Genologia jako styl myślowy implikacje glottodydaktyczne (na przykładzie felietonu)

Anna Dunin-Dudkowska

doi:10.18778/0860-6587.27.10

Autor

Anna Dunin-Dudkowska Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Centrum Języka i Kultury Polskiej dla Polonii i Cudzoziemców, Pl. Marii Curie-Skłodowskiej 5, 20-031 Lublin https://orcid.org/0000-0003-2102-7117

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-6587.27.10

Słowa kluczowe:

genologia, gatunek wypowiedzi, wzorzec gatunkowy, glottodydaktyka polonistyczna, felieton

Abstrakt

Nowe spojrzenie na genologię dostrzega w niej styl myślowy, obejmujący wspólnotę badaczy opisujących konwencje kształtujące ludzkie zachowania komunikacyjne, powielane w celu zachowania tradycji i tworzenia wspólnoty kulturowej. To nauka interdyscyplinarna, wielonurtowa, zróżnicowana metodologicznie, rozwijająca się w obrębie własnej przestrzeni badawczej, będąca zbiorem relatywnie spójnych założeń teoretycznych i ich analitycznych aplikacji. Glottodydaktyka polonistyczna nie może pozostać obojętna na jej osiągnięcia. Cudzoziemcy uczący się języka polskiego, wśród nabywanych kompetencji językowych i kulturowych, rozwijają także swoją subkompetencję genologiczną. Znajomość polskich gatunków powinna opierać się na przyswojeniu wzorca gatunkowego wypowiedzi i jego wariantów. Odmiana glottodydaktyczna gatunku różni się nieco od klasycznej wersji gatunkowej. Autorka pokazuje zastosowanie instrumentarium genologicznego do opisu felietonu, gatunku wprowadzanego w glottodydaktyce na najwyższych poziomach nauczania.

Bibliografia

Balcerzan E., 2000, W stronę genologii multimedialnej, w: W. Bolecki, I. Opacki (red.), Genologia dzisiaj, Warszawa, s. 86–101.
Google Scholar

Balowski M., 2000, Świadomość gatunkowa a wzorzec normatywny (na przykładzie gatunków prasowych), w: D. Ostaszewska (red.), Gatunki mowy i ich ewolucja, t. I: Mowy piękno wielorakie, Katowice, s. 225–237.
Google Scholar

Bartmiński J., Niebrzegowska S., 2009, Tekstologia, Warszawa.
Google Scholar

Bernacki M., Pawlus M., 1999, Słownik gatunków literackich, Bielsko-Biała.
Google Scholar

Chudziński E., 2000, Felieton. Geneza i ewolucja gatunku, w: Z. Bauer, E. Chudziński (red.), Dziennikarstwo i świat mediów, Kraków, s. 345–360.
Google Scholar

Cieślakowie I. i L., 2005, Egzamin gimnazjalny. Jak to napisać?, Toruń.
Google Scholar

Cudak R., 2007, Rzut oka na polską genologię literacką, w: D. Ostaszewska, R. Cudak (red.), Polska genologia literacka, Warszawa, s. 13–44.
Google Scholar

Dunin-Dudkowska A., 2014, Testament jako zwierciadło kultur. Polsko-amerykańskie studium komparatystyczne, Lublin.
Google Scholar

Europejski system opisu kształcenia językowego, tłum. W. Martyniuk, 2003, Warszawa.
Google Scholar

Fleck L., 1986, Powstanie i rozwój faktu językowego. Wprowadzenie do nauki o stylu myślowym i kolektywie naukowym, Lublin.
Google Scholar

Fras J., 1999, Dziennikarski warsztat językowy, Wrocław.
Google Scholar

Fras J., 2013, O typologii wypowiedzi medialnych i dziennikarskich, Wrocław.
Google Scholar

Furman W., Kaliszewski A., Wolny-Zmorzyński K., 2000, Gatunki dziennikarskie. Specyfika ich tworzenia i redagowania, Rzeszów.
Google Scholar

Gajda S., 1993, Gatunkowe wzorce wypowiedzi, w: J. Bartmiński (red.), Encyklopedia kultury polskiej, t. 2, Współczesny język polski, Wrocław, s. 245–258.
Google Scholar

Gajda S., 2009, Gatunki wypowiedzi i genologia, w: Z. Bilut-Homplewicz, W. Czachur, M. Smykała, Lingwistyka tekstu w Polsce i w Niemczech. Pojęcia, problemy, perspektywy, Wrocław, s. 135–146.
Google Scholar

Godzic W., 2015, Gatunek telewizyjny: nostalgia i władza bez przyszłości?, w: W. Godzic, Z. Bauer, P. Wieczorek (red.), E-gatunki. Dziennikarz w nowej przestrzeni komunikowania, Warszawa, s. 51–79.
Google Scholar

Graff A., 2015, Uniwersytet to nie firma, księgowość nie jest królową nauk [online], https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,100865,18005244,Uniwersytet_to_nie_firma__a_ksiegowosc_nie_jest_krolowa.html [15.04.2020].
Google Scholar

Grochala B., 2016, Telewizyjna transmisja sportowa w ujęciu genologii lingwistycznej na materiale transmisji meczów piłki nożnej, Łódź.
Google Scholar

Janowska I., Lipińska E., Rabiej A., Seretny A., Turek P., 2016, Programy nauczania JPJO. Poziomy A1–C2, Kraków.
Google Scholar

Jarzębski M., 1978, Głos w dyskusji o felietonie, „Zeszyty Prasoznawcze”, z. 3.
Google Scholar

Jedliński R., 1984, Gatunki publicystyczne w szkole średniej, Warszawa.
Google Scholar

Klein T., 1983, Felieton – niektóre historyczne i teoretyczne aspekty gatunku, „Polonistyka”, z. 4.
Google Scholar

Kuziak M., Rzepczyński S., 2008, Jak pisać?, Bielsko-Biała.
Google Scholar

Maziarski J., 1976, Felieton, w: J. Maślanka (red.), Encyklopedia wiedzy o prasie, Wrocław.
Google Scholar

Mokranowska Z., 1993, Felieton, w: M. Pytasz (red.), Leksykon szkolny. Gatunki paraliterackie, publicystyczne i użytkowe, Gorzów Wielkopolski, s. 85–96.
Google Scholar

Niczyperowicz A., 1996, Przepis na felieton, w: A. Niczyperowicz (red.), Abecadło dziennikarza, Poznań.
Google Scholar

Niczyperowicz A., 2001, Felieton piękny pasożyt, w: A. Niczyperowicz (red.), Dziennikarstwo od kuchni, Poznań.
Google Scholar

Ptaszek G., 2017, Wkład Profesor Marii Wojtak w rozwój genologii medialnej, w: I. Hofman, D. Kępa-Figura, Współczesne media. Gatunki w mediach. Prace dedykowane Profesor Marii Wojtak, t. 1: Zagadnienia teoretyczne. Gatunki w mediach drukowanych, Lublin, s. 27–36.
Google Scholar

Ropa A., 1976, W poszukiwaniu istoty felietonu, „Zeszyty Prasoznawcze”, z. 2.
Google Scholar

Ruszer A., 2011, Oswoić tekst, Kraków.
Google Scholar

Sławkowa E., 2000, Style współczesnego felietonu (z zagadnień stylistyki gatunku), w: D. Ostaszewska (red.), Gatunki mowy i ich ewolucja, t. I: Mowy piękno wielorakie, Katowice, s. 305–315.
Google Scholar

Słownik wyrazów obcych, 2005, red. E. Sobol, Warszawa.
Google Scholar

Standardy wymagań egzaminacyjnych. Państwowe egzaminy certyfikatowe z języka polskiego jako obcego, 2003, Warszawa.
Google Scholar

Witosz B., 2005, Genologia lingwistyczna. Zarys problematyki, Katowice.
Google Scholar

Wojciechowska A., 2012, Protokół jako świadectwo komunikacji wspólnotowej w drugiej połowie XIX wieku. Studium genologiczne, Zielona Góra.
Google Scholar

Wojtak M., 2004, Gatunki prasowe, Lublin.
Google Scholar

Wojtak M., 2014, Sporne i bezsporne problemy współczesnej genologii, „Poradnik Językowy”, z. 8, s. 7–22.
Google Scholar

Wojtak M., 2019, Wprowadzenie do genologii, Lublin.
Google Scholar

Wolny-Zmorzyński K., Kozieł K., 2013, Genologia dziennikarska, „Studia Medioznawcze”, nr 3, s. 23–34.
Google Scholar

Wysłouch S., 2005, Nowa genologia – rewizje i reinterpretacje, w: M. Czermińska i in. (red.), Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja. Zjazd Polonistów Kraków, 22–25 września 2004, t. 1., Kraków, s. 97–113.
Google Scholar

Zaśko-Zielińska M., 1999, Metatekst na poziomie gatunku mowy w felietonach „Tygodnika Powszechnego” i „Polityki”, w: J. Miodek (red.), Mowa rozświetlona myślą, Wrocław, s. 283–295.
Google Scholar

Żmigrodzka B., 1997, Testament jako gatunek tekstu, Katowice.
Google Scholar