Sport osób niepełnosprawnych w przekazie i dyskursie medialnym w Polsce

Jakub Niedbalski

doi:10.18778/1733-8069.11.2.07

Autor

Jakub Niedbalski Uniwersytet Łódzki, Katedra Socjologii Organizacji i Zarządzania, Instytut Socjologii, ul. Rewolucji 1905 r. 41, 90-214 Łódź

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.11.2.07

Słowa kluczowe:

sport, niepełnosprawność, wizerunek, media, dyskurs

Abstrakt

Celem artykułu jest analiza dyskursu medialnego dotyczącego sportowców niepełnosprawnych. W artykule skupiam się z jednej strony na sposobie, w jaki sportowcy niepełnosprawni i sport paraolimpijski funkcjonują w ogólnopolskich oraz lokalnych mediach, z drugiej zaś staram się rozwikłać przyczyny oraz skutki określonych przekazów medialnych. Jest to zatem próba określenia wpływu, jaki polskie media mają na postrzeganie sportu niepełnosprawnych przez pozostałych (przede wszystkim zdrowych) członków naszego społeczeństwa. Przyjrzę się zarówno ogólnej charakterystyce dyskursu istniejącego wokół sportu niepełnosprawnych, ale także odwołam się do opinii samych sporowców oraz innych osób ze środowiska sportowego, rekonstruując na tej podstawie to, w jaki sposób postrzegają oni istniejącą „sytuację medialną” i jak według nich wpływa ona na ich codzienne życie. Jest to próba skonfrontowania wizerunku medialnego sporowca niepełnosprawnego z opiniami i odczuciami samych sportowców.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Jakub Niedbalski - Uniwersytet Łódzki, Katedra Socjologii Organizacji i Zarządzania, Instytut Socjologii, ul. Rewolucji 1905 r. 41, 90-214 Łódź

Jakub Niedbalski, doktor socjologii, adiunkt w Katedrze Socjologii Organizacji i Zarządzania Instytutu Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego. Specjalizuje się w komputerowej analizie danych jakościowych, metodach badań jakościowych, zagadnieniach socjologii niepełnosprawności i socjologii sportu. Prowadzi badania poświęcone aktywizacji społecznej osób z niepełnosprawnością fizyczną. Autor książek: Żyć i pracować w domu pomocy społecznej. Socjologiczne studium interakcji personelu z upośledzonymi umysłowo podopiecznymi (Łódź 2013), Odkrywanie CAQDAS. Wybrane bezpłatne programy komputerowe wspomagające analizę danych jakościowych (Łódź 2013) oraz Komputerowe wspomaganie analizy danych jakościowych. Zastosowanie oprogramowania NVivo i Atlas.ti w projektach badawczych opartych na metodologii teorii ugruntowane (Łódź 2014).

Bibliografia

Ancukiewicz Paweł (2010) Wpływ procesów globalizacyjnych na przekształcenia w sporcie oraz zbiorowościach kibiców sportowych [w:] Zbigniew Dziubiński, Piotr Rymarczyk, red., Kultura fizyczna a globalizacja. Warszawa: Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, s. 241‒250.
Google Scholar

Barlak Marianna (2006) Pedagogiczne wartości sportu integracyjnego [w:] Jerzy Nowocień, red., Społeczno-edukacyjne oblicza olimpizmu. Ruch olimpijski i niepełnosprawni sportowcy, tom 1. Warszawa: AWF w Warszawie, Polska Akademia Olimpijska, s. 141‒147.
Google Scholar

Biały Rafał (2011) Ideał szczupłego i atrakcyjnego ciała w kulturze masowej [w:] Zbigniew Dziubiński, Michał Lenartowicz, red., Kultura fizyczna a kultura masowa. Warszawa: AWF w Warszawie, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, s. 267‒278.
Google Scholar

Bourdieu Pierre (1991) Language and Symbolic Power. Oxford: Polity Press.
Google Scholar

Bourdieu Pierre (2009) O telewizji. Panowanie dziennikarstwa. Przełożyły Karolina Sztandar-Sztanderska, Anna Ziółkowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Charmaz Kathy (2009) Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej. Przełożyła, Barbara Komorowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Czyżewski Marek (2005) Dyskurs [w:] Encyklopedia socjologii, Suplement. Warszawa: Oficyna Wydawnicza, s. 50–58.
Google Scholar

Czyżewski Marek, Kowalski Sergiusz, Piotrowski Andrzej, red. (2010) Rytualny chaos. Studium dyskursu publicznego. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
Google Scholar

van Dijk Teun (1993) Principles of Critical Discourse Analysis. „Discourse and Society”, vol. 4, no. 2, s. 249‒283.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0957926593004002006

van Dijk Teun (2001) Dyskurs jako struktura i proces. Przełożył Grzegorz Grochowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

van Dijk Teun (2002) Discourse and Racism [w:] David Goldberg, John Solomons, eds., The Blackwell Companion to Racial and Ethnic Studies. Oxford: Blackwell, s. 145‒159.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/b.9780631206163.2002.00017.x

van Dijk Teun (2003) The Discourse-Knowledge Interface [w:] Gilbert Weiss, Ruth Wodak, eds., Critical Discourse Analysis. Theory and Interdisciplinary. New York: Palgrave Macmillan, s. 85‒101.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1057/9780230288423_5

Dziubiński Zbigniew (2011) Kultura masowa a sport: związki i zależności [w:] Zbigniew Dziubiński, Michał Lenartowicz, red., Kultura fizyczna a kultura masowa. Warszawa: AWF w Warszawie, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, s. 117‒132.
Google Scholar

Fairclough Norman, Ruth Wodak (2006) Krytyczna analiza dyskursu [w:] Współczesne teorie socjologiczne, wybór i oprac. Aleksandra Jasińska-Kania i in. Warszawa: Scholar, s. 1047‒1056.
Google Scholar

Fairclough Norman, Anna Duszak, red. (2008) Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Foucault Michel (1998) Trzeba bronić społeczeństwa. Wykłady w College de France 1976. Przełożyła Małgorzata Kowalska. Warszawa: KR.
Google Scholar

Foucault Michel (2006) Wiedza i władza [w:] Współczesne teorie socjologiczne, wybór i oprac. Aleksandra Jasińska-Kania i in. Warszawa: Scholar, s. 537‒544.
Google Scholar

Glaser Barney (1978) Theoretical Sensitivity. San Francisco: The Sociology Press.
Google Scholar

Glaser Barney, Strauss Anselm (1967) The Discovery of Grounded Theory. Strategies for Qualitative Research. Chicago: Aldine Publishing Company.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1097/00006199-196807000-00014

Godzic Wiesław (2002) Telewizja jako kultura. Kraków: Wydawnictwo Rabit.
Google Scholar

Goffman Erving (2005) Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości. Przełożyli Aleksandra Dzierżyński, Joanna Tokarska-Bakir. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar

Grzymała-Kazłowska Aleksandra (2004) Socjologicznie zorientowana analiza dyskursu na tle współczesnych badań nad dyskursem. „Kultura i Społeczeństwo”, t. 48(1), s. 13–34.
Google Scholar

Horolets Anna (2008) Wprowadzenie. Status dyskursu w badaniach socjologicznych [w:] Anna Horolets, red., Analiza dyskursu w socjologii i dla socjologii. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 5–16.
Google Scholar

Jabłońska Barbara (2008) Krytyczna analiza dyskursu na przykładzie debaty „nicejsko-konstytucyjnej” w polskiej prasie [w:] Anna Horolets, red., Analiza dyskursu w socjologii i dla socjologii. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 165–184.
Google Scholar

Jabłońska Barbara (2012) Wiedza i władza w krytycznych studiach nad dyskursem – szkic teoretyczny. „Studia Socjologiczne”, nr 1 (204), s. 75–92.
Google Scholar

Jakubowska Honorata (2015) Kiedy płeć nie ma znaczenia. Nie/normatywne ciała w dyskursie narodowym i sportowego sukcesu. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 11, nr 2. Dostępny w Internecie http://www.qualitativesociologyreview.org
Google Scholar

Jankowski Krzysztof (2011) Mumfordowskie wizje „sportu masowego” [w:] Zbigniew Dziubiński, Michał Lenartowicz, red., Kultura fizyczna a kultura masowa. Warszawa: Salezjańska Organizacja Sportowa RP, s. 165–174.
Google Scholar

Jórczyk Agnieszka (bez daty) Poradnik językowy dla dziennikarzy [dostęp 15 marca 2014 r.]. Dostępny w Internecie http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/12683
Google Scholar

Kanash Tatsiana (2009) Perspektywa dyskursywna w badaniach mediów: relacje władza-wiedza [w:] Kanash Tatsiana, red., Społeczno-kulturowe oddziaływanie mediów w dobie społeczeństwa sieciowego. Mińsk Mazowiecki: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Nauk Społecznych im. ks. Józefa Majki, s. 7–22.
Google Scholar

Konecki Krzysztof (2000) Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Kowalczyk Stanisław (2003) Społeczno-integracyjna funkcja sportu [w:] Zbigniew Dziubiński, red., Społeczny wymiar sportu. Warszawa: Salezjańska Organizacja Sportowa RP, s. 25–30.
Google Scholar

Kubala Konrad (2008) Analiza dyskursu w badania semantycznych fundamentów socjalizacji politycznej [w:] Anna Horolets, red., Analiza dyskursu w socjologii i dla socjologii. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 134–164.
Google Scholar

Lipiec Józef (2011) S port a kultura masowa ( refleksje sceptyczne) [w:] Zbigniew Dziubiński, Michał Lenartowicz, red., Kultura fizyczna a kultura masowa. Warszawa: AWF w Warszawie, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, s. 15–23.
Google Scholar

Lisowska-Magdziarz Małgorzata (2006) Analiza tekstu w dyskursie medialnym. Przewodnik dla studentów. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

McQuail Denis (2007) Teoria komunikowania masowego. Przełożyły Marta Bucholc, Alina Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Mosz Jakub (2003) Sport w mediach kultury masowej [ w:] Zbigniew Dziubiński, red., Społeczny wymiar sportu. Warszawa: Salezjańska Organizacja Sportowa RP, s. 204–208.
Google Scholar

Mosz Jakub (2011), „Medializacja” współczesnego sportu [w:] Zbigniew Dziubiński, Michał Lenartowicz, red., Kultura fizyczna a kultura masowa. Warszawa: Salezjańska Organizacja Sportowa RP, s. 165–174.
Google Scholar

Nijakowski Lech M. (2008) Mowa nienawiści w świetle teorii dyskursu [w:] Anna Horolets, red., Analiza dyskursu w socjologii i dla socjologii. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 113–133.
Google Scholar

Pawliszak Piotr, Rancew-Sikora Dorota (2012) Wprowadzenie do socjologicznej analizy dyskursu, „Studia Socjologiczne” nr 1 (204), s. 5–15.
Google Scholar

Rapley Tim (2010) Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Ryabinska Natalya (2008) Analiza ram interpretacyjnych w porównawczym badaniu przekazów medialnych w Polsce i na Ukrainie [w:] Anna Horolets, red., Analiza dyskursu w socjologii i dla socjologii. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 185–200.
Google Scholar

Sahaj Tomasz (2003) Antropologia filozoficzna we współczesnym sporcie i kulturze fizycznej [w:] Zbigniew Dziubiński, red., Społeczny wymiar sportu. Warszawa: Salezjańska Organizacja Sportowa RP, s. 125–132.
Google Scholar

Sahaj Tomasz (2013) Niepełnosprawni i niepełnosprawność w mediach. Warszawa: IRSS.
Google Scholar

Stanisławski Piotr (2004) Od ofi ary do herosa [dostęp 15 marca 2014 r.]. Dostępny w Internecie http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/7925
Google Scholar

Stanisławski Piotr (2007) Bohaterowie tylko jednego tematu [dostęp 15 marca 2014 r.]. Dostępny w Internecie http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/20977
Google Scholar

Strauss Anselm, Corbin Juliet (1990) Basics of Qualitative Research. London, New Delhi: Sage.
Google Scholar

Szpurek Bartosz (2008) Niepełnosprawność w środkach masowego przekazu. Leszno: Wyższa Szkoła Humanistyczna.
Google Scholar

Sztompka Piotr (2002) Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Google Scholar

Thompson John B. (2006) Media i nowoczesność. Społeczna teoria mediów. Przełożyła Izabela Mielnik. Wrocław: Wydawnictwo Astrum.
Google Scholar

Trutkowski Cezary (2000) Społeczne reprezentacje polityki. Warszawa: Scholar.
Google Scholar

Trutkowski Cezary (2006) Społeczne reprezentacje historii PRL [w:] Jacek Raciborski, red., Elity rządowe III RP 1997–2004. Portret socjologiczny. Warszawa: Wydawnictwo Trio, s. 183–214.
Google Scholar

Tuszyński Bogdan (1997) Sport w środkach masowego przekazu [w:] Zbigniew Krawczyk, red., Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. Kultura fizyczna, sport. Warszawa: Instytut Kultury, s. 221–266.
Google Scholar

Whannel Garry (2002) Media Sports Stars. Masculinities and Maidenhead. London, New York: Routledge.
Google Scholar

Wodak Ruth, Krzyżanowski Michał, red. (2011) Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych. Warszawa: Łośgraf.
Google Scholar

Woźniak Wojciech (2012) Nierówności społeczne w polskim dyskursie politycznym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Google Scholar

Zdebska Halina (2005) Sport jako element rzeczywistości kulturowej. Bohater sportowy jako bohater kulturowy [w:] Zbigniew Dziubiński, red., Sport jako kulturowa rzeczywistość. Warszawa: Salezjańska Organizacja Sportowa RP, s. 145–153.
Google Scholar

Zdebska Halina (2011) Widowisko sportowe jako element kultury masowej [w:] Zbigniew Dziubiński, Michał Lenartowicz, red., Kultura fizyczna a kultura masowa. Warszawa: AWF w Warszawie, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, s. 145–156.
Google Scholar