymiarze: 1) funkcjonalnym, 2) estetycznym, 3) zmysłowym, 4) interakcyjnym, 5) tożsamościowym. Pracę wieńczą wnioski dotyczące waloru aplikacyjnego prezentowanych badań na gruncie medycyny klinicznej.
Pobrania
Bibliografia
Antfolk Christian i in.(2013) Sensory feedback in upper limb prosthetics. „Expert Review of Medical Devices”, vol. 10, s. 45–54.
Google Scholar
Charmaz Kathy (1983) Loss of Self: A Fundamental Form of Suffering in the Chronically ill. „Sociology of Health and Illness”, vol. 5, s. 168–195.
Google Scholar
Charmaz Kathy (1997) Good Days, Bad Days. The Self in Chronic Illness and Time. New Brunswick, New Jersey: Rutgers University Press.
Google Scholar
Charmaz Kathy (2013) Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej. Przełożyła Barbara Komorowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Chełmoński Adam, Jabłecki Jerzy (2011) Kwalifikacja biorców kończyny górnej [w:] Zbigniew Kuzyszyn, red., Społeczno-etyczne aspekty transplantologii. Wrocław: Wydawnictwo Continuo, s. 43–46.
Google Scholar
Ciancio Anna Lisa i in.(2017) Current Achievements and Future Directions of Hand Protheses Controlled via Peripheral Nervous System [w:] Marta Bertolaso, Nicola Di Stefano, eds., The Hand. Perception, Cognition, Action. Cham: Springer International Publishing, s. 75–94.
Google Scholar
Foucault Michel (1980) Body/Power [w:] Colin Gordon, ed., Power/Knowledge. Selected Interviews & Other Writings 1972-1977 by Michel Foucault. New York: Pantheon Books, s. 55–62.
Google Scholar
Foucault Michel (1993) Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Przełożył Tadeusz Komendant. Warszawa: Aletheia – Spacja.
Google Scholar
Frank Arthur W. (1991) For a Sociology of the Body: an Analytical Review [w:] Mike Featherstone, Mike Hepworth, Bryan S. Turner, eds., The Body. Social Process and Cultural Theory. London, Thousand Oaks, New Delhi: Sage Publications, s. 36–102.
Google Scholar
Giddens Anthony (2012) Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Przełożyła Alina Szulżycka.Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Glaser Barney G., Strauss Anselm L. (2009) Odkrywanie teorii ugruntowanej. Strategie badania jakościowego. Przełożył Marek Gorzko. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Google Scholar
Goffman Erving (2000) Człowiek w teatrze życia codziennego. Przełożyli Helena Datner-Śpiewak, Paweł Śpiewak. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Google Scholar
Goffman Erving (2005) Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości. Przełożyły Aleksandra Dzierżyńska, Joanna Tokarska-Bakir. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar
Goffman Erving (2006) Rytuał interakcyjny. Przełożyła Alina Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Habermas Jürgen (2003) Przyszłość natury ludzkiej. Czy zmierzamy do eugeniki liberalnej? Przełożyła Małgorzata Łukasiewicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar
Haraway Donna J. (1991) Simians, Cyborgs, and Women: The Reinvention of Nature. New York: Routledge.
Google Scholar
Husserl Edmund (1982) Medytacje kartezjańskie z dodaniem uwag krytycznych Romana Ingardena. Przełożył Andrzej Wajs. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Kelly Michael (1992) Self, Identity and Radical Surgery. „Sociology of Health and Illness”, vol. 14, s. 390–415.
Google Scholar
Kelly Michael, Field David (1996) Medical Sociology, Chronic Illness and the Body. „Sociology of Health and Illness”, vol. 18, s. 241–257.
Google Scholar
Kluszczyński Ryszard W. (2001) Społeczeństwo informacyjne. Ceberkultura. Sztuka multimediów. Kraków: Rabid.
Google Scholar
Konecki Krzysztof T. (2000) Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Kowal Katarzyna (2016) Oczekiwania i motywacja transplantacyjna potencjalnych biorców kończyny górnej – teoretyczno-badawcze studium socjologii fenomenologicznej. „Folia Sociologica”, t. 59, s. 123–150.
Google Scholar
Leder Drew (1990) The Absent Body. Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar
Lee Kyo Ho i in.(2017) Hand Functions of Myoelectric and 3D-Printed Pressure-Sensored Prosthetics: A Comparative Study. „Annals of Rehabilitation Medicine”, vol. 41, s. 875–880.
Google Scholar
Macionis John J., Plummer Ken (2008) Sociology. A Global Introduction. Harlow: Prentice Hall.
Google Scholar
Merleau-Ponty Maurice (2001) Fenomenologia percepcji. Przełożyli Małgorzata Kowalska, Jacek Migasiński. Warszawa: Fundacja Aletheia.
Google Scholar
Murphy Robert F. (1999) The Damaged Self [w:] Kathy Charmaz, Debora A. Paterniti, eds., Health, Illness, and Healing. Society, Social Context, and Self. An Anthology. Los Angeles: Roxbury Publishing Company, s. 62–71.
Google Scholar
Nettleton Sarah (2006) The Sociology of Health and Illness. Cambridge: Polity Press.
Google Scholar
O’Neill John (1985) Five Bodies. The Human Shape of Modem Society. Ithaca: Cornell University Press.
Google Scholar
Shilling Chris (2010) Socjologia ciała. Przełożyła Marta Skowrońska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Turner Bryan S. (1992) Regulating Bodies. Essays in Medical Sociology. London: Routledge.
Google Scholar
Turner Bryan S. (2008) The Body and Society. Explorations in Social Theory. Los Angeles, London, New Delhi, Singapore: Sage.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
