Ciało jako przedmiot badań socjologicznych – dylematy, pominięcia, możliwości

Honorata Jakubowska

doi:10.18778/1733-8069.8.2.02

Autor

Honorata Jakubowska Uniwersytet Adama Mickiewicza, Instytut Socjologii

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.8.2.02

Słowa kluczowe:

ciało/cielesność, badania empiryczne, przedmiot badań, teoria, metodologia, dyskursywizacja

Abstrakt

Celem prezentowanego artykułu jest przyjrzenie się, dokonywanym przez rodzimych socjologów, rozważaniom o ciele/cielesności, a także realizowanym w tym obszarze badaniom. W tekście wskazuję dylematy, z którymi boryka się badacz ciała/cielesności, wynikające głównie z natury badanego przedmiotu i związanych z nim trudności metodologicznych. Po drugie, wymieniam pewne empiryczne pominięcia – obszary czy sposoby badań, które nie zyskały do tej pory wystarczającej uwagi badaczy. Po trzecie wreszcie, przedstawiam listę rekomendacji, czyli możliwych, potencjalnie atrakcyjnych pól eksploracji dla socjologii ciała.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Honorata Jakubowska - Uniwersytet Adama Mickiewicza, Instytut Socjologii

Honorata Jakubowska, dr – socjolog, adiunkt w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza. Autorka książki "Socjologia ciała" (2009), za którą otrzymała nagrodę im. Stanisława Ossowskiego. Naukowo zajmuje się socjologią ciała, gender studies oraz problematyką płci w obszarze sportu, a dydaktycznie także metodami i technikami badań socjologicznych. Aktualnie pracuje nad publikacją dotyczącą segregacji płci w sporcie.

Bibliografia

Banaszak Ewa, Czajkowski Paweł, red., (2010) Corpus delicti. Rozkoszne ciało. Szkice nie tylko z socjologii ciała. Warszawa: Difin.
Google Scholar

Banks Marcus (2009) Materiały wizualne w badaniach jakościowych. Przełożył Paweł Tomanek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Baranowska Małgorzata (2008) To jest wasze życie [w:] Małgorzata Szpakowska, red., Antropologia ciała. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 137–142.
Google Scholar

Bauman Zygmunt (1995) Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
Google Scholar

Bauman Zygmunt (2001) Całe ciało. „Polityka”, nr 50 (2328), s. 46–47, wywiad z dnia 15 grudnia, rozmowę przeprowadziła Katarzyna Janowska.
Google Scholar

Borkowska Iwona, Jakubowska Honorata, Podgórski Michał (2009) Metodologia dla socjologii codzienności. Próba dojrzenia niewidzialnego i uniknięcia pułapek widzialnego [w:] Seweryn Rudnicki, Justyna Strypińska, Katarzyna Wojnicka, red., Społeczeństwo i codzienność. W stronę nowej socjologii? Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, s. 66–92.
Google Scholar

Braidotti Rosi (2009) Podmioty nomadyczne. Ucieleśnienie i różnica seksualna w feminizmie współczesnym. Przełożyła Aleksandra Derra. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Google Scholar

Buczkowski Adam (2005) Społeczne tworzenie ciała. Płeć kulturowa i płeć biologiczna. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Butler Judith (2008) Uwikłani w płeć. Przełożyła Karolina Krasuska. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar

Byczkowska Dominika (2009) What do we study studying body? Researcher’s attempts to embodiment research. „Qualitative Sociology Review”, vol. 5, no. 3, s. 100–112 [dostęp 20 października 2010 r.]. Dostępny w Internecie http://www.qualitativesociologyreview.org/ENG/Volume14/QSR_5_3_Byczkowska.pdf
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8077.5.3.07

Crossley Nick (2007) Researching embodiment by way of ‘body techniques’. „The Sociological Review” [Special Issue: Sociological Review Monograph Series: Embodying Sociology], vol. 55, s. 80–94.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-954X.2007.00694.x

Denzin Norman K., Lincoln Yvonna S. (2009) Metody badań jakościowych. Przełożyli Krzysztof Podemski i in. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Douglas Mary (2007) Czystość i zmaza. Przełożyła Marta Bucholc. Warszawa: PIW.
Google Scholar

Drozdowski Rafał, Mateja Bogumiła (2009) Strategie eksplanacyjne socjologii codzienności. Lista obietnic i dylematów [w:] Małgorzata Bogunia-Borowska, red., Barwy codzienności. Analiza socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 362–371.
Google Scholar

Foucault Michel (2000) Historia seksualności. Przełożyli Bogdan Banasiak, Tadeusz Komendant, Krzysztof Matuszewski. Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar

Giddens Anthony (2002) Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Przełożyła Alina Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Giddens Anthony (2004) Socjologia. Przełożyła Alina Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Haraway Donna (1991) Simians, Cyborgs, and Women: the Reinvention of Nature. New York–London: Routledge.
Google Scholar

Herzlich Claudine (1973) Health and illness. A social psychological analysis. London: Academic Press.
Google Scholar

Holman Jones Stacy (2009) Autoetnografia. Polityka tego, co osobiste [w:] Norman K. Denzin, Yvonna S. Lincoln, red., Metody badań jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 175–218.
Google Scholar

Howson Alexandra, Inglis David (2001) The body in sociology: tension inside and outside sociological thought. „The Sociological Review”, vol. 49, no. 3, s. 297–317.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/1467-954X.00333

Jakubowska Honorata (2009a) Socjologia ciała. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Google Scholar

Jakubowska Honorata (2009b) Sport jako pole (re)produkowania płci kulturowej [w:] Tomasz Sahaj, red., Pogranicza współczesnego sportu. Ujęcie społeczne. Poznań: Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu, s. 51–64.
Google Scholar

Kaufmann Jean-Claude (2004) Ego. Socjologia jednostki. Przełożył Krzysztof Wakar. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Kaufmann Jean-Claude (2010) Wywiad rozumiejący. Przełożyła Alina Kapciak. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Konecki Krzysztof T. (2000) Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Konecki Krzysztof T. (2008) Dotyk i wymiana gestów jako element wytwarzania więzi emocjonalnej. Zastosowania socjologii wizualnej i metodologii teorii ugruntowanej w badaniu interakcji zwierząt i ludzi. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 4, nr 1, s. 71–115 [dostęp 15 października 2011 r.]. Dostępny w Internecie http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/Volume6/PSJ_4_1_Konecki.pdf
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.4.1.04

Konecki Krzysztof T. (2010) Wywiad na podstawie filmów w badaniach praktyki jogi – na przykładzie badań cielesności i gestów w społecznym świecie praktyki jogi [w:] Jacek Leoński, Magdalena Fiternicka-Gorzko, red., Kultury, subkultury i światy społeczne w badaniach jakościowych. Szczecin: Volumina.pl, s. 303–335.
Google Scholar

Kristeva Julia (2007) Potęga obrzydzenia. Esej o wstręcie. Przełożył Maciej Falski. Kraków: WUJ.
Google Scholar

Kurczewski Jacek i in. (2006) Praktyki cielesne. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Google Scholar

Leder Drew (1990) The absent body. Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Marody Mirosława, Giza-Poleszczuk Anna (2004) Przemiany więzi społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Mauss Marcel (2001) Socjologia i antropologia. Przełożyli Marcin Król, Krzysztof Pomian, Jerzy Szacki. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Google Scholar

Nettleton Sarah, Watson Jonathan (1998) The body in everyday life. Introduction. London: Routledge.
Google Scholar

Osborne Thomas (1997) Body Amnesia – Comments on Corporeality [w:] David Owen, ed., Sociology after Postmodernism. London – Thousand Oaks – New Delhi: Sage Publications, s. 188–203.
Google Scholar

Ostrowska Antonina (2010) Profilaktyka raka szyjki macicy i raka piersi. Wiedza, postawy i zachowania kobiet. Fundacja MSD dla Zdrowia Kobiet, s. 1–3 [dostęp 10 października 2010 r.]. Dostępny w Internecie http://www.fzk.org.pl/publikacje.html
Google Scholar

Penn Mark J., Zalesne E. Kinney (2009) Mikrotrendy. Małe siły, które niosą wielkie zmiany. Przełożyła Katarzyna Sobiepanek-Szczęsna. Warszawa: MT Biznes.
Google Scholar

Pink Sarah (2009) Doing sensory ethnography. London: Sage Publications.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4135/9781446249383

Rich Michael, Chalfen Richard (2011) Astma w słowach i obrazach. Narracje wizualne jako środek diagnozy, prewencji i terapii chorób przewlekłych [w:] Maciej Frąckowiak, Krzysztof Olechnicki, red., Badania wizualne w działaniu. Antologia tekstów. Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, s. 435–470.
Google Scholar

Schmidt Filip (2010) Teorie kuchenne. Dialektyka przyzwyczajeń i refleksyjności w koncepcji Jeana-Claude’a Kaufmanna. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1, s. 49–85.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2010.54.1.4

Sparkes Andrew C. (2000) Autoethnography and narratives of self: Reflections on criteria in action. „Sociology of Sport Journal”, vol. 17, no. 1, s. 21–43.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1123/ssj.17.1.21

Szczepański Marek i in. (2008) Ciało spieniężone? Szkice antropologiczne i socjologiczne. Tychy: Śląskie Wydawnictwo Naukowe WSZ i NS.
Google Scholar

Szpakowaka Małgorzata, red., (2008) Antropologia ciała. Warszawa: WUW.
Google Scholar

Sztompka Piotr (2008) Życie codzienne – temat najnowszej socjologii [w:] Piotr Sztompka, Małgorzata Bogunia-Borowska, red., Socjologia codzienności. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, s. 15–52.
Google Scholar

Turner Bryan S. (1996) The Body and Society. London – Thousand Oaks – New Delhi: Sage Publications.
Google Scholar

Turner Bryan S. (2000) Sociology of Body [w:] Bryan S. Turner, ed., The Blackwell Companion to Social Theory. Oxford: Wiley-Blackwell.
Google Scholar

Wacquant Loïc (1995) Pugs at work: bodily capital and bodily labour among professional boxers. „Body and Society”, vol. 1, no. 1, s. 65–94.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/1357034X95001001005

Wacquant Loïc (2004) Body and Soul. Oxford: Oxford University Press.
Google Scholar

Wall Sarah (2008) Easier said, than done: writing an autoethnography. „International Journal of Qualitative Methods”, vol. 7, no. 1, s. 38–53 [dostęp 10 października 2010 r.]. Dostępny w Internecie http://ejournals.library.ualberta.ca/index.php/IJQM/article/view/1621/1144
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/160940690800700103

Wieczorkiewicz Anna, Bator Joanna, red., (2007) Ucieleśnienia. Ciało w zwierciadle współczesnej humanistyki. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Google Scholar

Wieczorkiewicz Anna, Bator Joanna, red., (2008) Ucieleśnienia II. Płeć między ciałem i tekstem. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Google Scholar

Wieczorkiewicz Anna, Monika Kostaszuk-Romanowska, red., (2010) Spektakle zmysłów. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Google Scholar

Zierkiewicz Edyta (2009) Codzienność w zderzeniu ze śmiertelną chorobą. Analiza narracji raka piersi publikowanych w prasie kobiecej [w:] Sewryn Rudnicki, Justyna Strypińska, Katarzyna Wojnicka, red., Społeczeństwo i codzienność. W stronę nowej socjologii? Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, s. 345–371.
Google Scholar