Between myth and reality – differentation of positions on the artist’s freedom and duties
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-600X.85.02Keywords:
artist’s freedom, myth and reality, ‘Klątwa’ directed by Oliver FrljićAbstract
The aim of the article is to present various positions on the freedom and duties of the artist. The author is interested in discourses on the artist’s freedom coexisting in public circulation. They are formulated by artists, critics, scientists, representatives of the media and the Church, and even lawyers. An exemplification of the discourses on the artist’s freedom discussed in the first part of the article is the public discussion on the controversial performance The Curse (based on Stanisław Wyspiański’s drama), included (since 2017) in the repertoire of the capital’s Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera, made by the Croatian director Oliver Frljić.
References
Adamiecka-Sitek A., Keil M. (2017), Teatr po „Klątwie”. Rozmowa z Pawłem Łysakiem i Pawłem Sztarbowskim, „Notatnik Teatralny”, nr 84–85, s. 22–55.
Google Scholar
Brzozowski W. (2014), W cieniu kodeksu. Spór o Golgota Picnic oczyma prawnika, http://docplayer.pl/16449484-Golgota-picnic-w-polsce-dokumentacja-wydarzen-maj-lipiec-2014.html, s. 445–455 (dostęp: 12.12.2017).
Google Scholar
Chlasta-Dzięciołowska M. (2017), Niewidzialne, „Notatnik Teatralny”, nr 84–85, s. 220–223.
Google Scholar
Dyskusja o cenzurze na XXIV Międzynarodowym Festiwalu Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych (2018), https://powszechny.pl/pl/dyskusja-o-cenzurze-na-xxiv-miedzynarodowym-festiwalusztuk-przyjemnych-i-nieprzyjemnych/ (dostęp 10.12.2018).
Google Scholar
Głowacka A. (2017), Każdy ma swoją bombę. Zapis spotkania z chorzowską publicznością, „Notatnik Teatralny”, nr 84–85, s. 183.
Google Scholar
Głowacki W. (2017), „Klątwa” w Teatrze Powszechnym. Polska to łatwy cel dla „objazdowego skandalisty”, http://www.polskatimes.pl/kultura/teatr/a/klatwa-w-teatrze-powszechnym-recenzjapolska-to-latwy-cel-dla-objazdowego-skandalisty,11822267/4/ (dostęp: 27.03.2017).
Google Scholar
Golka M. (2012), Socjologia artysty nowożytnego, Poznań, https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/14293/1/Marian%20Golka%20-%20Socjologia%20artysty%20nowo%C5%BCytnego.pdf (dostęp: 12.12.2017).
Google Scholar
Hauser A. (1974), Społeczna historia sztuki i literatury, t. 1–2, przeł. J. Ruszczycówna, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar
Heinich N. (2007), Być artystą. Rzecz o przekształceniach statusu malarzy i rzeźbiarzy, przeł. L. Mazur, Vizja Press & IT, Warszawa.
Google Scholar
Himalaje kretynizmu! Nie wolno „zbijać” opozycji z wariatami, którzy popierają „Klątwę” (2017), https://www.tokfm.pl/Tokfm/7,103454,21409644,himalaje-kretynizmu-nie-wolno-zbijacopozycji-z-wariatami.html (dostęp: 29.12.2022).
Google Scholar
Jan Paweł II (2005), List apostolski Ojca Świętego Jana Pawła II do artystów. Do tych, którzy z pasją i poświęceniem poszukują nowych „epifanii” Piękna, aby podarować je światu w twórczości artystycznej, TUM Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, Wrocław.
Google Scholar
Karpiuk D. (2017), „Klątwa” w Teatrze Powszechnym to spektakl jakiego Polska potrzebuje. Dlaczego?, http://www.newsweek.pl/opinie/-klatwa-w-teatrze-powszechnym-najwazniejszyspektakl-ostatnich-lat-,artykuly,405741,1.htm (dostęp: 27.03.2017).
Google Scholar
„Klątwa” łamie prawo? Zarzuty za obrazę uczuć religijnych są kwestią czasu (2018), https://www.salon24.pl/newsroom/875467,klatwa-lamie-prawo-zarzuty-za-obraze-uczuc-religijnych-sakwestia-czasu (dostęp: 29.12.2022).
Google Scholar
Koczanowicz T. (2014–2015), Co teatr daje społeczeństwu. Rozmowa z Krzysztofem Mieszkowskim, „Notatnik Teatralny”, nr 77, s. 116–123.
Google Scholar
Lundkvist A. (1994), Krótka prelekcja o wolności, „Zeszyty Karmelitańskie”, nr 3–4.
Google Scholar
Marzec S. (2013), Bieżące praktyki de/generowania sztuki. Między arthome i artworld, [w:] M. Stępnik (red.), 18. Wschodni Salon Sztuki – Lublin 2013. Sztuka jako (re)medium, Petit S.K., Lublin.
Google Scholar
Mill J.S. (2005), Utylitaryzm. O wolności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Mrozek W. (2017a), Papież na szubienicy, czyli Frljić i „Klątwa” Wyspiańskiego. Tak mocnego politycznego spektaklu nie było w Polsce od lat, http://wyborcza.pl/7,112395,21392904,oliver-frljic-wystawil-klatwe-w-powszechnym-teatr-powiesil.html/ (dostęp: 27.03.2017).
Google Scholar
Mrozek W. (2017b), Skandalista Oliver Frljić i „Klątwa”. Głośny reżyser o fladze w waginie, narodowej hipokryzji i dramacie Wyspiańskiego, http://wyborcza.pl/7,112395,21383174,skandalista-oliverfrljic-i-klatwa-glosny-rezyser-o-fladze.html (dostęp: 30.03.2017).
Google Scholar
Niedurny K. (2017), Prawo fikcji. Rozmowa z Oliverem Frljiciem, „Notatnik Teatralny”, nr 84–85, s. 18–21.
Google Scholar
Orzechowski M. (2017), Bluźnierstwo za nasze pieniądze, „Aspekt Polski”, nr 230, s. 16.
Google Scholar
Osęka A. (1978), Mitologie artysty, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar
Potocka A.M. (2013), Wolność w sztuce, https://www.mocak.pl/wolnosc-w-sztuce-maria-annapotocka (dostęp: 13.04.2021).
Google Scholar
Skrzywanek J. (2017), Tożsamość zbiorowa. Rozmowa z Oliverem Frljiciem, „Notatnik Teatralny”, nr 84–85, s. 8–16.
Google Scholar
Tatarkiewicz W. (1989), Historia estetyki, t. 2, Estetyka średniowieczna, Arkady, Warszawa.
Google Scholar
Tischner J. (2018), Etyka solidarności oraz Homo sovieticus, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Google Scholar
Tytko M. (2013), Artysta w koncepcji Jana Pawła II w Liście do artystów, „Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education”, nr 2(2), April–May–June, s. 117–142.
Google Scholar
Urbaniak M. (2014–2015), Walka z hegemonem. Rozmowa z Maciejem Nowakiem, „Notatnik Teatralny”, nr 77, s. 96–103.
Google Scholar
Zimnica-Kuzioła E. (2017), Artyści – mity i stereotypy. Polscy aktorzy teatralni wobec mitologizacji zawodowych, [w:] M. Hasiuk, E. Kołdrzak (red.), Kręgi i płomienie. Szkice o teatrze i socjologii, Wydawnictwo Primum Verbum, Łódź, s. 115–130.
Google Scholar
Znaniecki F. (2001), Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
de Zuniga M. (2014), Pyrrusowe zwycięstwo katolików, http://docplayer.pl/16449484- Golgotapicnic-w-polsce-dokumentacja-wydarzen-maj-lipiec-2014.html (dostęp: 12.12.2017).
Google Scholar
https://artmuseum.pl/pl/filmoteka/praca/azorro-grupa-czy-artyscie-wolno-wszystko (dostęp: 13.04.2021).
Google Scholar
https://www.powszechny.com/spektakle/klatwa,s1141.html (dostęp: 29.12.2022).
Google Scholar
Downloads
Published
Versions
- 2023-08-31 (2)
- 2023-07-10 (1)
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.