Streszczenie jako gatunek wypowiedzi w glottodydaktyce polonistycznej

Anna Dunin-Dudkowska

doi:10.18778/0860-6587.30.10

Authors

Anna Dunin-Dudkowska Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Centrum Języka i Kultury Polskiej dla Polonii i Cudzoziemców https://orcid.org/0000-0003-2102-7117

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-6587.30.10

Keywords:

teaching Polish as a foreign language, mediation activities, summary, genre, genre pattern

Abstract

Summary is one of the basic mediation activities, widely used in everyday language communication. It is an important skill in learning a foreign language since it allows for improvement of other language and intellectual skills: reading, understanding, analysing, distinguishing important from less important information, reasoning, logical thinking, concise expression of thoughts, and creating coherent texts; it also helps in remembering the content. At the same time, it prepares learners to act as language and cultural mediators. The author of the article encourages teaching this important skill based on the concept of a genre pattern, including a description of its four aspects: structural, pragmatic, cognitive, and stylistic. Additionally, she discusses a scientific summary, i.e. abstract, especially useful to students undertaking studies in the Polish language. She presents different ways of creating a summary as well as techniques and type of exercises/tasks related to working with a text subject to such activity. Finally, types of tasks preparing for writing a summary based on a sample text at B2/C1 level will be presented. In conclusion, acquiring the competence to summarise oral and written communications will bring many long-term benefits to learners, both in further education and/or professional work, and in other aspects of communication practice.

References

Awdiejew U., Dąmbska E., Lipińska E., 1986, Jak to napisać?, Kraków.
Google Scholar

Bachtin M., 1986, Estetyka twórczości słownej, tłum. D. Ulicka, Warszawa.
Google Scholar

Bartmiński J, 1992, Streszczenie w aspekcie typologii tekstów, w: T. Dobrzyńska (red.), Typy tekstów. Zbiór studiów, Warszawa.
Google Scholar

Bartmiński J., Niebrzegowska-Bartmińska S., 2009, Tekstologia, Warszawa.
Google Scholar

Bazerman Ch., 1984, The Writing of Scientific Non-fiction: contexts, choices, constraints, PRE/TEXT, vol. 5, nr 1, s. 39–74.
Google Scholar

Cieślakowie I. i L., 2005, Egzamin gimnazjalny. Jak to napisać ?, Toruń.
Google Scholar

Common European Framework of Reference for Languages: Learning, teaching, assessment – Companion volume [CEFR-CV], 2020, Strasbourg [online], https://rm.coe.int/common-european-framework-of-reference-for-languages-learning-teaching/16809ea0d4 [04.05.2023].
Google Scholar

Danek D., 1980, Dzieło literackie jako książka: o tytułach i spisach rzeczy w powieści, Warszawa.
Google Scholar

Dąbrowska D., 2014, Jak ćwiczyć umiejętność streszczania?, „Polonistyka” nr 1, s. 30–34.
Google Scholar

De Beaugrande R.A., Dressler W.U., 1990, Wstęp do lingwistyki tekstu, tłum. A. Szwedek, Warszawa.
Google Scholar

Dobrzyńska T., 1992, Gatunki pierwotne i wtórne (Czytając Bachtina), w: T. Dobrzyńska (red.), Typy tekstów. Zbiór studiów, Warszawa.
Google Scholar

Gajda S., 1982, Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym, Warszawa–Wrocław.
Google Scholar

Grabowska M., 1979, Streszczenie dokumentacyjne (wybrane problemy), Warszawa.
Google Scholar

Graetz N., 1985, Teaching EFL students to extract structural information from abstracts, w: J.M. Ulign and A.K. Pugh (red.), Reading for Professional Purposes: Methods and Materials in Teaching Languages, Leuven, s. 123–135.
Google Scholar

Grzenia J., 1996, Streszczenie jako forma poetycka, w: T. Dobrzyńska (red.), Tekst i jego odmiany, Warszawa, s. 53–62.
Google Scholar

Guziuk-Świca B., Przechodzka G., Roczniak A., Zielińska M., 2018, Język polski bez granic, Lublin.
Google Scholar

James G., 1984, The ESP Classroom, Exeter.
Google Scholar

Janowska I., Plak M., 2021, Działanie mediacyjne w uczeniu się i nauczaniu języków obcych. Od teorii do praktyki, Kraków.
Google Scholar

Janowska i in. (red.), 2016, Programy nauczania języka polskiego jako obcego. Poziomy A1–C2, Kraków.
Google Scholar

Kozłowska K., Stachowicz A., 2014, Jak zachować główną myśl tekstu, czyli krok po kroku o streszczeniu, „Polonistyka” nr 1, s. 35–38.
Google Scholar

Kuziak M., Rzepczyński S., 2003, Jak pisać?, Bielsko-Biała.
Google Scholar

Lipińska E., Dąmbska E.G., 2015, Pisać jak z nut. Podręcznik rozwijający sprawność pisania dla obcokrajowców na poziomie B1+/B2, Kraków.
Google Scholar

Łaszkiewicz M., 2017, Streszczenie, abstrakt, adnotacja i ich funkcja w tekście naukowym, w: U. Sokólska (red.), Socjolekt, idiolekt, idiostyl. Historia i współczesność, Białystok, s. 149–165.
Google Scholar

Marciszewski W., 1970, Sposoby streszczania i odmiany streszczeń, „Studia Semiotyczne”, nr 1, s. 151–167.
Google Scholar

Niebrzegowska-Bartmińska S., 2014, Działania na tekście, „Polonistyka”, nr 1, s. 24–29.
Google Scholar

Omulecka A., 2002, Streszczenie – ważne ćwiczenie w kształtowaniu myślenia analitycznego w procesie uczenia się języka polskiego jako obcego, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 12, s. 113–118.
Google Scholar

Prążyńska D., 2022, Czarno na białym. Gramatyka i sprawność pisania na B2, Kraków.
Google Scholar

Seretny A., Lipińska E., 2005, ABC metodyki nauczania języka polskiego jako obcego, Kraków.
Google Scholar

Skwarczyńska S., 1975, Pomiędzy historią a teorią literatury, Warszawa.
Google Scholar

Swales J., 2008, Genre Analysis. English in academic and research settings, Cambridge.
Google Scholar

Troskolański A., 1982, O twórczości: piśmiennictwo naukowo‑techniczne, Warszawa.
Google Scholar

Wichrowski T., 2022, Słoneczne łzy, „Przekrój”, nr 4/22, s. 132–134.
Google Scholar

Wojtak M., 2004, Gatunki prasowe, Lublin.
Google Scholar

Wojtak M., 2019, Wprowadzenie do genologii, Lublin.
Google Scholar

Wolański A., 2000, Streszczenie jako ponadgatunkowa forma przetwarzania komunikatu, w: E. Bańkowska, A. Mikołajczuk (red.), Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów, Warszawa, s. 331–350.
Google Scholar

Zaśko-Zielińska M., Majewska-Tworek A., Piekot T., 2008, Sztuka pisania. Przewodnik po tekstach użytkowych, Warszawa.
Google Scholar

Żmudzki J., 1990, Dynamika tekstu a jego struktura, w: T. Dobrzyńska (red.), Tekst w kontekście, Wrocław–Warszawa–Kraków, s. 145–154.
Google Scholar